Vandaag is het 5 mei en “vieren wij de vrijheid”. Vrijheid waarvoor onze voorouders hebben gevochten, maar die tijdens de Corona-crisis wereldwijd zwaar onder druk staat.

Ook in Nederland zijn de afgelopen weken talloze mensenrechten en democratische verworvenheden drastisch ingeperkt, waaronder:
- de vrijheid van beweging
- het recht op demonstratie
- de vrijheid van vereniging en vergadering
- het recht op privacy en het recht op huisvrede
- het recht op onderwijs, sport en recreatie
- het recht op contante betaling
- de toegang tot reguliere gezondheidszorg
- het medisch beroepsgeheim.

Aan de noodzaak, proportionaliteit en juridische houdbaarheid van veel van deze inperkingen kan inmiddels sterk worden getwijfeld. Bij de handhaving ervan is de kans op willekeur bovendien groot.

In plaats van intrekking van de tijdelijke noodverordeningen dreigen een aantal van deze vrijheidsbeperkende maatregelen nu in wetgeving te worden verankerd. Een “tijdelijke” spoedwet ligt daartoe inmiddels klaar voor parlementaire behandeling. De geschiedenis leert dat dergelijke spoedwetgeving in crisistijd vaak een permanent karakter krijgt. Opperste waakzaamheid in en buiten ons parlement is nu dus geboden.

Niet zelden worden crises door overheden misbruikt om hun macht tegenover de bevolking sterk te vergroten en eerdere agenda’s door te drukken. Draconische wetgeving dreigt nu versneld door het parlement te worden gejaagd, waaronder de opvolger van het illegale Systeem Risico Indicatie (SyRI): de nieuwe Wet Gegevensverwerking Samenwerkingsverbanden (WGS), oftewel “Super SyRI”. Onlangs zijn de medische dossiers van miljoenen Nederlanders, zonder hun toestemming, breed toegankelijk geworden in de zorg (“Corona opt-in”). Er wordt gewerkt aan de ontwikkeling van “Corona apps” die tot schijnveiligheid en massa-surveillance zullen leiden. Wob-verzoeken rond Corona worden niet langer door de overheid beantwoord.

Juist in crisistijd dient een bevolking op de overheid te kunnen vertrouwen. En juist in crisistijd dienen onze Grondwet en de mensenrechten te worden beschermd. De wijze waarop de overheid nu rigide maatregelen neemt onder het mom van crisisbeleid is zorgwekkend. Als deze houding een voorbode is van "het nieuwe normaal" dat onze regering voor ogen heeft, zullen we na de strijd tegen Corona direct een nieuwe strijd voor onze vrijheid moeten voeren.

De bevrijding 75 jaar geleden betekende de terugkeer van de open samenleving en de democratische rechtsstaat. Het is deze 5 mei meer dan ooit belangrijk om niet alleen te kijken naar vrijheden bevochten in het verleden, maar ons bewust te zijn van de slag om onze vrijheid die op dit moment wordt geleverd. Opdat we deze vrijheid kunnen doorgeven, en niet opnieuw hoeven te bevechten.

Stichting Privacy First
Platform Burgerrechten

Tevens gepubliceerd op https://platformburgerrechten.nl/2020/05/05/geef-ons-onze-vrijheid-terug/.