Overheid vliegt uit de bocht

Stichting Privacy First bezint zich op het nemen van juridische stappen tegen de 10 Nederlandse gemeenten die momenteel onderzoeksbureaus inhuren om privacygegevens op internet te scannen. Tevens wordt momenteel de juridische status van automatische nummerplaatherkenning (ANPR) tegen het licht gehouden om een proces voor te bereiden.

Nadere toelichting
Het net om de argeloze burger wordt steeds strakker gespannen, fysiek en elektronisch. In de tomeloze controledrift van de door angst geregeerde overheidsapparaten worden schaamteloos alle fundamentele principes van de democratische rechtsstaat met voeten getreden. Is angst ooit een goede leidraad geweest voor het opbouwen en inrichten van een samenleving?

Inhuur spionagebureaus
Burgers zijn nergens meer veilig in hun privédomein nu blijkt dat de overheid, die de expliciete taak van privacybescherming heeft, via spionage van burgers op het internet, privésites en social media toevallige en vermeende fraudeurs laat opsporen. Buiten elk toezicht om en buiten elk juridisch kader. Verdachte zoektermen zijn onder andere 'vakantie' en 'auto', dus iedere burger is potentiële verdachte. Kinderen van vermeende fraudeurs worden doorgelicht in de hoop meer informatie over de ouders te krijgen.

Van total screening naar real-time bewegingscontrole
Het scannen van alle nummerborden op de ring van Amsterdam en het opslaan van bijbehorende gegevens is een andere aap uit de hoge hoed van Opstelten. Vanuit het door hem geprezen motto: iedereen is verdacht totdat het tegendeel bewezen is.

Het rechtsprincipe wordt klakkeloos omgedraaid bij het volgen en monitoren van burgers of er wordt überhaupt geen verantwoording afgelegd middels de inhuur van spionagebureaus. Voor Privacy First de zoveelste stap van een op hol gedraaide en oncontroleerbare overheid die haar eigen burgers niet vertrouwt. Burgers die de overheid betalen via belastingen en die bespioneerd worden door een onbetrouwbare overheid.

Function creep
De gevallen van function creep zijn legio en vele initiatieven die gestart zijn vanuit veiligheid en milieuargumenten monden uit in systemen voor permanente controle van alle bewegingen van de burger. De nummerplaatdetectie voor vuile vrachtauto's wordt een opsporingsapparaat voor frauderende burgers, de beveiligingscamera's in de steden de basis voor automatische gezichtsherkenning. Zelfs de parkeerautomaten in Amsterdam zijn uitgerust met een camera. Wat wordt de volgende functie die toegevoegd wordt?

Principes als leidraad
Privacy First staat voor goede wetgeving, een goede uitvoering ervan met controle hierop en een slimme inzet van technologie. Vanuit het principe "eigen keuzes in een vrije omgeving". Nu de overheid steeds meer overgaat tot het massaal bespioneren van burgers om vervolgens "profiling" toe te passen is het hoog tijd dat er een zeer strakke wetgeving hiervoor komt. En een nationaal debat hierover.

Profiling door de overheid
Profiling is immers altijd gekoppeld aan totale screening, om de zogenaamde "outliers" eruit te kunnen filteren. Onze wetgeving kan niet bindend getoetst worden aan de Grondwet en op geen enkele manier een waarborg geven voor de basisgrondsteen van individuele vrijheid: privacy. Een overheid die vanuit wantrouwen overgaat tot screening van alle burgers, zet (on)bewust aan tot zelfcensuur en een verkliksamenleving. Dat dit geen prettige samenleving is weet Nederland maar al te goed, gezien het wijzende vingertje naar het Midden-Oosten en China.

Het privédomein achter de voordeur wordt momenteel ook onder druk gezet vanuit de beargumentatie van 'handige' elektronische energiemeters die altijd aanstaan, of het zoveelste geval van kindermishandeling of bijstandsfraude. Reden genoeg om achter de voordeur te kijken. Met profiling dus bij iedereen; er kan natuurlijk altijd wat te vinden zijn.

Maatregelen van de overheid ter ondersteuning van profiling
De overheid neemt de laatste jaren steeds meer maatregelen om profiling             (on)bedoeld beter mogelijk te maken:
- Verplichte speekseltesten bij automobilisten, nu nog voor drugs, vervolgens willekeurig en algemeen ook DNA.
- Het nieuw geïntroduceerde fenomeen van de "lone wolf" maakt van iedere burger een potentiële en dus te bespioneren verdachte.
- Het beperken van de vrijheid op internet vanuit (nu nog illegaal) downloaden, Wikileaks en vervolgens sites die niet gewenste oproepen of meningen verspreiden.
- Wetgeving die voorziet in een beperking van het recht op gezichtsbescherming, vervolgens in te zetten om digitale 3D-gezichtsherkenning mogelijk te maken.
- Het plaatsen van sensoren en richtmicrofoons in de openbare ruimte (Birmingham) om "schoten" te signaleren, om vervolgens alle geluid te traceren, tot op individueel niveau.
- Het opslaan van DNA van alle burgers in een databank, om vervolgens genetische verdachten te kunnen opsporen, lang voordat ze "in de fout" kunnen gaan. Ook in relatie tot familieleden en vrienden.
- Het continue streven naar massale databases, waarbij de menselijk maat volledig uit het oog wordt verloren en identity theft, gestolen databestanden en andere vormen van misbruik aan de orde van de dag zijn.
- De enorme drang om de vervoersbewegingen van iedere burger te monitoren, eerst met spionagekastjes, vervolgens met trajectcontroles, intelligente camera's op de weg en nu weer via door de ANWB-gesponsorde zwarte dozen, gedwongen via leasebedrijven. De laatste toevoeging komt vanuit het met EUR 8 mln subsidie gesponsorde project van 3D-multifunctionele detectiepalen, waarbij in de auto meegekeken wordt.
- Inzet van microbiologische chips voor geneeskunde, gekoppeld aan een massaal centraal EPD, uitgroeiend tot verplicht chippen bij epidemieën en reizen? Natuurlijk met biometrische herkenning.

Allemaal prachtig bejubeld door het "law and order" mantra, waarin serieuze alternatieven in preventie, technologie waarbij vrije keuze mogelijk blijft, principiële keuzes voor de menselijke maat worden weggehoond als zijnde privacy-fetisjisme.

Tijd dus voor een evenwichtige maatschappelijke discussie waarin vanuit de principes van onze rechtsstaat keuzes worden gemaakt en wetgeving volgt. Niet andersom, zoals dat nu gebeurt. En met versterking van de rechterlijke macht en onafhankelijke instanties ter correctie met toetsing aan de Grondwet, in plaats van het verder verfreelancen van onze rechterlijke macht waardoor wederom de menselijke maat verdwijnt.

Oproep aan advocaten
Privacy First roept advocaten op in Nederland die pro deo samen met Privacy First een zaak aan willen gaan tegen profiling via automatische nummerplaatherkenning en internetscreening door inhuur van commerciële spionagebureaus. Privacy First kiest nadrukkelijk voor de juridische weg van actievoeren en heeft inmiddels een heel netwerk van juristen om pro deo advocaten hierin te ondersteunen.

Bestuursrechtelijke actie Profiling
Naast een rechtszaak zijn er veel vragen over wat men tegen profiling en de hierbij genoemde excessen kan doen. Met name werd ons gevraagd naar hoe een bestuursrechtelijk proces te voeren. Veel mensen weigeren gewoon Big Brother zomaar over hen heen te laten komen en vallen niet voor de drogreden die de overheidspropaganda heeft verspreid: "als je niets te verbergen hebt, heb je niets te vrezen". Privacy First werkt daarom aan een Burgerhandleiding Bestuursrechtelijke Bezwaarprocedure Profiling (inzake de bezwaren van de desbetreffende burger tegen het ongewenst volgen, monitoren en opslaan van vrije beweging en meningsuiting), ofwel Actie BBBP.

Iedereen kan dit naar eigen inzicht gebruiken. Dit staat net als eerdere acties (zoals onze GemeenteGarantieBrief) los van Privacy First. Hopelijk wordt ook dit weer een grote actie waar duizenden mensen aan meedoen.