Toon items op tag: Dataretentie

"Een internetconsultatie over het concept-wetsvoorstel voor het handhaven van de bewaarplicht door telecomproviders heeft vooral veel kritiek opgeleverd.

Alleen aanpassen
De digitale verkeersgegevens van burgers die gebruik maken van telefonie- of internetcommunicatie worden al jaren verzameld en bewaard voor opsporingsdoeleinden. Dat is schieten met een kanon op een mug, oordeelde het Europese Hof, maar minister Opstelten wil de controversiële bewaarplicht voor telecom-en internet-providers niet schrappen en ziet alleen iets in een aanpassing. Enkel het inzien van de gegevens wordt aan strengere regels onderworpen. Het concept-wetsvoorstel daartoe was tot 31 december te becommentariëren in een internetconsultatie, en de reacties (waarvan er 53 openbaar zijn) liegen er niet om.

Fundamentele problemen
Burgerrechtenbeweging Bits of Freedom (BoF) vindt dat het ontwerpwetsvoorstel op geen enkele wijze de fundamentele problemen van de wet oplost. Allereerst is dat 'het langdurig en ongericht bewaren van gegevens over het communicatiegedrag en de geografische locatie van voornamelijk onverdachte Nederlanders.' Omdat daarmeer zeer intieme details over de gebruiker te achterhalen zijn, zoals diens sociale netwerk, culturele achtergrond, seksuele voorkeuren, geografische locatie, interesses, maatschappelijke, politieke en religieuze standpunten en soms ook iemands financiële en medische geschiedenis, maakt de wet daarmee 'een enorme inbreuk op verschillende grondrechten van alle Nederlandse burgers, waaronder het recht op het respect van de persoonlijke levenssfeer, het recht op de bescherming van persoonsgegevens en het recht op de vrijheid van meningsuiting. Eén van de voorwaarden die het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens aan zulke inbreuken stelt is dat zo'n inbreuk in een democratische samenleving noodzakelijk moet zijn. Deze noodzakelijkheid is echter nooit aangetoond.'

Overheid zwakste schakel
De Dutch Hosting Provider Association (DHPA, de club van internetaanbieders) zegt: 'Zou het wetsvoorstel in deze vorm worden aangenomen, dan zal dat bij alle burgers het gevoel opwekken dat hun privéleven constant in de gaten wordt gehouden. Kortom, de overheid blijkt de zwakste schakel te zijn in de keten van partijen die persoonsgegevens van de betrokkenen bewaren en verwerken. Dat brengt schade toe aan het vertrouwen in de online economie, en bedreigt daarmee één van de weinige sectoren in Nederland die gezonde groei laten zien. Een illustratie van dit effect is een analyse van de schade aan bedrijfsleven in de Verenigde Staten als gevolg van het onzorgvuldig handelen van die overheid.' De sector wil best op andere manieren samenwerken met de overheid, zegt de DHPA, en vindt het dus 'betreurenswaardig dat uw ministerie onvoldoende gebruik maakt van de meermaals door de sector uitgestoken hand, om ook voor opsporing samen effectieve oplossingen te verkennen die recht doen aan vertrouwen en de bescherming van privacy.'

Schending gaat door
Het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten, Stichting Privacy First en de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) hebben via hetzelfde advocatenkantoor gereageerd: 'Het wetsvoorstel brengt geen verandering in de praktijk dat er van álle telecommunicerende burgers gegevens worden bewaard, ook van personen bij wie er geen enkele aanwijzing bestaat dat hun gedrag verband heeft met zware criminaliteit. Daarmee blijft de voortdurende grote schending van de privacy voortbestaan.' Ook is de wet te onduidelijk en zijn de bewaartermijnen te lang."

Bron: http://www.binnenlandsbestuur.nl/digitaal/nieuws/weinig-bijval-voor-wetsvoorstel-bewaarplicht.9458029.lynkx, 5 januari 2015.

"Zelfs magistraten en medewerkers van Justitie dreigen met een rechtszaak tegen de Staat, omdat de illegale bewaarplicht gehandhaafd blijft.

Het verzet tegen het handhaven van de illegale bewaarplicht door Opstelten groeit gestaag. XS4ALL dreigt met een proces, en eerder werd al bekend dat een coalitie van advocaten, journalisten en ISP's een dagvaarding tegen de Staat voorbereiden.

Grote zorgen over schending grondrechten

Het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM) heeft zich ook aangesloten, bevestigt de organisatie aan Computerworld. Deze vereniging heeft zo'n duizend leden, waaronder rechters, advocaten, ambtenaren en Officieren van Justitie.

"We maken ons grote zorgen hoe de staat om gaat met internationale uitspraken en verdragen. Als het tot een rechtszaak komt, doen we mee", aldus Jelle Klaas, projectcoördinator bij het NJCM. Normaliter houdt deze club zich bezig met adviezen en gelobby, maar recentelijk is besloten om mensenrechtenschendingen ook in de rechtszaal aan de kaak stellen.

Coalitie groeit

De verwachting is dat dit kort geding doorgaat, nu Justitie zich heeft ingegraven en de huidige illegale bewaarplicht blijft handhaven. De Staat kan een rechtszaak nog voorkomen door te reageren en in gesprek te gaan. Klaas verwacht het niet, maar hoopt het wel: "Het is zeer onverstandig om niet te reageren."

Naast provider BIT hebben zich inmiddels ook de ISP's Voys en SpeakUp aangesloten bij het kort geding. De coalitie is bewust breed: 'gewone' burgers (vertegenwoordigd door Privacy First), ISP's die de bewaarplicht moeten uitvoeren en mensen die te maken hebben met bronbescherming of beroepsgeheim zoals journalisten en (strafrecht)advocaten. En dus juristen, onder meer werkzaam bij de overheid zelf als ambtenaar of magistraat, die opkomen voor de mensenrechten, vertegenwoordigd door het NJCM.

Big Brother

Ze eisen dat Justitie per direct de handhaving van de bewaarplicht staakt, nu zowel het Europese Hof als de Raad van State oordelen dat dit de grondrechten schendt. Advocaat Fulco Blokhuis noemt het "ontzettend opportunistisch" dat Opstelten gewoon doorgaat. Hij maakt zich vooral boos over deze argumentatie van de minister: "De bewaring van bepaalde gegevens van alle burgers is derhalve noodzakelijk, nu niet op voorhand bij de opslag al kan worden onderscheiden tussen verdachte en niet-verdachte burgers."
(...)

Senaat eist maatregelen

Ook in politiek Den Haag wordt de druk op Opstelten steeds groter. Verschillende Tweede Kamerfracties eisen onmiddellijke opschorting van de bewaarplicht. Vanuit de Senaat komt nu een vergelijkbaar statement, in een brief aan de bewindsman van twee vaste Kamercommissies. "De regering kan er [...] niet mee volstaan om tot [het nieuwe wetsvoorstel wordt aangenomen] de oude wet ongewijzigd te handhaven. Zij zou op zijn minst de voorgestelde beperkingen al moeten gaan toepassen"."

Bron: http://computerworld.nl/beveiliging/84804-rechters-en-ambtenaren-tegen-de-staat-om-bewaarplicht, 16 december 2014.

"D66, GroenLinks en SP stellen Kamervragen over de Wet bewaarplicht voor telecommunicatiegegevens. Het kabinet handhaaft de bewaarplicht, hoewel het Europees Hof dit jaar de Europese richtlijn heeft vernietigd. Een wetsvoorstel over een gewijzigde bewaarplicht ligt nu bij de Tweede Kamer.

De Kamerleden Verhoeven, Schouw, Van Tongeren en Gesthuizen vragen het kabinet om te erkennen dat de bewaarplicht strijdig is met het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en de fundamentele vrijheden (EVRM). Als de verplichtingen inderdaad strijdig zijn, zoals de Raad van State stelt in zijn advies, dan levert dat een conflict op met Artikel 94 van de Grondwet.

Verder zijn er mogelijk gevolgen voor de Internet Service providers. Mogelijk zouden die een vergoeding kunnen eisen van de Nederlandse Staat als de wet toch wordt uitgevoerd. Ook zou kunnen blijken dat providers door hun klanten voor de rechter worden gesleept wegens het onrechtmatig bewaren van gegevens.

Deze partijen hebben al meermalen opgeroepen tot een bevriezing van de bewaarplicht. Internetprovider BIT start samen met Privacy First, de Nederlandse Vereniging van Journalisten, de Groep Publiekstijdschriften van het Nederlands Uitgeversverbond, NDP Nieuwsmedia en de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten een kort geding tegen de Staat."

Bron: http://www.telecompaper.com/nieuws/oppositie-wil-dat-bewaarplicht-wordt-bevroren--1054241, 10 december 2014.

Zie ook http://nos.nl/artikel/2007559-kort-geding-tegen-bewaarplicht-data.html.

"Rechter moet duidelijkheid geven

Het is een ongemakkelijke positie voor providers. Aan de ene kant heeft de hoogste rechter in Europa bepaald dat het opslaan van gegevens over bel- en internetgedrag van klanten ongrondwettelijk is, aan de andere kant moeten ze van minister Opstelten van justitie gewoon doorgaan met bijhouden wie met wie belt, of welke e-mailadressen contact met elkaar hebben.

Luisteren de providers naar het Europees Hof en stoppen ze met de opslag, dan dreigen hoge boetes. Geven de bedrijven gehoor aan de minister, dan schenden zij willens en wetens de grondrechten van hun klanten.

Een kort geding moet nu uitkomst bieden. Onder meer de provider BIT, privacyvoorvechter Privacy First, journalistenvakbond NVJ en de Nederlandse Vereniging voor Strafrechtadvocaten, stappen naar de rechter in de hoop dat die de Wet bewaarplicht telecomgegevens van tafel veegt. De organisaties wijzen erop dat niet alleen het Europees Hof die plicht een grove schending van de privacy van burgers vindt. Ook de Raad van State adviseerde de minister de opslag van telecomgegevens op te schorten.

Maar Opstelten weigert dat te doen, omdat hij de wet toch al gaat aanpassen. Nadat het Europees Hof in april oordeelde dat de Europese richtlijn die de bewaarplicht regelt met terugwerkende kracht geschrapt wordt, heeft Opstelten de Nederlandse uitvoering van die richtlijn tegen het licht gehouden. Volgens hem kan hij met een aantal aanpassingen voldoen aan eisen van het hof. Zo moeten inzageverzoeken straks door een rechter worden getoetst en komen er strengere regels voor de opslag. Ondertussen blijft de bewaarplicht van kracht, aangezien die volgens Opstelten een belangrijk middel is in de aanpak van zware criminaliteit.

De organisaties die naar de rechter stappen, zijn het daar niet mee eens. Privacy First noemt de bewaarplicht een grove schending van de privacy van alle burgers. Provider BIT was al bij de invoering in 2009 fel tegenstander. De journalistenvakbond maakt zich zorgen over bronbescherming, die door de gegevensopslag niet gewaarborgd is.

Online-burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom riep de providers vorige week al op om naar de rechter te stappen. Ook andere organisaties roerden zich. Zo vroeg Vodafone de minister om opheldering, nu 'onduidelijk is wat wij nu wel of niet moeten en mogen bewaren.'"

Bron: Trouw 8 december 2014, p. 6. Zie ook http://www.trouw.nl/tr/nl/4492/Nederland/article/detail/3806197/2014/12/08/Mag-provider-gegevens-opslaan.dhtml.

"Verschillende belanghebbende organisaties, waaronder de Nederlandse Vereniging van Strafrechtelijke Advocaten (NVSA), spannen samen een kort geding aan tegen de Nederlandse staat.

Dit vanwege de bewaarplicht die in Nederland geldt.

Het kort geding is aangespannen door het NVSA, de Nederlandse Vereniging van Journalisten, de stichting Privacy First, de groep Publiekstijdschriften, NDP Nieuwsmedia en de internetprovider Bit. Andere telecomaanbieders zouden overwegen zich bij hen te voegen.

De organisaties willen via het kort geding afdwingen dat de bewaarplicht onmiddellijk komt te vervallen. Deze verplicht telecomproviders om gegevens van klanten te bewaren, zoals hun bel- en e-mailgedrag.

Europese wetgeving

Die bewaarplicht zou in strijd zijn met Europese wetgeving, aldus Fulco Blokhuis van advocatenbureau Boekx, waarmee hij refereert aan de uitspraken van het Europees Hof van Justitie in april van dit jaar.

Vorige week claimde de stichting Bits of Freedom al dat de bewaarplicht zoals die momenteel in Nederland geldt de grondwet schendt.

Een woordvoerder van het ministerie van Veiligheid en Justitie weersprak dat destijds tegenover NU.nl. (...)"

Bron: http://www.nu.nl/algemeen/3946525/kort-geding-nederlandse-staat-vanwege-bewaarplicht.html, 6 december 2014.

"Er moet een eind komen aan het verzamelen en opslaan van gegevens over ons internet- en telefoniegebruik. Een aantal Nederlandse organisaties gaat een kort geding aanspannen tegen de Nederlandse staat om dat voor elkaar te krijgen.

Ons telefonie- en internetgedrag wordt nu verzameld en vastgelegd om terrorisme en criminaliteit aan te kunnen pakken als dat nodig is. Het Europese Hof van Justitie bepaalde eerder dit jaar dat het opslaan van deze data een zware aantasting is van de privacy. Het Hof vindt het onduidelijk of het vastleggen van communicatiegegevens van iedereen echt noodzakelijk is.

De Nederlandse regering legt het advies van het Hof naast zich neer en heeft de Wet Bewaarplicht Telecommunicatie nog niet buiten werking gesteld. In die wet staat dat internetproviders en telefoniebedrijven gegevens over het gebruik zes tot twaalf maanden moeten bewaren. Justitie mag die gegevens inzien als dat nodig is voor onderzoek.

Kort geding

Onder de organisaties die zich achter het kort geding scharen zijn onder meer privacy-voorvechter Privacy First, internetprovider BIT, journalistenvereniging NVJ, het Nederlands Uitgeversverbond (publiekstijdschriften), NDP Nieuwsmedia en de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten.

Zij maakten vandaag bekend dat ze het kort geding binnenkort gaan aanspannen. Een datum is nog niet bekend."

Bron: http://www.rtlnieuws.nl/nieuws/binnenland/staat-aangeklaagd-voor-opslaan-prive-data, 6 december 2014.

"De massale opslag van locatiegegevens, internet-, e-mail- en belgedrag van alle Nederlanders moet per direct worden gestopt. Dat eisen de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten, journalistenvakbond NVJ en stichting Privacy First in een kort geding dat zij aanspannen tegen de Nederlandse staat. Volgens advocatenkantoor Boekx in Amsterdam sluit ook internetprovider BIT zich aan en overwegen ook andere internet- en telecomaanbieders dat. Afgelopen voorjaar oordeelde het Europees Hof van Justitie dat het opslaan van de data een zware aantasting van de privacy vormt, terwijl onduidelijk blijft in hoeverre het strikt noodzakelijk is voor het aanpakken van terrorisme en criminaliteit.

Op basis van deze uitspraak stelde de Raad van State vast dat duidelijk en precies omschreven moet zijn welke gegevens, van welke elektronische communicatiemiddelen en van welke personen nodig zijn voor het voorkomen, opsporen of vervolgen van ernstige criminaliteit. Onlangs maakte minister Opstelten (Justitie, VVD) bekend de wet te willen aanpassen, maar de massale opslag voort te zetten.

Daarmee handelt Nederland volgens advocaat Fulco Blokhuis in strijd met de uitspraak van het Europees Hof. ,,Opstelten wil alleen de toegang tot de gegevens beperken, onder andere door een rechter te laten beslissen of de data in een onderzoek mogen worden gebruikt. Dat is volstrekt onvoldoende. Het opslaan van ieders communicatiegegevens is een grove schending van het fundamentele recht op privacy en moet direct stoppen."

Sinds 2009 zijn telecombedrijven verplicht een jaar lang vast te leggen wie wanneer met wie belde en vanaf welke locatie. Internetproviders moeten een half jaar kunnen vertellen wie wanneer met wie mailde of in- en uitlogde op internet. (...) Blokhuis verwacht dat de rechtbank in Den Haag in januari of februari uitspraak doet."

Bron: NRC Handelsblad 6 december 2014, p. 6. Tevens gepubliceerd in NRC Next (p. 2) en op http://www.nrc.nl/nieuws/2014/12/06/kort-geding-tegen-de-staat-om-de-opslag-van-internet-en-belgegevens/.

Een brede coalitie van organisaties en ondernemingen start een kort geding tegen de Staat. Onder meer Stichting Privacy First, internetprovider BIT, de Nederlandse Vereniging van Journalisten en de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten eisen dat de Wet Bewaarplicht Telecommunicatie wordt afgeschaft. De wet is in strijd met fundamentele grondrechten die privéleven, communicatie en persoonsgegevens beschermen, zo oordeelden zowel de Raad van State als het Europees Hof van Justitie eerder. De Nederlandse regering weigert niettemin de Wet Bewaarplicht Telecommunicatie buiten werking te stellen.

Op 8 april 2014 heeft het Europees Hof van Justitie de Europese Dataretentierichtlijn 2006/24/EG in zijn geheel en met terugwerkende kracht ongeldig verklaard. Volgens het Hof is het lange tijd vastleggen van communicatiegegevens van iedereen, zonder concrete verdenking, in strijd met het fundamentele recht op privacy. Er moeten volgens het Hof objectieve criteria worden toegepast om de noodzaak van verzamelen en opslaan vast te stellen, en er moet voorafgaande controle zijn door een onafhankelijke instantie of rechter. Het onbeperkt ongericht verzamelen van metadata (verkeersgegevens) in het kader van zogenaamde 'mass surveillance' is volgens het Hof niet toegestaan.

In Nederland is regelgeving op dit gebied vastgelegd in de Wet Bewaarplicht Telecommunicatie, die grotendeels overeenkomt met de Dataretentierichtlijn. De wet houdt in dat telecombedrijven en internetproviders diverse gegevens over internet- en telefoniegebruik zes tot twaalf maanden moeten bewaren zodat Justitie die kan gebruiken voor opsporing en vervolging. De Raad van State oordeelde onlangs dat de wet in strijd is met de grondrechten die privéleven, communicatie en persoonsgegevens beschermen. De Nederlandse regering legt het advies van de Raad van State echter naast zich neer en weigert de wet buiten werking te stellen. Naleving van de wet zal worden gehandhaafd.

Vincent Böhre van Privacy First: "Door deze mass surveillance worden de privacyrechten van burgers massaal geschonden. Het is onacceptabel dat de Nederlandse regering hier aan vast blijft houden nadat de hoogste Europese rechter al in april duidelijk heeft gezegd dat deze privacyschending niet is toegestaan."

Thomas Bruning, secretaris van de Nederlandse Vereniging van Journalisten: "Telecombedrijven en internetproviders zijn nu verplicht een grote hoeveelheid gegevens over de communicatie van alle burgers te bewaren. Ook van journalisten. En ze moeten die gegevens op verzoek aan de overheid verstrekken. Er is geen enkele waarborg voor bronbescherming."

"De Nederlandse regelgeving is in strijd is met de geldende Europese fundamentele grondrechten", zo stelt Fulco Blokhuis, partner bij Boekx Advocaten, die inmiddels een dagvaarding heeft opgesteld. "Dat is even verontrustend als onwenselijk. Het handhaven van deze wet is onrechtmatig, zowel richting burgers als richting bedrijven die verkeersgegevens onder zich hebben en moeten houden."

Alex Bik van internetprovider BIT: "Bij de invoering van de wet verschool de Nederlandse regering zich achter het argument dat dat nu eenmaal moest van Europa, maar nu de Europese regeling met terugwerkende kracht is afgeschaft geldt dat argument plotseling niet meer. Dat klopt niet."

Otto Volgenant van Boekx Advocaten: "Nu minister Opstelten van Veiligheid en Justitie de Nederlandse wet voor de bewaarplicht van telecomgegevens niet wil afschaffen, gaan we de rechter verzoeken de wet buiten werking te stellen, dan wel te verbieden dat deze wet nog wordt toegepast. We zullen zeer binnenkort een kort geding aanhangig maken."

Update 12 januari 2015: het kort geding tegen de Staat over de bewaarplicht van telecomgegevens zal plaatsvinden in een openbare rechtszitting op woensdag 18 februari 2015 om 11.00 uur bij de Rechtbank Den Haag. Inmiddels heeft ook het gerenommeerde Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM) zich bij de coalitie van eisende organisaties aangesloten. Klik HIER voor de dagvaarding (pdf), klik HIER voor het persbericht van Boekx Advocaten en HIER voor het bericht dat vanochtend bij de Telegraaf verscheen.

Update 30 januari 2015: gisteren vond in de Tweede Kamer een hoorzitting ("rondetafelgesprek") plaats over de bewaarplicht van telecomgegevens. Klik HIER voor het schema van de hoorzitting (pdf) en HIER voor de voorafgaande gespreksnotitie van Privacy First aan de Tweede Kamer (pdf). Tijdens de hoorzitting kwamen voornamelijk het gebrek aan noodzakelijkheid en proportionaliteit van de huidige bewaarplicht aan bod. Andere aspecten die door Privacy First werden ingebracht hadden betrekking op het maatschappelijke chilling effect en mogelijke function creep (doelverschuiving) van de bewaarplicht.

Update 13 februari 2015: vandaag diende de landsadvocaat namens de Staat een Conclusie van Antwoord tegen de dagvaarding in; klik HIER (pdf, 9 MB). De ontvankelijkheid van de eisende organisaties zal niet door de Staat worden aangevochten, zo heeft de landsadvocaat telefonisch aan onze advocaten meegedeeld. Het geding zal zich daardoor meteen op de inhoud i.p.v. de procedurele vereisten van de zaak kunnen toespitsen. Dit is een baanbrekende ontwikkeling: in vergelijkbare rechtszaken werd de ontvankelijkheid van eisende partijen vrijwel altijd aangevochten door de Staat. Een cruciale rechtszaak over dergelijke ontvankelijkheid (Paspoortproces tegen de opslag van vingerafdrukken) wordt momenteel door Privacy First tegen de Staat gevoerd bij de Hoge Raad. Privacy First beschouwt de erkenning van ontvankelijkheid door de landsadvocaat in het kort geding over de telecom-bewaarplicht als sterke ondersteuning voor deze en toekomstige rechtszaken rond het recht op privacy. In een tijd waarin de toegang tot de rechter voor individuele burgers in toenemende mate onder financiële druk staat, vormt de ontvankelijkheid van maatschappelijke organisaties als Privacy First bovendien een belangrijke waarborg voor een functionerende democratische rechtsstaat.

Update 18 februari 2015: voor een volle zaal (veel ambtenaren, burgers, studenten en journalisten) kruisten Privacy First c.s. en de Staat vandaag de juridische degens; klik HIER voor het pleidooi van onze advocaten (pdf) en HIER voor de pleitnota van de landsadvocaat (pdf). De rechter luisterde aandachtig en stelde geen vragen. De datum van het vonnis is vooralsnog bepaald op woensdag 11 maart 2015.

Update 11 maart 2015: in een baanbrekend vonnis heeft de rechter vandaag de Wet Bewaarplicht Telecommunicatie buiten werking gesteld! Lees HIER ons nieuwsbericht.