"Hoe vind je de juiste balans tussen privacy en veiligheid? Justitie wil telecomdata lang bewaren - telecombedrijven, journalisten en advocaten zijn tegen. Vandaag dient een kort geding van de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten, journalistenvakbond NVJ, stichting Privacy First en enkele telecomproviders tegen de zogeheten 'bewaarplicht' van telecomgegevens. Zij willen dat de verplichte massale opslag van metadata (locatie-, internet-, e-mail- en belgegevens) direct stopt.
1. Waar draait de rechtszaak om?
De eisers denken een goede kans te maken. Het Europees Hof van Justitie oordeelde vorig jaar dat de bewaarplicht de privacy zwaar aantast, terwijl onduidelijk is in hoeverre die nodig is voor de aanpak van terrorisme en criminaliteit. Op basis daarvan stelde de Raad van State vast dat in Nederland voortaan precies omschreven moet zijn van wie welke gegevens worden bewaard.
2. Hoeveel wordt er nu precies bewaard?
Op dit moment worden van álle Nederlanders alle telefoongegevens verplicht een jaar bewaard en internetdata een half jaar. Minister Opstelten (Justitie, VVD) verklaarde zich al bereid de wet aan te passen, maar de massale gegevensopslag te willen voortzetten. En dat mag dus niet, meent de advocaat van de eisers, Fulco Blokhuis: "Het belang van bestrijding van criminaliteit is door het Europees Hof al afgewogen. Uiteraard moet criminaliteit worden bestreden, maar het hof vond het veel te ver gaan om daarvoor de metadata van iedereen op te slaan. Bovendien is, na bijna zes jaar bewaarplicht, de effectiviteit niet aangetoond."
3. Als de eisers gelijk krijgen, wat gebeurt er dan?
De rechter doet waarschijnlijk binnen enkele weken uitspraak. Als hij de bewaarplicht schrapt, valt dan iets te zeggen over het aantal criminelen dat vervolging dreigt te ontlopen? Gerrit van der Burg, topman van het Openbaar Ministerie: "We houden het aantal zaken niet bij waarin historische verkeersgegevens een doorslaggevende rol spelen. Mijn inschatting is dat het er duizenden zijn."
Tegenstanders van de bewaarplicht wijzen erop dat ook zonder de bewaarplicht opsporingsdiensten over beldata (b.v. wie belt/mailt met wie, en waar bevinden personen zich?) kunnen beschikken. Voor de facturering bewaren telecombedrijven gegevens immers ook al maanden. En uit onderzoek van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum bleek dat driekwart van de opgevraagde data jonger was dan een half jaar.
4. Wat is eigenlijk het probleem van gegevens bewaren?
In het WODC-rapport staan gevallen van slechte beveiliging van de data, waardoor onbevoegden bijvoorbeeld zouden kunnen uitvinden wie de bron was van een journalist, of wie wanneer met welke advocaat belde. Als burgers niet meer onbespied kunnen communiceren, de bronbescherming van journalisten en het beroepsgeheim van advocaten onder druk staan, dan leidt dat ook tot onveiligheid in de samenleving, vinden de tegenstanders van lang bewaren.
Als de rechter die opvatting volgt en de huidige bewaarplicht strijdig acht met Europese grondrechten, kan hij er een streep door halen. (...)"
Bron: http://www.nrcq.nl/2015/02/18/hoe-lang-worden-al-je-bel-en-mailgegevens-nog-opgeslagen , 18 februari 2015.
