"Het kabinet wil de fraude met bijstandsuitkeringen aanpakken door allerlei persoonsgegevens aan elkaar te koppelen. Mag dat wel?

Is het technisch mogelijk de gegevens van sociale diensten, studiefinanciering, banken, handelsregister, de gemeentelijke basisadministratie en het kadaster aan elkaar te koppelen?

Bij het ministerie van Sociale Zaken denken ze van wel. Staatssecretaris Paul de Krom wil de koppeling al op korte termijn invoeren. 'De techniek is er klaar voor', zegt ook Jan Friso Groote, hoogleraar Informatica aan de TU Eindhoven. 'Maar de mensen niet.' (...)

Mag al die persoonlijke informatie wel zo breed worden gedeeld?

Het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) doet nog geen uitspraken over het plan van De Krom. Pas als er een wetsvoorstel ligt, buigt het college zich daarover. Kees de Vey Mestdagh, hoogleraar Recht en ict van de Universiteit Groningen, is ervan overtuigd dat het niet mag. 'Dit is een onrechtmatig idee. In de Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP) zijn een heleboel voorwaarden verbonden aan het uitwisselen van gegevens. Dit plan gaat daaraan voorbij. Zo moeten betrokkenen toestemming geven dat hun gegevens worden gedeeld.'

Fraude moet toch bestreden kunnen worden?

Jazeker, de wet biedt daarvoor ook de mogelijkheid. 'Gebruik maken van persoonlijke gegevens mag, mits de gegevensverwerking noodzakelijk is om een wettelijke verplichting na te komen waaraan de verantwoordelijke onderworpen is.'

Maar, zegt De Vey Mestdagh, dan moeten de afzonderlijke wetten waar de betrokken instellingen aan zijn gebonden het delen van informatie ook toestaan. Voor de sociale dienst, de studiefinanciering, de banken, het handelsregister, de gemeentelijke basisadministratie en het kadaster moet expliciet geregeld zijn dat zij aan fraudebestrijding mogen meewerken. Als dit in een van deze wetten niet is opgenomen, zal dat alsnog moeten gebeuren. Het behandelen van zo'n noodzakelijke wetswijziging zal vervolgens jaren in beslag nemen. 'Dan is er al zoveel opschudding geweest over digitale privacy dat de kans klein is dat zo'n wijzigingsvoorstel door het parlement komt', verwacht De Vey Mestdagh.

Als je niets fout doet, heb je van de voorgenomen koppeling van bestanden toch niets te vrezen?

Het is een vraag die De Vey Mestdagh ook vaak van zijn studenten krijgt. 'Het is een misvatting', zegt hij. 'Stel je voor dat je medische gegevens openbaar worden, dat kan je bijvoorbeeld parten spelen bij sollicitaties.'
(...)
De grenzen schuiven langzaam op, zegt Vincent Böhre van Privacy First, een organisatie die zich hard maakt voor privacybescherming. 'Vroeger trokken ze je gegevens pas na als je een strafbaar feit had gepleegd. Nu hebben ze al een beeld van je voordat je iets strafbaars hebt gedaan.'"

Bron: Volkskrant 14 maart 2012, p. 11.