"Iemand steelt een fiets. De politie zou om dat te bewijzen de historische belgegevens van de verdachte bij de provider kunnen opvragen. Die bedrijven waren verplicht om voor een jaar te bewaren wie met wie belt, voor hoe lang en vanaf welke locatie.

Tot de rechter gisteren in een kort geding die bewaarplicht van tafel veegde. Omdat het gaat om het opslaan van gegevens van alle Nederlanders, ook mensen die nergens van worden verdacht, moeten hoge eisen worden gesteld aan wanneer de politie de database mag inkijken. Die zijn er onvoldoende, vindt de rechter. (...)

(...) Want de staat kan wel zeggen dat het alleen bij zwaardere delicten telecomgegevens opvraagt, maar het is volgens de Wet bewaarplicht wel mógelijk om de informatie van een fietsendief in te zien. Inzage mag namelijk bij misdrijven waarop een gevangenisstraf van minimaal vier jaar staat. Daarbij is het de officier van justitie die beslist wanneer het middel wordt ingezet en dat is volgens de rechter geen onafhankelijke toets.

De rechter erkent dat de uitspraak 'ingrijpende gevolgen' kan hebben voor de opsporing van criminelen. Toch staat de politie niet helemaal met lege handen. Zo slaan providers vanwege de facturering, de belgeschiedenis van hun klanten sowieso op. KPN bijvoorbeeld voor zes maanden. De politie kan die gegevens alsnog opvragen.

Alleen een kant-en-klare database met gegarandeerd het historische bel- en internetgedrag van alle Nederlanders, is niet meer beschikbaar. Naar aanleiding van de uitspraak van de rechtbank zijn verschillende providers al gestopt met uitvoering van de bewaarplicht.

Hoe zit het in Europa?

Het kort geding bij de rechtbank in Den Haag is het gevolg van een uitspraak van het Europees Hof van Justitie. Dat verklaarde de Europese richtlijn die ten grondslag ligt aan de bewaarplicht vorig jaar april ongeldig. Voormalig minister van veiligheid en justitie Ivo Opstelten weigerde de bewaarplicht in Nederland echter op te schorten.

Verschillende organisaties, waaronder Privacy First, de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten en journalistenvakbond NVJ, dwongen dat daarom via de rechter af.

Ook verschillende andere Europese lidstaten namen maatregelen. In zeventien landen is de bewaarplicht opgeschort of lopen er procedures, waaronder in Zweden, Slovenië, Oostenrijk en Denemarken. In Duitsland was de bewaarplicht nooit ingevoerd. (...)"

Bron: Trouw 12 maart 2015, p. 5.