"'Het functioneren van het CBP? Zeg maar gerust het dísfunctioneren van het CBP", reageert Miek Wijnberg strijdvaardig op de vraag hoe het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) het doet. De voorzitter van de burgerrechtenvereniging Vrijbit, die zich verzet tegen 'controledrift' en 'afbraak van privacy', is zeer kritisch. "Het begint al bij de term privacy. Het CBP wordt geacht dé privacywaakhond van Nederland te zijn. Maar privacy gaat veel verder dan alleen het bewaken van persoonsgegevens."
Er blijft dus veel liggen buiten het mandaat van het CBP, beaamt Vincent Böhre, jurist bij Privacy First, een stichting die zich sterk maakt voor behoud en bevordering van het recht op privacy. Wijnberg en Böhre noemen als voorbeeld een wetsvoorstel dat preventieve huiszoekingen mogelijk maakt om uitkeringsfraude te bestrijden.
Het CBP zou niet pas achteraf met boetes moeten kunnen optreden, maar ook moeten kunnen voorkomen dat er bepaalde systemen worden aangelegd, vindt Wijnberg. "Maar dat is het tweede structurele probleem: de adviesfunctie van het CBP stelt geen fluit voor." Bij wetsvoorstellen wordt de waakhond pas 'op het laatste nippertje' om advies gevraagd. Wijnberg: "Het CBP moet binnen zes weken reageren, dat is erg kort. Bovendien kunnen die adviezen net zo makkelijk terzijde worden gelegd. En dan is het CBP niet zo assertief dat het aan de bel trekt bij de Tweede Kamer."
Dat gebeurde bijvoorbeeld bij de Paspoortwet. "Het [wetsvoorstel] was volgens het CBP in strijd met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, omdat het ging om het grootschalig opslaan van biometrische gegevens die ook voor justitieel gebruik zouden worden ingezet", zegt Wijnberg. "De regering zei: we gaan er toch mee door. En Kohnstamm deed niks."
De toezichthouder mag sowieso wel wat pro-actiever worden, vindt Böhre. "Het CBP laat zich op belangrijke momenten veel te weinig zien in het publieke debat." Hij noemt de discussie over de Paspoortwet in 2009. "In de zomer barstte een hevig debat los, maar het CBP liet maanden niets van zich horen. Als je eerder al advies hebt gegeven, wil dit niet zeggen dat je later niet nog eens kritisch aan de bel kunt trekken. Een gemiste kans. Andere toezichthouders zoals de Nationale Ombudsman en de Commissie Gelijke Behandeling doen dit beter."
De organisaties hebben ook kritiek op de traagheid en bureaucratie van het CBP en op het feit dat individuele burgers geen klacht kunnen indienen bij de waakhond. Böhre: "Er is een telefonisch spreekuur, maar daarbij krijg je alleen een algemeen antwoord. Je weet niet wat ermee gebeurt. Of je kunt een misstand 'signaleren' door een formulier in te vullen. Pas bij veel signalen wordt er misschíen iets mee gedaan.""
Bron: BN/DeStem, Brabants Dagblad, Dagblad De Limburger, De Gelderlander, Limburgs Dagblad, Twentse Courant Tubantia, Provinciale Zeeuwse Courant, Leeuwarder Courant, Eindhovens Dagblad, De Stentor / Deventer Dagblad, Dagblad Flevoland, Gelders Dagblad, Nieuw Kamper Dagblad, Sallands Dagblad, Zutphens Dagblad & Zwolse Courant, 17 april 2012.
