Toon items op tag: Privacy First

"Een internetconsultatie over het concept-wetsvoorstel voor het handhaven van de bewaarplicht door telecomproviders heeft vooral veel kritiek opgeleverd.

Alleen aanpassen
De digitale verkeersgegevens van burgers die gebruik maken van telefonie- of internetcommunicatie worden al jaren verzameld en bewaard voor opsporingsdoeleinden. Dat is schieten met een kanon op een mug, oordeelde het Europese Hof, maar minister Opstelten wil de controversiële bewaarplicht voor telecom-en internet-providers niet schrappen en ziet alleen iets in een aanpassing. Enkel het inzien van de gegevens wordt aan strengere regels onderworpen. Het concept-wetsvoorstel daartoe was tot 31 december te becommentariëren in een internetconsultatie, en de reacties (waarvan er 53 openbaar zijn) liegen er niet om.

Fundamentele problemen
Burgerrechtenbeweging Bits of Freedom (BoF) vindt dat het ontwerpwetsvoorstel op geen enkele wijze de fundamentele problemen van de wet oplost. Allereerst is dat 'het langdurig en ongericht bewaren van gegevens over het communicatiegedrag en de geografische locatie van voornamelijk onverdachte Nederlanders.' Omdat daarmeer zeer intieme details over de gebruiker te achterhalen zijn, zoals diens sociale netwerk, culturele achtergrond, seksuele voorkeuren, geografische locatie, interesses, maatschappelijke, politieke en religieuze standpunten en soms ook iemands financiële en medische geschiedenis, maakt de wet daarmee 'een enorme inbreuk op verschillende grondrechten van alle Nederlandse burgers, waaronder het recht op het respect van de persoonlijke levenssfeer, het recht op de bescherming van persoonsgegevens en het recht op de vrijheid van meningsuiting. Eén van de voorwaarden die het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens aan zulke inbreuken stelt is dat zo'n inbreuk in een democratische samenleving noodzakelijk moet zijn. Deze noodzakelijkheid is echter nooit aangetoond.'

Overheid zwakste schakel
De Dutch Hosting Provider Association (DHPA, de club van internetaanbieders) zegt: 'Zou het wetsvoorstel in deze vorm worden aangenomen, dan zal dat bij alle burgers het gevoel opwekken dat hun privéleven constant in de gaten wordt gehouden. Kortom, de overheid blijkt de zwakste schakel te zijn in de keten van partijen die persoonsgegevens van de betrokkenen bewaren en verwerken. Dat brengt schade toe aan het vertrouwen in de online economie, en bedreigt daarmee één van de weinige sectoren in Nederland die gezonde groei laten zien. Een illustratie van dit effect is een analyse van de schade aan bedrijfsleven in de Verenigde Staten als gevolg van het onzorgvuldig handelen van die overheid.' De sector wil best op andere manieren samenwerken met de overheid, zegt de DHPA, en vindt het dus 'betreurenswaardig dat uw ministerie onvoldoende gebruik maakt van de meermaals door de sector uitgestoken hand, om ook voor opsporing samen effectieve oplossingen te verkennen die recht doen aan vertrouwen en de bescherming van privacy.'

Schending gaat door
Het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten, Stichting Privacy First en de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) hebben via hetzelfde advocatenkantoor gereageerd: 'Het wetsvoorstel brengt geen verandering in de praktijk dat er van álle telecommunicerende burgers gegevens worden bewaard, ook van personen bij wie er geen enkele aanwijzing bestaat dat hun gedrag verband heeft met zware criminaliteit. Daarmee blijft de voortdurende grote schending van de privacy voortbestaan.' Ook is de wet te onduidelijk en zijn de bewaartermijnen te lang."

Bron: http://www.binnenlandsbestuur.nl/digitaal/nieuws/weinig-bijval-voor-wetsvoorstel-bewaarplicht.9458029.lynkx, 5 januari 2015.

"Zelfs magistraten en medewerkers van Justitie dreigen met een rechtszaak tegen de Staat, omdat de illegale bewaarplicht gehandhaafd blijft.

Het verzet tegen het handhaven van de illegale bewaarplicht door Opstelten groeit gestaag. XS4ALL dreigt met een proces, en eerder werd al bekend dat een coalitie van advocaten, journalisten en ISP's een dagvaarding tegen de Staat voorbereiden.

Grote zorgen over schending grondrechten

Het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM) heeft zich ook aangesloten, bevestigt de organisatie aan Computerworld. Deze vereniging heeft zo'n duizend leden, waaronder rechters, advocaten, ambtenaren en Officieren van Justitie.

"We maken ons grote zorgen hoe de staat om gaat met internationale uitspraken en verdragen. Als het tot een rechtszaak komt, doen we mee", aldus Jelle Klaas, projectcoördinator bij het NJCM. Normaliter houdt deze club zich bezig met adviezen en gelobby, maar recentelijk is besloten om mensenrechtenschendingen ook in de rechtszaal aan de kaak stellen.

Coalitie groeit

De verwachting is dat dit kort geding doorgaat, nu Justitie zich heeft ingegraven en de huidige illegale bewaarplicht blijft handhaven. De Staat kan een rechtszaak nog voorkomen door te reageren en in gesprek te gaan. Klaas verwacht het niet, maar hoopt het wel: "Het is zeer onverstandig om niet te reageren."

Naast provider BIT hebben zich inmiddels ook de ISP's Voys en SpeakUp aangesloten bij het kort geding. De coalitie is bewust breed: 'gewone' burgers (vertegenwoordigd door Privacy First), ISP's die de bewaarplicht moeten uitvoeren en mensen die te maken hebben met bronbescherming of beroepsgeheim zoals journalisten en (strafrecht)advocaten. En dus juristen, onder meer werkzaam bij de overheid zelf als ambtenaar of magistraat, die opkomen voor de mensenrechten, vertegenwoordigd door het NJCM.

Big Brother

Ze eisen dat Justitie per direct de handhaving van de bewaarplicht staakt, nu zowel het Europese Hof als de Raad van State oordelen dat dit de grondrechten schendt. Advocaat Fulco Blokhuis noemt het "ontzettend opportunistisch" dat Opstelten gewoon doorgaat. Hij maakt zich vooral boos over deze argumentatie van de minister: "De bewaring van bepaalde gegevens van alle burgers is derhalve noodzakelijk, nu niet op voorhand bij de opslag al kan worden onderscheiden tussen verdachte en niet-verdachte burgers."
(...)

Senaat eist maatregelen

Ook in politiek Den Haag wordt de druk op Opstelten steeds groter. Verschillende Tweede Kamerfracties eisen onmiddellijke opschorting van de bewaarplicht. Vanuit de Senaat komt nu een vergelijkbaar statement, in een brief aan de bewindsman van twee vaste Kamercommissies. "De regering kan er [...] niet mee volstaan om tot [het nieuwe wetsvoorstel wordt aangenomen] de oude wet ongewijzigd te handhaven. Zij zou op zijn minst de voorgestelde beperkingen al moeten gaan toepassen"."

Bron: http://computerworld.nl/beveiliging/84804-rechters-en-ambtenaren-tegen-de-staat-om-bewaarplicht, 16 december 2014.

"Tegen fotojournalist Roel Dijkstra is een boete geëist van 500 euro voor het gebruik van een drone. Dijkstra stond vandaag voor de rechter in Rotterdam, omdat hij met zijn model-helikopter opnames heeft gemaakt in de buurt van Rotterdam The Hague Airport. Volgens de luchtvaartpolitie vormde de drone een gevaar voor de aanvliegroute.

De journalist is het daar niet mee eens. Hij stelt dat zijn drone niet hoger komt dan 50 à 100 meter en dus geen gevaar vormt. "Als de drone hoger vliegt, kan ik toch geen goede foto's meer maken", zegt hij. "Bovendien vloog de drone niet hoger dan de tweede verdieping, zeg zo'n negen meter hoog."

Proefproces

Dijkstra zocht naar aanleiding van zijn boete contact met de Nederlandse Vereniging voor Journalisten (NVJ). De vereniging wil een proefproces uitlokken, omdat het voor journalisten haast onmogelijk is om een drone te gebruiken.

Volgens de NVJ heeft het ministerie van Infrastructuur en Milieu al erkend dat de regelgeving voor journalisten onwerkbaar is.

(...) Ook Privacy First trok al aan de bel. Die organisatie vindt de regelgeving voor drones erg vaag.

Dom en Efteling

De afgelopen maanden haalden een aantal drone-filmpjes het nieuws. Zo maakte een Brabantse jongen opnames van attractiepark De Efteling en filmde een man uit Utrecht de Domtoren in de mist.
Tijdens het EK-kwalificatieduel tussen Servië en Albanië verscheen een drone boven het veld met een Albanese vlag.

De rechter doet over twee weken uitspraak in de zaak tegen Dijkstra."

Bron: http://nos.nl/artikel/2008469-eerste-drones-rechtszaak-tegen-journalist.html, 11 december 2014.

Fragment uit wekelijkse column van Jantien de Boer:

"Pas op, zei de Britse kosmoloog Stephen Hawking deze week. ,,Computers zullen de mensheid vernietigen.'' Apparaten worden steeds slimmer. ,,De ontwikkeling van kunstmatige intelligentie kan straks het einde van het menselijk ras inluiden.''

Ik probeerde me er een voorstelling van te maken, maar het lukte niet. Of nou ja, laatst nog was ik in alle staten toen ik mijn telefoon aan mijn laptop probeerde te koppelen. Tierend ramde ik op het toetsenbord, de hond met angstig neergeslagen oren aan mijn voeten. Hawking kan dus best gelijk hebben. En ik dacht weer aan hem toen ik deze week een oproep las van de stichting Privacy First. Die club strijdt tegen de centrale opslag van vingerafdrukken, die mogelijk wordt gemaakt door onze nieuwe Paspoortwet.

Onder druk van de politiek is de vingerafdrukbibliotheek met duimen en wijsvingers van doodnormale Nederlanders inmiddels vernietigd, maar Privacy First wil voor alle zekerheid toch een principiële gerechtelijke uitspraak over de kwestie uitlokken. Want de Nederlandse staat probeert via de achterdeur gewoon weer toestemming te krijgen voor het bewaren van Nederlandse vingerpatroontjes.

Ik las het en rende naar boven, naar de paspoortla. Fronsend bekeek ik mijn reisdocument. Ja hoor. Ik had natuurlijk weer braaf een schone vinger op een scan-apparaat gezet. Het moet van Europa, zegt de Nederlandse overheid, maar er moet zoveel. Ik moet ook gezond eten, en tanden stoken, en vaker sporten. Mag die duimafdruk van mijn paspoort af?

(...) We hebben helemaal geen kunstmatige intelligentie nodig om onszelf naar de gallemiezen te helpen. We hebben (...) slimme telefoons, en bewakingscamera's, en paspoorten met vingerafdrukken. Dat komt zo vast ook puik in orde."

Bron: Leeuwarder Courant 13 december 2014, rubriek Sneon en Snein, p. 2.

Op 2 december 2014 introduceerde Privacy First op haar kantoorlocatie in Amsterdam (Volkshotel) het initiatief Privacy First Solutions. Hieronder ons verslag van een inspirerende avond: 

In zijn inleiding stelde Privacy First voorzitter Bas Filippini dat we ook van bedrijven mogen verwachten dat zij hun verantwoordelijkheid op het gebied van privacy nemen. Filippini ziet Privacy First Solutions als een logisch vervolg op het werk van Privacy First de laatste jaren.

Kwartiermaker Martijn van der Veen lichtte vervolgens toe dat het initiatief moet bijdragen aan het streven om van Nederland een gidsland te maken op het gebied van privacy. We zijn goed voorgesorteerd: uitstekende ICT-infrastructuur, bedrijven met know how en een goed investeringsklimaat. Maar bedrijven bewegen te langzaam. Om hen in beweging te krijgen noemt Van der Veen voorbeelden als vergelijkingssites, kennispools tussen bedrijven en praktijkseminars. Laagdrempelig, praktisch en kritisch, zodat bedrijven zakelijk én privacyvriendelijk kunnen acteren.

Bedrijven die privacyvriendelijk werken moeten het podium krijgen. Als eerste kreeg de oprichter van Greenhost, Sacha van Geffen, het woord. Greenhost is een groeiende internet service provider (ISP) die van privacy een speerpunt heeft gemaakt. Van Geffen vertelt beeldend over drijfveren van het bedrijf om te investeren in privacybescherming, hun rol als ISP daarin en ontwikkelingen van de laatste jaren. Hij verbindt op interessante wijze privacy met innovatie: het waarborgen van anoniem online verkeer van journalisten en activisten eist dat Greenhost hoge kwaliteit levert. Privacy als proeve van bekwaamheid!

Greenhost profileert zich met privacy maar deelt veel van haar kennis. Hoe meer andere ISP's meedoen met initiatieven als www.logmeniet.nl of meedenken met Publeaks of de talloze andere initiatieven, hoe beter de infrastructuur wordt. Greenhost heeft meermalen bij andere providers aangedrongen om actiever te worden op dit gebied, helaas nog met beperkte bijval. Met een aantal tips sluit Van Geffen deze interessante bijdrage af. Zijn tips aan (ICT-gerelateerde) bedrijven:
- Maak je bedrijf geschikt en bruikbaar voor activisten
- Onderwijs gebruikers in de risico's van je product
- Zet je in voor betere wetten
- Bevorder het gebruik van veilige standaarden
- Daag je management uit.

Na Greenhost was het woord aan twee nieuwe ideeën, afkomstig van de Nationale Denktank. Dit is een jaarlijks evenement waar studenten en pas-afgestudeerden zich enkele maanden in een maatschappelijk onderwerp vastbijten. Dit jaar was het thema Big Data. De privacy kregen ze er vanzelf bij, zoals Eva de Leede en Rolien Sandelowsky vertelden. Ze lichtten twee initiatieven toe die uit de zaal op de nodige bijval konden rekenen. De eerste was Hack-je-Hokje. Rond iedere internetgebruiker groeit een eigen profiel en krijgt zo op maat geselecteerde informatie. Het beïnvloedt ons denken, zonder dat we het in de gaten hebben. Met een plugin kruip je in het profiel van een ander en kijk je door andermans internetbril. De Leede vertelt dat het idee startte vanuit een soort verontwaardiging, maar dat ze gaandeweg het project genuanceerder gingen denken. Denk alleen al aan dat een zoekmachine wel móet filteren omdat het aantal resultaten anders te groot wordt. Daarmee bestaat eigenlijk geen 'waardenvrij' internet meer. Maar hoe ver mag je daarmee gaan? Het tweede project is de Datawijzer, een digitale bijsluiter bij internetsites. Websites kunnen met eenvoudige iconen en korte teksten snel aangeven wat een website met je gegevens doet, zoals wel of niet opslaan, doorverkopen en onder welke wetgeving de site valt.

De Denktankleden hadden ook een vraag aan de zaal. Ze zoeken mogelijkheden en middelen om hun ideeën groter te maken. Privacy First Solutions wil hun vraag ondersteunen en roept op om mee te denken met deze initiatieven.

De avond was een pre-launch van het initiatief. We zijn nog aan het warmdraaien, maar deze avond mag als geslaagd de boeken in gaan, zowel door de hoge opkomst als door de inspirerende inhoud. We willen privacyvriendelijke bedrijven het podium geven zodat zij als voorbeeld kunnen dienen, en kansrijke initiatieven helpen groeien. Met een oproep voor vrijwilligers en ideeën eindigde deze pre-launch tenslotte in een goedbezochte borrel in het Volkshotel-café.

Vandaag werd vanuit de politie Midden-Nederland een opmerkelijk proefballonnetje gelanceerd: van iedereen (!) die zelfmoord pleegt zou verplicht DNA moeten worden afgenomen. Dit ter opsporing en vervolging van eventuele misdrijven door suicideplegers. In de Tweede Kamer wordt dit plan gesteund door de VVD. Wat vindt Privacy First hiervan? Beluister hieronder onze eerste reactie in het programma De Ochtend op Radio 1:

"D66, GroenLinks en SP stellen Kamervragen over de Wet bewaarplicht voor telecommunicatiegegevens. Het kabinet handhaaft de bewaarplicht, hoewel het Europees Hof dit jaar de Europese richtlijn heeft vernietigd. Een wetsvoorstel over een gewijzigde bewaarplicht ligt nu bij de Tweede Kamer.

De Kamerleden Verhoeven, Schouw, Van Tongeren en Gesthuizen vragen het kabinet om te erkennen dat de bewaarplicht strijdig is met het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en de fundamentele vrijheden (EVRM). Als de verplichtingen inderdaad strijdig zijn, zoals de Raad van State stelt in zijn advies, dan levert dat een conflict op met Artikel 94 van de Grondwet.

Verder zijn er mogelijk gevolgen voor de Internet Service providers. Mogelijk zouden die een vergoeding kunnen eisen van de Nederlandse Staat als de wet toch wordt uitgevoerd. Ook zou kunnen blijken dat providers door hun klanten voor de rechter worden gesleept wegens het onrechtmatig bewaren van gegevens.

Deze partijen hebben al meermalen opgeroepen tot een bevriezing van de bewaarplicht. Internetprovider BIT start samen met Privacy First, de Nederlandse Vereniging van Journalisten, de Groep Publiekstijdschriften van het Nederlands Uitgeversverbond, NDP Nieuwsmedia en de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten een kort geding tegen de Staat."

Bron: http://www.telecompaper.com/nieuws/oppositie-wil-dat-bewaarplicht-wordt-bevroren--1054241, 10 december 2014.

 In mei 2010 begon Stichting Privacy First samen met 21 mede-eisers (burgers) een grootschalige rechtszaak tegen de centrale opslag van vingerafdrukken onder de nieuwe Paspoortwet. Deze vingerafdrukken zouden onder meer worden gebruikt voor opsporing en vervolging. Iedere Nederlander werd hierdoor een potentiële verdachte. In februari 2011 verklaarde de rechtbank Den Haag onze zaak echter – volkomen onterecht – niet-ontvankelijk en kwam daardoor niet aan een inhoudelijk oordeel over de Paspoortwet toe. Privacy First kondigde meteen hoger beroep aan. Mede onder druk hiervan gingen vervolgens zowel de Tweede Kamer als het kabinet overstag en werd de opslag van vingerafdrukken in de zomer van 2011 grotendeels stopgezet. Intussen liep het hoger beroep in ons Paspoortproces echter gewoon door; de opslag van vingerafdrukken zou in de toekomst immers alsnog kunnen worden voortgezet. Slechts een principiële rechterlijke uitspraak zou dit kunnen tegenhouden. Ons hoger beroep had succes: begin 2014 oordeelde het Gerechtshof Den Haag dat Privacy First alsnog ontvankelijk was en dat centrale opslag van vingerafdrukken onrechtmatig was wegens schending van het recht op privacy. Dit oordeel is tevens van belang voor alle andere Nederlandse stichtingen en verenigingen die in het algemeen belang willen kunnen procederen tegen onrechtmatige wetgeving. De zwaarbevochten overwinning in ons Paspoortproces heeft Privacy First de laatste jaren echter enorm veel geld gekost: minstens EUR 80.000 aan advocaatkosten, geheel betaald uit donaties aan Privacy First. Dit drukt al jarenlang verschrikkelijk zwaar op de beperkte middelen die een kleine stichting als Privacy First tot haar beschikking heeft. Tegen onze verwachting in (de opslag van vingerafdrukken was immers reeds stopgezet) stelde de Staat in mei 2014 bovendien cassatie tegen de uitspraak van het Gerechtshof in bij de Hoge Raad. De Staat wil dat Privacy First alsnog niet-ontvankelijk wordt verklaard en verzoekt de Hoge Raad tevens om de centrale opslag van vingerafdrukken alsnog rechtmatig te verklaren. Dit mag niet gebeuren.

Van alle mensenrechten staat het recht op privacy in Nederland de laatste jaren het meest onder druk. Eén van de grofste Nederlandse privacyschendingen sinds de Tweede Wereldoorlog was de massale opslag van ieders vingerafdrukken onder de nieuwe Paspoortwet. Begin dit jaar gaf het Gerechtshof Den Haag Privacy First hierin gelijk. Dit oordeel dient bij de Hoge Raad overeind te blijven. Daartoe heeft Privacy First dit jaar een cassatie-advocatenkantoor ingeschakeld aan wie deze taak bij uitstek kan worden toevertrouwd: Alt Kam Boer Advocaten in Den Haag. Ter financiering van de gehele cassatieprocedure komt Privacy First momenteel echter nog EUR 10.000 tekort. Vandaag, op de dag dat de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens exact 66 jaar bestaat, doet Privacy First dan ook een dringend beroep op uw financiële steun. Stort uw financiële bijdrage op IBAN: NL95ABNA0495527521 t.n.v. Stichting Privacy First te Amsterdam o.v.v. "Paspoortproces" of maak uw donatie rechtstreeks over via onze donatiemodule. Door de Belastingdienst is Privacy First erkend als Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). Uw donaties aan Privacy First zijn daarom belastingaftrekbaar.

Privacy First dankt u bij voorbaat voor uw support! Samen kunnen wij deze zaak winnen!!

Meer informatie:
- uitspraak Gerechtshof Den Haag 18 februari 2014
- procesdossier

Update 25 februari 2015: ter financiering van ons verweer in cassatie komt Privacy First nog steeds EUR 5.000 tekort. Privacy First doet hierbij dan ook nogmaals een dringend beroep op uw financiële steun!

Update 28 mei 2015: in een onbegrijpelijke uitspraak heeft de Hoge Raad Privacy First en alle mede-eisers - tegen alle verwachtingen in - alsnog weer niet-ontvankelijk verklaard. Lees HIER de hele uitspraak en HIER ons commentaar. Tevens veroordeelt de Hoge Raad Privacy First tot betaling van EUR 5.088 aan proceskosten. Hierbij doet Privacy First dan ook andermaal een dringend beroep op uw financiële steun. Bij voorbaat dank voor uw hulp!

Zie ook http://nos.nl/artikel/2007559-kort-geding-tegen-bewaarplicht-data.html.

"Rechter moet duidelijkheid geven

Het is een ongemakkelijke positie voor providers. Aan de ene kant heeft de hoogste rechter in Europa bepaald dat het opslaan van gegevens over bel- en internetgedrag van klanten ongrondwettelijk is, aan de andere kant moeten ze van minister Opstelten van justitie gewoon doorgaan met bijhouden wie met wie belt, of welke e-mailadressen contact met elkaar hebben.

Luisteren de providers naar het Europees Hof en stoppen ze met de opslag, dan dreigen hoge boetes. Geven de bedrijven gehoor aan de minister, dan schenden zij willens en wetens de grondrechten van hun klanten.

Een kort geding moet nu uitkomst bieden. Onder meer de provider BIT, privacyvoorvechter Privacy First, journalistenvakbond NVJ en de Nederlandse Vereniging voor Strafrechtadvocaten, stappen naar de rechter in de hoop dat die de Wet bewaarplicht telecomgegevens van tafel veegt. De organisaties wijzen erop dat niet alleen het Europees Hof die plicht een grove schending van de privacy van burgers vindt. Ook de Raad van State adviseerde de minister de opslag van telecomgegevens op te schorten.

Maar Opstelten weigert dat te doen, omdat hij de wet toch al gaat aanpassen. Nadat het Europees Hof in april oordeelde dat de Europese richtlijn die de bewaarplicht regelt met terugwerkende kracht geschrapt wordt, heeft Opstelten de Nederlandse uitvoering van die richtlijn tegen het licht gehouden. Volgens hem kan hij met een aantal aanpassingen voldoen aan eisen van het hof. Zo moeten inzageverzoeken straks door een rechter worden getoetst en komen er strengere regels voor de opslag. Ondertussen blijft de bewaarplicht van kracht, aangezien die volgens Opstelten een belangrijk middel is in de aanpak van zware criminaliteit.

De organisaties die naar de rechter stappen, zijn het daar niet mee eens. Privacy First noemt de bewaarplicht een grove schending van de privacy van alle burgers. Provider BIT was al bij de invoering in 2009 fel tegenstander. De journalistenvakbond maakt zich zorgen over bronbescherming, die door de gegevensopslag niet gewaarborgd is.

Online-burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom riep de providers vorige week al op om naar de rechter te stappen. Ook andere organisaties roerden zich. Zo vroeg Vodafone de minister om opheldering, nu 'onduidelijk is wat wij nu wel of niet moeten en mogen bewaren.'"

Bron: Trouw 8 december 2014, p. 6. Zie ook http://www.trouw.nl/tr/nl/4492/Nederland/article/detail/3806197/2014/12/08/Mag-provider-gegevens-opslaan.dhtml.