Toon items op tag: PSD2

Discussies over databescherming en privacy hebben vaak de praktijken van advertentiebedrijven zoals Google en Facebook als aanleiding. Ook zijn de activiteiten van geheime diensten en gelijksoortige instellingen (zoals NCTV) aanleiding voor aandacht en kritiek.

Grotendeels onder de radar is een ontwikkeling gaande naar algehele financiële surveillance, waarbij een aantal grote ondernemingen op basis van betaalgegevens burgers en organisaties in detail kan volgen. Het is een ontwikkeling die wordt aangemoedigd door de overheid en die zich door allerlei oorzaken verspreidt door de gehele samenleving, met grote databeschermingsrisico’s voor burgers.

Privacy First noemt dit financiële privacy en wil in de komende tijd meer aandacht aan dit onderwerp besteden, als wij daar de gelegenheid voor hebben. 

Wat is financiële privacy? 

Bij financiële privacy kan aan het volgende worden gedacht:

A. Betalingsverkeer

• Gedetailleerde financiële persoonsgegevens aanwezig bij banken en andere grote partijen. Het betalingsverkeer vindt grotendeels digitaal plaats, contante betaling verdwijnt. Daardoor beschikken degenen die bij dat betalingsverkeer betrokken zijn (banken, betaaldienstverleners en rekeninginformatiedienstverleners) over gedetailleerde informatie over al hun klanten, zowel consumenten als bedrijven en organisaties. Dit betekent dat banken c.s. zeer veel weten over hun klanten. De financiële gegevens worden door allerlei oorzaken steeds gedetailleerder en steeds meer bedrijven kunnen er over beschikken. Zo zal iDEAL 2.0 naar verwachting zorgen voor verdere verspreiding van financiële persoonsgegevens. In het verleden hebben banken geprobeerd de financiële gegevens van klanten te gelde te maken, op de manier waarop de Amerikaanse advertentiebedrijven dat doen, denk aan de ING-affaire. Daar is destijds een stokje voor gestoken, maar dit kan terugkomen. 
• Nieuwe PSD2-diensten. De Europese PSD2-regelgeving moest mogelijk maken dat er nieuwe diensten worden ontwikkeld rondom de financiële gegevens van klanten van betaalinstellingen, onder andere rekeninginformatiediensten. Aan databescherming is onvoldoende gedacht, zodat burgers risico lopen. Privacy First is al langer bezig met de campagne PSD2meniet.

• Contante betaling verdwijnt, waardoor de laatste mogelijkheid om niet van uur tot uur gevolgd te worden door banken verdwijnt. Het digitale geld dat door Europa wordt voorbereid, zal waarschijnlijk niet volledig anoniem zijn om misdaadbestrijding mogelijk te maken.

B. Privatisering van misdaadbestrijding en dienstverlening aan de overheid

• Misdaadbestrijdingstaken van banken en andere financiële instellingen (‘witwasbestrijding’): deze taken leiden er toe dat extra persoonsgegevens van burgers worden verzameld, dat betreft niet alleen het identificeren van natuurlijke personen, maar ook het verzamelen van gegevens over en van natuurlijke personen betrokken bij organisaties. Dit kan gaan over bestuurders en vertegenwoordigers van rechtspersonen en de ‘uiteindelijk belanghebbenden’. Er moeten vertrouwelijke gegevens door klanten met de financiële instellingen worden uitgewisseld, dit gebeurt vaak op een onveilige manier.
  Let op: het gaat hier niet alleen om misdaad die de klant of de financiële instelling kan benadelen. De instelling moet actief nagaan of de eigen klant misdaadgeld onder zich heeft en moet vermoedens van misdaad (‘ongebruikelijke transacties’) melden bij een onderdeel van de politie: FIU-Nederland.
  Europa is bezig met een pakket aan regelgeving, ook wel het ‘AML package’ genoemd, wat de misdaadbestrijdingstaken van bedrijven ingrijpend zal wijzigen. Als gevolg van nieuwe regelgeving zullen steeds meer financiële gegevens door ondernemingen met de overheid worden uitgewisseld.
• Identificatie, inclusief biometrische gegevens. Banken en andere financiële instellingen moeten hun klanten identificeren, allereerst om (privaatrechtelijk) te weten met wie zij een overeenkomst aangaan, ten tweede omdat de witwasbestrijdingsregels dit voorschrijven. Rondom de identificatie is het nodige te doen, onder andere omdat banken bestaande cliënten willen ‘heridentificeren’ en soms ook biometrische gegevens verlangen.
• UBO-register. Onderdeel van de misdaadbestrijdingstaken van banken en andere aangewezen ondernemingen, is dat zij de uiteindelijk belanghebbenden van hun klanten moeten vaststellen en de juistheid van de registratie van hun klanten bij het UBO-register moeten verifiëren. Privacy First heeft over het UBO-register geprocedeerd en is nu in afwachting van de uitkomst van gelijksoortige zaken die in behandeling zijn bij het Europese Hof van Justitie.
• Zwarte lijsten. In de financiële sector worden in het kader van de misdaadbestrijdingstaken en ter bescherming van de eigen financiële belangen zwarte lijsten aangelegd van ‘verdachte’ en veroordeelde klanten. Deze lijsten staan bekend onder de namen ‘IVR’ (intern verwijzingsregister) en ‘EVR’ (extern verwijzingsregister). De regels voor deze registers staat in ‘PIFI’, het Protocol Incidentenwaarschuwingssysteem Financiële Instellingen.
  Verzekeraars hebben een compleet overzicht van alle claims die verzekerden bij hen hebben ingediend. In toenemende mate willen ook andere ondernemingen met misdaadbestrijdingstaken zwarte lijsten aanleggen.
• Gegevensleveringen aan de overheid (renseignering). Financiële instellingen, werkgevers en in de toekomst ook platforms zijn verplicht om gegevens te leveren aan de overheid. Dit wordt ook wel ‘renseignering’ genoemd. In het kader van de renseigneringsplicht worden vele vertrouwelijke gegevens verzameld bij de klanten. Een bijzonder voorbeeld is de verplichting van financiële instellingen om gegevens van klanten te verzamelen ten behoeve van de belastingheffing door andere landen. Zeer bekend is FATCA, de Amerikaanse wet op grond waarvan financiële instellingen in de hele wereld gratis diensten moeten verlenen aan de Amerikaanse belastingdienst, wat niet alleen fiscale inwoners van de VS en personen met bezittingen in of opbrengsten uit de VS omvat, maar ook iedereen die de Amerikaanse nationaliteit heeft (ook al ontbreken verdere banden met het land, zogeheten "accidental Americans"). Nederland heeft met de VS een FATCA-verdrag gesloten en neemt verder deel aan de ‘Common Reporting Standard’ (CRS), waarover verdragen met de EU-landen en andere landen zijn afgesloten. [1]

C. Overig

• Handelaren in financiële (persoons)gegevens: ten behoeve van financiële instellingen zijn een aantal zeer grote partijen actief, die bij het publiek minder bekend zijn. Zij verzamelen financiële en andere gegevens over zowel consumenten als over organisaties en de bij organisaties betrokken natuurlijke personen. Die gegevens worden verkocht aan onder andere financiële instellingen, als kredietinformatie en als witwasbestrijdingsinformatie. Hoewel deze handelaren zich aan de AVG moeten houden, doen zij dat meestal niet, zodat de mensen van wie gegevens verkocht worden niet op de hoogte zijn van de aanwezigheid van hun gegevens bij die handelaren en ook niet kunnen controleren of de gegevens rechtmatig zijn verkregen en juist zijn. Hun AVG-rechten kunnen zij niet uitoefenen. Dergelijke handelaren zouden volgens Privacy First vergunningplichtig moeten zijn, zoals financiële instellingen dat zijn, met een krachtige toezichthouder en strenge toetsing van de leidinggevenden.
• Bureau Kredietregistratie (BKR): dit is een door de overheid erkende en door de financiële sector opgerichte stichting die ten behoeve van die sector gegevens registreert.
  

Wat gaat Privacy First doen?

Financiële privacy is een breed en ingewikkeld terrein, wat het lastig maakt om er iets mee te doen. Privacy First is de afgelopen jaren al op een aantal deelonderwerpen actief geweest:

• PSD2
• UBO-register
• behoud van contant geld en anonieme betaalmiddelen.

We willen meer gaan doen. Wilt u meedoen of heeft u ideeën: laat het ons weten!

[1] Zie o.a. https://ellentimmer.com/2015/12/23/gegevensuitwisseling/.

Als NGO die zich inzet voor burgerrechten en privacybescherming houdt Privacy First zich al jaren bezig met financiële privacy. Sinds 2017 volgen we de ontwikkelingen rondom PSD2 op de voet, waarbij we wijzen op de gevaren voor de privacy van consumenten. In het bijzonder richten wij ons op privacyvraagstukken die zich voordoen rond ‘account information service providers’ (AISP’s) en de mogelijkheden die PSD2 biedt om persoonsgegevens verder te verwerken.

Ons PSD2-project begon in 2017. Toen dachten we dat het verstrekken van meer adequate informatie en meer transparantie aan consumenten voldoende zou zijn. De risico’s van PSD2 bleken echter groter en fundamenteler. Daarom heeft Privacy First een tweetalige (Nederlandse & Engelse) website gelanceerd genaamd PSD2meniet.nl om zowel onze zorgen als onze oplossingen ten aanzien van PSD2 te schetsen.

Centraal in ons project staat het filteren van bijzondere persoonsgegevens door het PSD2-me-niet register. Dit idee is op 7 januari 2019 door ons gelanceerd in het televisieprogramma Radar en in dit persbericht. Het PSD2-me-niet-register moet gebruikers daadwerkelijk een instrument geven waarmee zij hun eigen persoonsgegevens kunnen beschermen. Op termijn moet verdergaande filtering en beperking mogelijk worden. Met dit project draagt Privacy First bij aan positieve verbeteringen van PSD2 en de implementatie ervan, om zo een betere bescherming van persoonsgegevens te bereiken. Hierbij zijn we gesteund door het SIDN Fonds.

Bescherming van bijzondere persoonsgegevens

Privacy First heeft zich in dit project vooral gericht op ‘bijzondere persoonsgegevens’. Betalingen aan vakbonden, politieke partijen, religieuze organisaties of LHBT-belangenorganisaties, of betalingen aan medische dienstverleners. Maar ook betalingen aan het CJIB: ze onthullen delen van ons leven die extra beschermd moeten worden. Deze gegevens zijn direct te relateren aan fundamentele mensenrechten. Wanneer een consument een rekeninginformatiedienst gebruikt kunnen deze gegevens breder gedeeld worden. Door PSD2 kunnen gegevens, die nu beschermd zijn, via een omweg toch breed bekend worden, bijvoorbeeld doordat ze opgenomen worden in een profiel. Of omdat ze gebruikt worden als zwarte lijst.

De beste bescherming is voorkómen dat bijzondere persoonsgegevens worden verwerkt. We hebben daarom een PSD2-me-niet register opgezet en daaromheen een API, een privacyfilter. Met dit filter kan een AISP rekeningnummers detecteren en filteren en zo voorkomen dat bijzondere persoonsgegevens onnodig verwerkt of verstrekt worden. Bovendien wordt een consument geïnformeerd en krijgt deze een echte keuze om gegevens te delen of dat niet te doen.

Hoe nu verder?

Een groot deel van onze resultaten hebben we vervat in een Whitepaper. Deze is verstuurd aan stakeholders zoals de Europese Commissie, de European Data Protection Board (EDPB) en de Autoriteit Persoonsgegevens. En natuurlijk zoveel mogelijk AISP’s, want als zij de maatregelen overnemen beschermen zij privacy ‘by design’.  Onze Whitepaper bevat daarnaast een aantal andere voorbeelden hoe privacy beter te beschermen. Zoals de ‘good practices’ om betere transparantie over rekeninginformatiediensten te krijgen. We hopen dat AISP’s de adviezen in onze Whitepaper ter harte zullen nemen.

Onze API is opgenomen in een dienstverlener, Gatekeeper for Open Banking. We steunen hun doorontwikkeling en denken mee hoe het privacyfilter opgenomen kan worden in hun ontwerp en dienstverlening. Wanneer AISP’s de Gatekeeper gebruiken krijgen consumenten de regie over hun data die zij verdienen.

Met de Whitepaper en de API hebben we de instrumenten ontwikkeld en verspreid die gebruikt kunnen worden door AISP’s. De Europese Commissie evalueert de PSD2 pas vanaf 2022. Daarom zijn we blij dat we op deze manier onze gedachten hebben kunnen overdragen.

Privacy First blijft dit dossier monitoren. Onze website PSD2meniet.nl blijft in de lucht en zal een basis blijven voor dit onderwerp.

Heb je suggesties of wil je weten hoe het verder gaat? Laat het ons weten via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.!

Consumenten zullen beter geïnformeerd worden over rekeninginformatiediensten. Het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer publiceerde daartoe recentelijk ‘good practices’ voor betere informatie. Privacy First is blij met de gepubliceerde ‘good practices’ en roept MOB-leden op om hier echt werk van te gaan maken. 

Het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer (MOB) is in 2002 opgericht door de minister van Financiën met als opdracht bij te dragen aan de maatschappelijk efficiënte inrichting van het betalingsverkeer. DNB zit het MOB voor en verzorgt het secretariaat. Rekeninginformatiediensten zijn diensten waarmee een 'geconsolideerde weergave' van iemands betaalgegevens gemaakt kan worden. Dit kan sinds de inwerkingtreding van PSD2 (Payment Service Directive 2), die mogelijk maakt dat je je betaalgegevens deelt met andere partijen dan je eigen bank. Een voorbeeld hiervan is een digitaal huishoudboekje, maar ook andere vormen zijn mogelijk.

Betere informatie hard nodig

Als je je toestemming aan een aanbieder geeft, krijgt deze toegang tot alle transactiegegevens die je in je eigen bankomgeving ook ziet. Als je bij je eigen bank tot tien jaar terug kunt kijken, dan kan de rekeninginformatiedienst dat dus ook. Je deelt daarmee een compleet profiel aan data.

Het delen van data is niet zonder risico. De winst voor veel rekeninginformatiedienstverleners zit namelijk niet in het digitale huishoudboekje, maar in aanvullende diensten die geleverd kunnen worden. Denk aan analyses naar vaste lasten, risicoanalyses bij het aanvragen van een hypotheek of het beoordelen van kredietwaardigheid.

Omdat het gaat over veel vertrouwelijke gegevens moeten consumenten goed begrijpen waar ze toestemming voor geven. De informatie die consumenten nu krijgen is te veel en te onduidelijk. Wettelijk verplichte informatie is te lang, lastig te lezen en weggestopt in lange privacy-statements.

MOB publiceert good practices rekeninginformatiediensten

De roep om betere informatie klonk al een tijd. Vanaf eind 2017 was Privacy First betrokken bij een initiatief van de Volksbank om consumenten beter te informeren over rekeninginformatiediensten. Dit initiatief werd vervolgens overgenomen door de Betaalvereniging Nederland en vanaf mei 2019 door het MOB.

Het MOB stemde afgelopen mei in met good practices. Dit zijn zeven gestandaardiseerde vragen aan rekeninginformatiedienstverleners om te beantwoorden voordat een consument toestemming geeft. De vragen bevatten de belangrijkste (wettelijke) informatie én ze geven antwoord op de belangrijkste vragen van consumenten. Daarnaast heeft het MOB een uitwerking met toelichting opgesteld. De vragen zijn:

1. Wie vraagt toegang tot mijn rekeninginformatie? Hoe is de dienst gereguleerd?
2. Welke dienst biedt <naam van de aanbieder> aan waar mijn data voor nodig is?
3. Welke gegevens van mijn rekening gaat <naam van de aanbieder> gebruiken?
4. Waarvoor gebruikt <naam van de aanbieder> de gegevens nog meer?
5. Welke gegevens gaan naar derden en waarvoor?
6. Hoe kan ik mijn eerder gegeven toestemming terugdraaien?
7. Waar is verdere informatie te vinden?

Oppassen dat het niet vrijblijvend blijft

De good practices van het MOB zijn een hele goede stap. Nu komt het aan op het toepassen en benutten van deze good practices. Het gebruik van de good practices is helaas vrijblijvend. “Het MOB kan aanbieders van rekeninginformatiediensten niet verplichten om gehoor te geven aan de good practice. Wel hebben de MOB-leden afgesproken de best practice onder de aandacht te brengen bij hun achterban.” Gezien het krachtenveld van het MOB, waar zowel aanbieders als gebruikers in zitten, is dat te begrijpen. Maar het wordt oppassen dat de good practices niet té vrijblijvend worden. De belangen van aanbieders en consumenten gaan hand in hand.

Eind 2021 zal het MOB inventariseren of aanbieders de good practices hanteren en rapporteert hierover in de mei vergadering van 2022.

Privacy First wil niet wachten

Privacy First roept de leden van het MOB op de good practices in praktijk te brengen. Bescherming van burgers door hen als consumenten betere informatie en keuzes te geven is immers in ieders belang.

Privacy First is positief over het resultaat van het MOB. De zeven vragen en de gestandaardiseerde antwoorden kunnen een hele verbetering zijn ten opzichte van de huidige situatie. Tegelijk vinden we dat de lat hoger gelegd mag worden. Hoe zou het MOB de good practices beter onder de aandacht kunnen brengen?

• Het MOB kan haar leden en relevante derde partijen oproepen de good practices te gaan gebruiken, in plaats van alleen de mogelijkheid te bieden.
• De MOB-leden kunnen zich ieder voor zich uitspreken vóór gebruik van de good practices en gebruik ervan als voorwaarde stellen voor samenwerking.
• Het MOB kan duidelijk maken wie de relevante MOB-partijen zijn die een rol kunnen spelen bij het verspreiden van de good practices.
• Het MOB kan explicieter zijn over het moment waarop een consument wordt geïnformeerd via de good practices. Privacy hoort thuis "in de klantreis"; deze good practices mogen dus niet weggestopt worden.
• Het MOB kan in plaats van eenmaal te beoordelen of de good practices worden ingezet, dit vaker, bijvoorbeeld ieder kwartaal doen.
• Het MOB kan aanbieders in Europa alvast een brief sturen, zodat ze weten hoe Nederlandse consumenten denken mochten ze plannen maken om diensten in Nederland te gaan aanbieden.

Privacy First vindt dat het MOB bij de uitrol en toepassing aan zet is. Maar Privacy First onderzoekt ook of zij zelf een rol kan spelen om aanbieders gebruik te laten maken van de good practices.

Meer informatie:

• Link naar het bericht van het MOB (zie laatste alinea voor het stuk over de rekeninginformatiediensten)
• Link naar het document Good practice transparantie rekeninginformatiedienstverlening in Nederland (DOCX, 75,6 kB)
• Link naar de Toelichting good practice rekeninginformatiedienstverlening in Nederland (DOCX, 70,6 kB)
  

Dit bericht verscheen eerder op onze PSD2-campagnewebsite: https://psd2meniet.nl/betere-informatie-over-rekeninginformatiediensten/.

Privacy First nodigt u graag uit voor haar Nieuwjaarsborrel! Deze zal plaatsvinden op woensdagavond 8 januari as. in het Volkshotel in Amsterdam. De avond zal grotendeels in het teken staan van het thema Blockchain en financiële privacy. Welke actuele ontwikkelingen vinden er op dit vlak plaats? Hoe verhouden die ontwikkelingen zich tot het recht op privacy? Hoe kan blockchain zo worden ontworpen en gereguleerd dat publieke waarden als privacy, transparantie en vertrouwen erdoor worden versterkt? En welke rol zou Privacy First hierbij kunnen spelen? Na de Nieuwjaarsspeech door Privacy First voorzitter Bas Filippini zullen juridisch expert Jurgen Goossens (Universiteit Tilburg), financieel expert Simon Lelieveldt en Martijn van der Veen (Privacy First) hun licht over deze kwesties laten schijnen. Hierna is er ruimte voor discussie onderling en met het publiek, gevolgd door een borrel waar wij samen kunnen proosten op een privacyvriendelijk 2020!

Iedereen is welkom, toegang is gratis. Donaties aan Privacy First worden echter zeer op prijs gesteld. Aanmelden kan via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken., maar is niet verplicht.

Datum: woensdag 8 januari 2020, 19.30-22.00u (inloop vanaf 19.00u).
Locatie: Volkshotel, Wibautstraat 150 te Amsterdam (Doka cocktailbar). Een routebeschrijving vindt u op https://www.volkshotel.nl/nl/directions/.

Klik HIER voor de uitnodiging zoals Privacy First die onlangs aan haar netwerk verzond (pdf). Wilt u voortaan directe uitnodigingen voor onze evenementen ontvangen? Mail ons! Dan voegen wij u toe aan onze mailinglist.

Website is live!

Na een ontwerp- en bouwtraject van twee maanden is onze website www.psd2meniet.nl live. De website is ontwikkeld door Marc Smits. Onze projectpagina biedt informatie over PSD2 en over ontwikkelingen rondom het PSD2-me-niet register. We breiden de website voortdurend uit. Hierover kunt u via onze PSD2-nieuwsbrieven op de hoogte blijven.

Duidelijke informatie over risico's

De kern van het project is direct duidelijk verwoord: 'welke betalingen houdt u liever geheim?' De website wijst bezoekers op de privacyrisico's van PSD2. De site is zo opgezet dat het zowel individuen als professionals aanspreekt. Beseffen politieke partijen, vakbonden en patiëntenorganisaties dat zij een belangrijke verantwoordelijkheid richting hun achterban hebben?

Informatie in dossiers

Op de website staan in een aantal blokken dossiers. Over bijzondere persoonsgegevens, over ons project en het PSD2-me-niet register. Gedurende het project zal steeds informatie worden toegevoegd en bijgewerkt en voegen we dossiers toe. Heeft u een vraag of zoekt u specifieke informatie? Laat het ons dan weten!

Neem direct een kijkje op de site!

Opvallend logo

Zoals u ziet heeft ons PSD2-project een eigen, opvallend beeldmerk. Een QR-code in een zakelijke en frisse kleurstelling. We kozen voor een QRcode om duidelijk te maken dat achter de term PSD2 veel schuilgaat. Ook geeft de QR-code eigentijdse mogelijkheden. Wie nu de QR-code scant komt bij het inschrijfformulier voor nieuwsbrieven. Tijdens een presentatie kan het publiek zich bijvoorbeeld direct inschrijven voor onze nieuwsbrief. Op later moment kan deze link eenvoudig aangepast worden.

We hopen dat de website u bevalt, en dat het de informatie biedt die mensen (en organisaties) motiveert om PSD2 een stuk privacyvriendelijker te maken!

Op 1 en 2 juli as. wordt Nederland in Genève kritisch onder de loep genomen door het Mensenrechtencomité van de Verenigde Naties. Dit comité is het VN-orgaan dat toezicht houdt op de naleving van één van de oudste en belangrijkste mensenrechtenverdragen ter wereld: het Internationale Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten (IVBPR of BUPO-verdrag). Periodiek wordt ieder land dat partij is bij dit verdrag door het VN Mensenrechtencomité beoordeeld. Begin volgende week zal de Nederlandse regering zich bij het Comité moeten verantwoorden over diverse actuele privacykwesties die mede door Privacy First zijn geagendeerd.

De laatste Nederlandse sessie bij het VN Mensenrechtencomité dateert uit juli 2009, toen minister van Justitie Ernst Hirsch Ballin zich in Genève moest verantwoorden voor de destijds geplande centrale opslag van ieders vingerafdrukken onder de nieuwe Paspoortwet. Dit kwam de Nederlandse regering destijds op de nodige kritiek van het Comité te staan. Nu, 10 jaar later, is Nederland opnieuw 'aan de beurt'. In dit verband had Privacy First reeds eind 2016 een kritische rapportage (pdf) over Nederland bij het Comité ingediend en dit onlangs met een nieuwe rapportage (pdf) aangevuld. Kort samengevat heeft Privacy First bij het Comité onder meer de volgende actuele kwesties aangekaart:

- beperkte ontvankelijkheid van belangenorganisaties bij collectieve rechtszaken

- grondwettelijk toetsingsverbod

- profiling

- Automatische Nummerplaat Herkenning (ANPR)

- grenscontrole-camerasysteem @MIGO-BORAS

- OV-chipkaart

- digitale zorgcommunicatie (EPD)

- mogelijke herinvoering van telecom-bewaarplicht

- nieuwe wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten ('Sleepwet')

- PSD2

- Passenger Name Records (PNR)

- afschaffing raadgevend referendum

- verbod op oorlogspropaganda.

De Nederlandse sessie bij het Comité zal op maandagmiddag 1 juli en dinsdagochtend 2 juli as. live te volgen zijn via UN Web TV. Naast diverse privacykwesties hebben meerdere Nederlandse organisaties ook talloze andere mensenrechtenkwesties bij het Comité geagendeerd; klik HIER voor een overzicht, inclusief de door het Comité reeds eerder vastgestelde List of Issues (waaronder de nieuwe wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, mogelijke herinvoering van een telecom-bewaarplicht, camerasysteem @MIGO-BORAS en medische privacy bij zorgverzekeraars). De uiteindelijke conclusies ('Concluding Observations') van het Comité volgen waarschijnlijk over enkele weken. Privacy First ziet een kritisch oordeel met vertrouwen tegemoet.

Update 26 juli 2019: gistermiddag heeft het Comité haar oordeel (“Concluding Observations”) over de Nederlandse mensenrechtensituatie gepubliceerd, waaronder de volgende kritische adviezen met betrekking tot twee Nederlandse privacy-kwesties die mede door Privacy First bij het Comité waren aangekaart:

The Intelligence and Security Services Act

The Committee is concerned about the Intelligence and Security Act 2017, which provides intelligence and security services with broad surveillance and interception powers, including bulk data collection. It is particularly concerned that the Act does not seem to provide for a clear definition of bulk data collection for investigation related purpose; clear grounds for extending retention periods for information collected; and effective independent safeguards against bulk data hacking. It is also concerned by the limited practical possibilities for complaining, in the absence of a comprehensive notification regime to the Dutch Oversight Board for the Intelligence and Security Services (CTIVD) (art. 17).
The State party should review the Act with a view to bringing its definitions and the powers and limits on their exercise in line with the Covenant and strengthen the independence and effectiveness of CTIVD and Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB) that has been established by the Act.

The Market Healthcare Act

The Committee is concerned that the Act to amend the Market Regulation (Healthcare) Act allows health insurance company medical consultants access to individual records in the electronic patient registration without obtaining a prior, informed and specific consent of the insured and that such practice has been carried out by health insurance companies for many years (art. 17).
The State party should require insurance companies to refrain from consulting individual medical records without a consent of the insured and ensure that the Bill requires health insurance companies to obtain a prior and informed consent of the insured to consult their records in the electronic patient registration and provide for an opt-out option for patients that oppose access to their records.

Het Comité uit haar zorgen over de nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv of 'Sleepwet') en stelt dat deze wet dient te worden herzien. Het Comité is met name bezorgd over de nieuwe mogelijkheden voor grootschalige interceptie en hacking, de verlenging van bewaartermijnen en de gebrekkige mogelijkheden om klachten in te dienen. Tevens dienen de onafhankelijkheid en effectiviteit van de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) en de nieuwe Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB) te worden versterkt.

Met betrekking tot het (formeel reeds ingetrokken, maar in praktijk gecontinueerde) Wetsvoorstel inzage medische dossiers door zorgverzekeraars oordeelt het Comité dat dergelijke inzage slechts toegestaan is na toestemming van de patiënt. Tevens dient de wetgeving te voorzien in een opt-out voor patiënten die dergelijke inzage niet wensen. De huidige praktijk van inzage van medische dossiers door verzekeraars dient dan ook per direct te worden beëindigd.

Tijdens de sessie in Genève kwamen tevens de Nederlandse afschaffing van het referendum en het camerasysteem @MIGO-BORAS kritisch ter sprake. Privacy First betreurt het dat het Comité deze (evenals diverse andere actuele) onderwerpen in haar eindoordeel onbenoemd laat. Niettemin toont de rapportage van het Comité vandaag aan dat het thema privacy ook bij de Verenigde Naties steeds hoger en kritischer op de agenda staat. Privacy First juicht deze ontwikkeling toe en zal dit de komende jaren blijven aansporen. Tevens zal Privacy First erop toezien dat Nederland de diverse aanbevelingen van het Comité zal implementeren.

De volledige Nederlandse sessie bij het VN-Comité staat online bij UN Web TV (1 juli en 2 juli). Zie ook de uitgebreide VN-verslagen, deel 1 en deel 2 (pdf).

Het Ministerie van Financiën staat op het punt om bedrijven te verplichten op grote schaal persoonlijke data te exporteren. De maatregel zit verstopt in een bijzinnetje van een Kamerbrief van de Minister van Financiën, maar heeft grote gevolgen. De maatregel verplicht bedrijven om bij 'virtual assets' (digitaal te verhandelen waren zoals bitcoins, vastgoed maar ook aankopen in computerspelletjes), klantgegevens mee te sturen. De informatie van alle betrokken partijen blijft zichtbaar voor iedereen in de waardeketen.

Consumenten, bedrijven en burgers kunnen geen bezwaar maken tegen het verplicht toevoegen van hun persoonsgegevens. Politieke aandacht krijgt dit onderwerp niet omdat het wordt gepresenteerd als technische maatregel. In de Kamerbrief van 21 maart 2019 laat de Minister na om te wijzen op de grote reikwijdte en impact. Wel wordt gesuggereerd dat door een consultatieronde aan de reacties van de markt gehoor zal worden gegeven.

Privacy First en VBNL (Verenigde Bitcoinbedrijven Nederland) hebben inmiddels begrepen dat de wereldwijde bezwaren tegen de maatregel worden genegeerd. Daarom stuurden wij vandaag een brandbrief aan de Minister van Financiën. Wij vragen hem het vraagstuk beter te bestuderen, met alle relevante Ministeries en vooral ook: om het parlement beter te informeren. Daarbij wijzen we op de strijdigheid die de maatregel kan hebben met andere internationale afspraken en verdragen die de persoonlijke levenssfeer beschermen.

Waar bekend is dat de consument zeer terughoudend is met het zélf ter beschikking stellen van de eigen gegevens, moet de overheid dat ook zijn. Privacy First vindt het uitermate kwalijk dat het Ministerie van Financiën van plan lijkt te zijn op een achternamiddag met één pennestreek namens alle Nederlandse consumenten en bedrijven tot in lengte van dagen toestemming te geven voor ongebreidelde export van persoonsdata in het economisch verkeer.

De argumentatie dat sprake zou zijn van een noodzakelijke maatregel voor terrorismebestrijding is ongegrond. Deskundigen bij Europol (!) geven aan dat genoemd internationaal voorstel ‘overkill’ is en niet nodig voor de opsporing. De regel voegt niets toe aan het bestaande Europese raamwerk ter bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering en verhoogt slechts het risico van ongewenste datalekken.

Privacy First en VBNL hopen dat door de brandbrief het parlement beseft dat sprake is van een maatregel die zelfs verder gaat dan PSD2. Bij PSD2 kan de consument namelijk zélf besluiten om data te delen. Bij dit voorstel zou dat recht tot in lengte van dagen voor allerlei economische handelingen worden ontnomen. Wij roepen daarom de parlementariërs op om de consument en het bedrijfsleven te beschermen tegen deze onnodige voorgenomen maatregel.

Onze gehele brief is HIER te lezen (pdf).

Dit bericht is tevens gepubliceerd op https://bitcoin.nl/nieuws/minister-hoekstra-voorkom-ongebreidelde-export-van-eu-persoonsgegevens-379.

PSD2-me-niet-register

Is innovatie met betaalgegevens mogelijk met behoud van privacy? PSD2 is de nieuwe Europese bankenwet waardoor betaalgegevens ook met niet-bancaire partijen gedeeld kunnen worden. De wetgever heeft echter verzuimd om privacy by design door te voeren. Stichting Privacy First neemt daarom het initiatief voor een PSD2-me-niet-register. Dit is een opt-out register waarmee rekeningnummers gefilterd kunnen worden. De use-cases zijn rekeningnummers van “bijzondere persoonsgegevens” zoals een betaling aan een vakbond, zorgverlener, politieke partij of organisatie die seksuele voorkeur onthult. En consumenten die hun tegenrekening gefilterd willen hebben. Het PSD2-me-niet-register kan richtinggevend worden op Europees niveau.

Bron: https://www.sidnfonds.nl/nieuws/de-eerste-pioniers-van-2019, 22 mei 2019.

Volg https://psd2meniet.nl voor updates en wordt alvast lid van ons PSD2 Privacy Panel!

Privacy First is voor al haar projecten en bijbehorende werkzaamheden grotendeels afhankelijk van donaties. Hoe meer financiële steun en donaties, hoe eerder Privacy First het PSD2-me-niet-register zal kunnen realiseren!

PSD2 in Nederland van kracht

Sinds deze week is PSD2 in Nederland van kracht: de nieuwe Europese bankenwet die onder meer mogelijk maakt dat bankgegevens ook door andere partijen verwerkt mogen worden. Dit brengt grote privacy-risico's met zich mee. Op 7 januari jl. was Privacy First daarom tafelgast bij het televisieprogramma Radar en zagen bijna 1,3 miljoen kijkers dat Privacy First een serieuze speler is in het debat over PSD2 en privacy. Hoeveel informatie zit verstopt in tien jaar rekeninginformatie denkt u? Inkomsten, uitgaven, lidmaatschappen, donaties, locaties? En welk profiel maakt een kredietbeoordelaar als die kijkt naar roodstand, relaties en onlineaankopen? Bij hoeveel partijen komen al die gegevens straks te liggen?

Uitdrukkelijke toestemming vraagt té veel van consument

De dataoverdracht van bank naar een andere financiële dienstverlener (fintech) mag alleen gebeuren met uw uitdrukkelijke toestemming en binnen de kaders van de wet, maar het is niet voor niets dat Privacy First aan dit dossier werkt!

Samen met de Volksbank, Betaalvereniging Nederland en andere partijen zetten we ons al een tijd in voor betere informatie en transparantie. De stem van bedrijven wordt gehoord, die van consumenten en kritische privacydenkers nauwelijks. Uit onderzoek van De Nederlandse Bank (DNB) blijkt dat 94 procent van de consumenten nog niet van PSD2 heeft gehoord en over het algemeen terughoudend is om een derde partij toegang tot zijn of haar rekening te geven. En dat terwijl de eerste licentieaanvragen van rekeninginformatie-dienstaanbieders al bij DNB liggen...

Neem deel aan ons PSD2 Privacy Panel 

Privacy First zet zich in voor eigen keuzes in een vrije omgeving. Daarom nodigen we u uit om deel te nemen aan ons nieuwe PSD2 Privacy Panel. We willen panelleden de komende tijd informeren en vragen om mee te denken over privacy-risico's. Doet u mee? Als u zich inschrijft kunt u een waardevolle bijdrage leveren aan diverse onderwerpen op het gebied van PSD2 en privacy. Bovendien: uw medewerking versterkt de boodschap van Privacy First!

U kunt zich via deze link opgeven voor het PSD2 Privacy Panel. U ontvangt een welkomstmail en hierna enkele informatieve mails over PSD2 en privacy-risico's. Vervolgens vragen we uw mening in een aantal enquêtes. Later dit jaar organiseren we een bijeenkomst over dit uiterst relevante thema.

We willen uw mening, niet uw privacy.

We hechten veel waarde aan uw privacy. Daarom hebben we een aantal maatregelen getroffen zodat u zo anoniem mogelijk kunt deelnemen. Bij voorkeur schrijft u zich in met een e-mailadres zonder herleidbare naam, organisatie of bedrijf erin. De mailings worden uitgevoerd met LaPosta, een Nederlands bedrijf dat al jaren serieus werk maakt van privacy en informatiebeveiliging. We hebben de omgeving zo ingesteld dat we uw gedrag niet kunnen volgen. En natuurlijk kunt u zich ieder moment uitschrijven.

Doet u mee?

Privacy First zet zich in voor de bescherming van privacy. Rondom PSD2 kunnen nog belangrijke verbeteringen gemaakt worden. U kunt op een eenvoudige manier bijdragen. Bovendien wordt u geïnformeerd over deze belangrijke wet, waarmee betalingsverkeer ingrijpend kan veranderen. Word daarom lid van het PSD2 Privacy Panel.

Alvast bedankt!

De uitzending van De Wereld Draait Door van 28 januari jl. waarbij theatergroep de Verleiders aan tafel zat, zorgde voor een (hevige) discussie. In het aankaarten van de huidige thema’s die spelen is er door de theatergroep een creatieve vrijheid genomen. Privacy First is blij dat door deze opschudding het thema privacy weer op de agenda staat. In het gesprek werden een aantal prangende kwesties aangesneden die heden ten dage spelen en hoog op de agenda van Privacy First staan. Hieronder een kleine opsomming:

SyRI – Systeem Risico Indicatie

Het Systeem Risico Indicatie (SyRI) koppelt op grote schaal persoonsgegevens van onverdachte burgers uit databanken van overheden en bedrijven. Een geheim algoritme voorspelt vervolgens of zij een risico vormen om één van de vele wetten die het systeem beslaat te overtreden. Leidt de analyse van SyRI tot een risicomelding, dan wordt een burger opgenomen in het zogeheten Register Risicomeldingen, dat inzichtelijk is voor een groot aantal overheidsinstanties.

SyRI is een ‘black box’ die grote risico’s bevat voor de democratische rechtsstaat. Het is voor een burger die zonder enige aanleiding door SyRI kan worden doorgelicht, volstrekt onduidelijk welke gegevens daarvoor worden gebruikt, welke analyses daarmee worden uitgevoerd en wat hem of haar al dan niet tot risico maakt. Bovendien is de burger door de heimelijke werking van SyRI ook niet in staat om een onjuiste risicomelding te weerleggen. Over SyRI is de Staat gedagvaard door een grote coalitie die bestaat uit de Stichting Platform Bescherming Burgerrechten, het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM), Stichting Privacy First, Stichting KDVP, de Landelijke Cliëntenraad (LCR) en FNV. Auteurs Tommy Wieringa en Maxim Februari hebben zich op persoonlijke titel als eisers bij de zaak aangesloten.

ANPR – Automatic Number Plate Recognition

Sinds 1 januari jl. is de Wet vastleggen en bewaren kentekens door politie (wet ANPR) in werking. Hierbij maakt de politie gebruik, op honderden locaties, van zogenoemde ANPR-camera’s. Door deze wet kunnen de kentekens van alle auto's in Nederland (oftewel ieders reisbewegingen) door middel van cameratoezicht vier weken in een centrale politiedatabank worden opgeslagen voor opsporing en vervolging. Iedere automobilist wordt hierdoor een potentiële verdachte. Dit is totaal niet noodzakelijk, volstrekt disproportioneel en bovendien ineffectief. Deze wet is daarom in strijd met het recht op privacy en daarmee onrechtmatig.

Privacy First is in voorbereiding om de Staat te dagvaarden en deze wet door de rechter onrechtmatig te laten verklaren.

Onschuldpresumptie

Privacy First constateert dat in rap tempo wetgeving wordt geproduceerd die de democratische rechtsstaat aantast en die overheden, politie en geheime diensten steeds grotere bevoegdheden geeft. Waarbij steeds meer gegevens worden opgeslagen "voor het geval dat", in plaats van dat er een redelijke verdenking op een persoon is. De onschuldpresumptie is een rechtsbeginsel waar flink aan wordt getornd en dat bescherming behoeft.

Contant geld

Privacy First pleit al jaren voor de bescherming van contant geld; dit is immers het enige betaalmiddel dat anoniem is. Wij zien dat in steeds grotere mate contante betalingen niet meer worden geaccepteerd. In verschillende rechtszaken (zoals over kentekenparkeren) heeft Privacy First gepleit voor het behoud van contante betaalmogelijkheden.

PSD2 – Payment Service Directive 2

Vanaf begin 2019 wordt in Nederland PSD2 van kracht (Payment Service Directive 2). Met deze nieuwe Europese bankenwet kunnen consumenten hun bankgegevens delen met andere partijen dan hun eigen bank. Hiervoor moet de consument eerst uitdrukkelijke toestemming geven. Hierna moet de bank alle transactiedata van de consument (rekeninghouder) met een externe partij (financiële dienstverlener) delen voor een periode van 90 dagen, waarna de consument zijn toestemming kan vernieuwen. Tevens kan de consument zijn toestemming op ieder moment intrekken.

PSD2-keurmerk voor transparantie

Privacy First wil dat consumenten eerlijk en transparant geïnformeerd worden over wat er met hun gegevens gebeurt. In plaats van lange privacy-statements pleit Privacy First voor onafhankelijke informatie op één A4, waarbij door consumenten vastgestelde informatie wordt geboden. Consumenten kunnen immers zelf het beste bepalen welke informatie zij waardevol vinden bij het maken van een keuze. Gedurende 2018 werkte Privacy First aan dit initiatief samen met de Volksbank en andere partners uit de financiële sector.

PSD2-me-niet-register

Privacy First is verbaasd dat er geen aandacht is geweest voor de rol van “bijzondere persoonsgegevens” in transactiedata. Deze gegevens mogen alleen onder strikte voorwaarden gedeeld worden en moeten dus gefilterd kunnen worden. Ook consumenten die niet willen dat hun gegevens door anderen worden gedeeld met financiële dienstverleners moeten de mogelijkheid krijgen dit te voorkomen. Daarom wil Privacy First een opt-out register voor PSD2, vergelijkbaar met het bel-me-niet-register.