"De overheid rekt tijd om de controversiële bewaarplicht telecomgegevens in stand te houden. Dat stellen de aanklagers in een kort geding tegen de Nederlandse Staat over de geldigheid van de bewaarplicht.

De Raad van State, Eerste Kamer en het College bescherming persoonsgegevens (CBP) zijn het er over eens dat de wet eigenlijk ongeldig is, stelden de eisers woensdag tijdens het kort geding.

De Staat werd voor de rechter gesleept door een groep van zeven organisaties, waaronder Privacy First, internetprovider Bit en de Nederlandse Verenigingen van Journalisten en Strafrechtadvocaten.

"Het kabinet lijkt de huidige situatie zo lang mogelijk in stand te willen houden. Helaas komt dat wel vaker voor", aldus advocaat Fulco Blokhuis, die de eisers vertengenwoordigde. De Staat ontkent de aantijging. "Het gaat hier om een gevoelig onderwerp en daar moet niet haastig mee worden omgegaan", aldus advocaat Ronald van den Tweel.

Zijn collega Otto Volgenant wees er onder meer op dat staatssecretaris Teeven (Justitie) in september in de Eerste Kamer heeft gezegd dat nog werd gewacht op een advies van de Raad van State over de kwestie. Dat advies was echter al verzonden en dateerde van ruim twee maanden eerder.

De bewaarplicht

De bewaarplicht bestaat sinds 2009, toen in overeenstemming met een Europese richtlijn een Nederlandse wet werd geïntroduceerd. Sindsdien worden 'metadata' over Nederlands telefoongebruik een jaar lang opgeslagen, en gegevens over internetgebruik zes maanden lang.

Het gaat onder meer om de nummers die zijn gebeld met een telefoon en het tijdstip van gesprekken, de ip-adressen die Nederlanders hebben gebruikt, en de locatie van mobiele telefoons in de vorm van de zendmastnummers waar zij contact mee hadden. Deze gegevens worden opgeslagen voor gebruik door opsporingsdiensten.

Mensenrechten

Het Europees Hof oordeelde vorig jaar dat de Europese bewaarplicht op verschillende vlakken in strijd is met fundamentele mensenrechten. De hoogste rechtbank van Europa stelde dat gegevens van alle burgers worden opgeslagen, ook als zij niet van een misdaad worden verdacht.

Bovendien vond het Hof het onacceptabel dat niet duidelijk werd beperkt wie de gegevens in mocht zien. Er was geen rechterlijke toetsing, waardoor gegevens te vaak konden worden opgevraagd.

"Saillant is dat mininster Opstelten deze conclusies, dat de wet niet in stand kan blijven, deelt", aldus Volgenant woensdag. Hij wees op een brief aan de Tweede Kamer van Opstelten (Justitie). Daarin zei hij het advies van de Raad van State over te nemen en de wet aan te willen passen.

Aanpassen

Voordat deze wetswijziging is goedgekeurd blijft de huidige wet echter van kracht. De aanklagers vinden dit onacceptabel, omdat het Europees Hof al heeft geoordeeld dat de Europese versie de privacy van burgers schendt. Ook twee commissies van de Eerste Kamer stelden al voor dat de regering nu al begint met het toepassen van de voorgestelde wijzigingen.

Het aanpassen van de wet duurt te lang, zo bepleitten ook de privacygroepen en providers in de zaak. "Het kabinet neemt ruim de tijd voor een niet-noodzakelijke tussenstap, namelijk een internetconsultatie. Dat kan worden gezien als tijdrekken."

De overheid ontkent dit. "Daar is geen sprake van, er wordt zorgvuldig mee omgegaan. Juist door die consultatie aan te gaan", aldus de landsadvocaat.

Belang

In zijn verweer wees de overheid met name op het belang van telecomdata in de opsporing. Onder meer in de zaak rond kindermisbruiker Robert M. zijn deze gegevens ingezet om slachtoffers en medeverdachten op te sporen.

In de strijd tegen kinderporno is de bewaarplicht essentieel, aldus de Staat. "Die vormen van criminaliteit laten nagenoeg uitsluitend op internet hun sporen achter en zijn dan ook alleen op te sporen met behulp van het internet."

Controle

Bovendien is er al een controle voordat gegevens kunnen worden ingezien. Het Openbaar Ministerie kan deze controle ook doen in plaats van een rechter, aldus landsadvocaat Van den Tweel. Hij wees er ook op dat de wet verplicht dat gegevens goed beveiligd worden opgeslagen.

De eisers noemden het "verontrustend" dat de overheid een controle door het OM gelijkstelt aan controle door een onafhankelijke rechter.

Volgens de overheid gaat de voorgestelde wetswijziging enkel om het introduceren van extra waarborgen. De rechterlijke toetsing die wordt ingevoerd is "zwaarder dan is voorgeschreven voor ingrijpende middelen als bijvoorbeeld infiltratie [undercover gaan, red.]", zei de landsadvocaat.

De rechter doet op 11 maart 2015 uitspraak."

Bron: http://www.nu.nl/internet/3995234/overheid-rekt-tijd-bewaarplicht-in-stand-houden.html, 18 februari 2015.