Busreiziger Michiel Jonker heeft een rechtszaak aangespannen tegen de Autoriteit Persoonsgegevens (AP), vanwege de weigering van de AP om handhavend op te treden tegen vervoerbedrijf Breng/Connexxion. Connexxion weigert, net als veel andere Nederlandse vervoerbedrijven, sinds medio 2018 om in de bus betaling van kaartjes met contant geld te accepteren. Volgens Jonker is dit een schending van zijn privacy, omdat dit hem als busreiziger verplicht tot pinbetaling, waarbij zijn persoonsgegevens worden verwerkt. Jonker diende hierover in juli 2018 een handhavingsverzoek in bij de AP.
De AP weigerde vervolgens te handhaven. Volgens de Autoriteit is er sprake van een "overeenkomst" (contract) tussen Connexxion en Jonker, omdat Connexxion de weigering van contante betaling in de algemene voorwaarden heeft opgenomen. Volgens de AP leveren de door het vervoerbedrijf opgestelde algemene voorwaarden een wettelijke grondslag op voor het verwerken van persoonsgegevens (artikel 6 lid 1 onder b AVG). Tevens stelt de AP dat het doel van "sociale veiligheid" in het OV de verwerking van persoonsgegevens rechtvaardigt.
Jonker bestrijdt dit. Volgens hem is er geen sprake van een vrijwillig aangegaan contract, gezien zijn afhankelijkheid van het openbaar vervoer en het monopolie van Connexxion op de betreffende buslijnen. Ook stelt Jonker dat een vaag en algemeen geformuleerd doel zoals "sociale veiligheid" een generieke aantasting van de privacy op alle Nederlandse buslijnen niet rechtvaardigt. Volgens Jonker moet er gekeken worden naar de werkelijke veiligheidsproblematiek in specifieke regio's en op specifieke buslijnen.
Jonker: "Zoals het nu toegaat, kan een willekeurige groep bedrijven, al dan niet in samenwerking met bijvoorbeeld een ministerie of de leiding van de politie, eenzijdig zo'n beetje elke aantasting van privacy doordrijven, zonder serieus te onderbouwen waarom dat nodig zou zijn. En de AP vindt dat prima, want die is er kennelijk niet voor de burgers, maar voor degenen die de rechten van burgers onder de voet willen lopen. In mijn handhavingsverzoek en in mijn bezwaarschrift heb ik de zaak zorgvuldig beargumenteerd, maar de AP negeert het overgrote deel van mijn argumenten. Helaas kom je dan weer bij de rechter terecht."
Eerder heeft Jonker al verschillende rechtszaken op het gebied van privacy gewonnen, inzake de Arnhemse adresgebonden afvalpas, en inzake de OV-chipkaart van NS. Jonker: "Er lopen nu in totaal zes zaken van mij bij de AP, die telkens weigert zijn wettelijke handhavingstaak uit te voeren. Hoewel ik over juridische achtergrondkennis en een aantal andere vaardigheden beschik, valt dit voor een normaal mens uiteindelijk niet vol te houden. Met haar weigerachtigheid maakt de AP van privacy in de praktijk een lachertje. De vraag is nu wat de rechter vindt. Als die het ook wel best zou vinden, is het voorlopig einde verhaal voor de privacy, dan kunnen we die illusie overboord gooien. De AVG zou in dat geval weinig voorstellen. Maar of dat zo is, ga ik eerst wel grondig uitzoeken door het aan de Nederlandse rechter voor te leggen, maar desnoods ook aan de Europese rechter."
Jonker wordt in deze zaak gesteund door Stichting Privacy First en Maatschappij Voor Beter OV.
