Toon items op tag: Wetgeving

"Recht op privacy botst met politie-onderzoek naar liquidaties en andere ernstige misdrijven

De afschaffing van de bewaarplicht van telefoon- en internetgegevens belemmert het onderzoek naar de reeks liquidaties in en rond Amsterdam 'in ernstige mate'. Als de uitspraak over de bewaarplicht blijft gehandhaafd, 'accepteren we dat een volgende liquidatiezaak niet op te lossen is'.

Dit zeggen Jeroen van Berkel, de officier van justitie die alle liquidatiezaken in en rond Amsterdam coördineert, en hoofd Opsporing Hanneke Ekelmans van de Amsterdamse recherche in een gesprek met de Volkskrant.

Het vonnis in de zaak van Benaouf A., de eerste veroordeelde in de reeks liquidatiezaken, is grotendeels gebaseerd op mast- en telecomgegevens, gegevens van camera's die autolocaties bepalen en internetverkeer over de huur van (vlucht)auto's. 'Zonder zulke data wordt het heel moeilijk, zo niet onmogelijk, het netwerk van deze verdachten in kaart te brengen', aldus Van Berkel. 'In de liquidatiezaken worden we geconfronteerd met zwijgende verdachten die er alles aan doen om buiten het zicht van de politie te blijven. Dan zijn communicatiedata voor de opsporing cruciaal.'

Op 11 maart stelde de kortgedingrechter in Den Haag de Wet bewaarplicht telecommunicatiegegevens buiten werking. Deze wet verplichtte aanbieders van telefoon- en internetdiensten alle verkeers- en locatiegegevens van gebruikers op te slaan. Volgens de rechter bleef deze inbreuk op de privacy 'niet beperkt tot het strikt noodzakelijke'.

De zaak was aangespannen door diverse organisaties, waaronder Privacy First, de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten en journalistenvakbond NVJ. Zij vergeleken de Nederlandse bewaarplicht met de maatschappij van 'Big Brother is watching you' uit het boek 1984 van George Orwell, waarin iedere inwoner traceerbaar is. 'Van iedere burger werden alle telecommunicatiedata opgeslagen, ongeacht of je verdacht werd van een strafbaar feit', zegt Vincent Böhre van Privacy First. 'Daarbij werd iedere Nederlander een potentiële verdachte.'

In het vonnis onderstreept de rechter dat de buitenwerkingstelling van deze wet 'ingrijpende gevolgen kan hebben' voor de opsporing en vervolging van strafbare feiten. (...)

Het ministerie van Veiligheid en Justitie werkt aan een nieuw voorstel om alsnog zo'n bewaarplicht te introduceren. Daarbij wordt voorgesteld dat een rechter-commissaris voortaan goedkeuring moet verlenen aan het vorderen van communicatiegegevens bij telefoon- en internetproviders. Maar de bekrachtiging daarvan kan nog lang duren, stelt rechercheofficier Van Berkel. 'Tot die tijd worden wij ernstig in de opsporing gehinderd.'

Het Openbaar Ministerie (OM) heeft een lijst opgesteld van 130 strafzaken waarbij communicatiedata cruciaal waren voor een veroordeling. Het gaat om ernstige delicten zoals moord, verkrachting, mensenhandel en afpersing. Communicatiedata kunnen alleen bij telefoon- en internetaanbieders worden gevorderd bij verdenkingen die zo ernstig zijn dat ze een voorlopige hechtenis rechtvaardigen. (...)

Communicatiedata kunnen bovendien ook ontlastend bewijs vormen, zegt een OM-woordvoerder. (...)"

Bron: Volkskrant 1 mei 2015, voorpagina. Tevens gepubliceerd op http://www.volkskrant.nl/binnenland/liquidaties-door-afschaffing-bewaarplicht-onoplosbaar~a3992229/, 1 mei 2015.

"Eerder deze week vond een ongebruikelijke rechtszaak plaats, waarin de privacy van automobilisten centraal staat. De hamvraag is in hoeverre de overheid in overeenstemming met de grondwet en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) handelt wanneer zij door middel van trajectcontroles kentekens van automobilisten registreert en bewaart. Volgens stichting Privacy First handelt de overheid in strijd met de grondwet en het EVRM, doordat niet wordt gecontroleerd hoe lang de beelden bewaard worden en doordat de beelden gebruikt kunnen worden voor andere doeleinden dan snelheidscontroles.

Aanleiding voor deze zaak was de verkeersboete die Bas Filippini, de voorzitter van Privacy First, in 2012 kreeg. Hij vocht de boete aan met de claim dat er sprake was van een ernstige inbreuk op zijn recht op privacy. Bij trajectcontroles wordt van elk voertuig op twee verschillende punten op een traject een foto gemaakt. De foto's worden geanalyseerd, zodat de twee foto's van hetzelfde voertuig aan elkaar gekoppeld kunnen worden. De snelheid van het voertuig wordt dan berekend aan de hand van de afstand tussen de twee punten en het tijdsverschil tussen de twee opnames. Feitelijk worden er dus gegevens van alle automobilisten die langs de trajectcontrole komen opgeslagen, zodat een aantal hardrijders gepakt kan worden.

Filippini is van mening dat het systeem van trajectcontroles in strijd is met de wet, omdat er een specifieke wettelijke basis ontbreekt waar deze inbreuk op de privacy op gebaseerd is. Die wettelijke basis is echter wel vereist, op grond van artikel 10 van de Grondwet en artikel 8 EVRM. Bovendien bestaan er geen privacywaarborgen, door middel waarvan bijvoorbeeld kan worden voorkomen dat er misbruik wordt gemaakt van gegevens of dat gegevens worden gebruikt voor het doel waarvoor zij zijn verzameld.

Een ander punt dat de advocaat van Filippini naar voren bracht ziet ook op artikel 8 EVRM. Op grond van dat artikel is een inbreuk op de persoonlijke levenssfeer alleen gerechtvaardigd wanneer die inbreuk noodzakelijk is in een democratische samenleving. Dat is alleen het geval wanneer de inbreuk voldoet aan de eisen van proportionaliteit en subsidiariteit van artikel 8 EVRM. Voor de trajectcontrole betekent dat naar mijn mening dat er niet een minder ingrijpende of lichtere mogelijkheid bestaat waarmee hetzelfde doel kan worden bereikt. De advocaat benadrukt (terecht) dat efficiency en kostenbesparing geen onderdeel zijn van deze toets.

Wat betreft de opslag van de gegevens wordt door de advocaat opgemerkt dat de Digital Rights Ireland zaak, waarin het Europees Hof van Justitie de bewaarplicht van tafel veegde, ook gevolgen heeft voor deze opslag van gegevens, wegens het ontbreken van een noodzaak om al deze gegevens op te slaan.

Op dit moment is een wetsvoorstel aanhangig voor de wijziging van het Wetboek van Strafrecht waarin staat omschreven dat een opsporingsambtenaar bevoegd is om kentekengegevens van auto's vast te stellen en te bewaren. Het artikel noemt een termijn van vier weken na de datum van vastlegging, zodat deze gegevens kunnen worden geraadpleegd wanneer een van de aantal opgesomde misdrijven zich voordoen.

Op 12 mei geeft de rechter zijn oordeel omtrent deze kwestie, die de boete van 45 euro overstijgt. Privacy First heeft in ieder geval aangegeven bereid te zijn om door te procederen tot aan het Europese Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg."

Bron: http://www.solv.nl/weblog/trajectcontroles-in-strijd-met-privacywetgeving/20476#!lang=en, 29 april 2015.

"Elke auto, ook al rijdt deze niet te hard, wordt gefotografeerd bij trajectcontroles. Wat er vervolgens met die gegevens gebeurt is onduidelijk. En dat is een grove schending van onze privacy vindt Bas Filippini van Privacy First.

Om zijn zaak de rechtszaal in te krijgen, liet Filippini zich opzettelijk flitsen. Zijn strijd tegen trajectcontroles is volgens hem een principe-kwestie. "Ik rijd niet te hard, ik word ook niet verdacht van een strafbaar feit en ik word toch voor een periode van 20 kilometer door de overheid gevolgd. Als we akkoord gaan met een dergelijk systeem, dan ga je eigenlijk akkoord met heel Nederland volzetten met dit soort systemen en dan begeef je je continu in een door de overheid gecontroleerde ruimte."

Doelverschuiving
Het gevaar zit hem volgens Filippini vooral in doelverschuiving. "We weten nu allemaal via een WOB-verzoek dat er in een aantal gevallen uitwisseling plaatsvindt. Dit gebeurde bijvoorbeeld in Den Bosch met parkeergegevens die naar de Belastingdienst zijn gegaan en we zien veel meer van dat soort vormen van doelverschuiving. Iets wordt ingevoerd voor een legitiem doel. Veiligheid bijvoorbeeld, wie kan daar wat op tegen hebben? Maar vervolgens schuift het steeds verder op."

Wettelijke basis
Als je al bepaalde systemen gaat introducreren dan moet je zorgen voor een goede wettelijke basis, vindt Filippini. "Met waarborgen voor de burger. Wat gebeurt er met data? Wat gebeurt ermee? Wie kan bij welke gegevens? En wie controleert de controleur? In onze ogen ontbreekt dat bij trajectcontroles. Het OM liet in een slip of the tongue weten dat gegevens drie dagen worden bewaard en ook voor andere zaken worden gebruikt."

Uitkomst zaak
Filippini vindt het nog moeilijk te zeggen of hij in de rechtszaal gelijk zal krijgen. "Ik denk dat we juridisch gezien een sterke zaak hebben. Dan is het de vraag of de rechter onze argumentatie wil volgen, of dat er alleen binnen het systeem gekeken wordt of er wel of niet te hard is gereden.""

Bron: http://www.bnr.nl/nieuws/858985-1504/privacy-first-gaat-juridische-strijd-aan-met-trajectcontrole, 29 april 2015.

"Als de beelden voor trajectcontrole ook voor andere doeleinden dan snelheidscontrole gebruikt worden, dan worden we als automobilisten gedwongen sluiproutes te nemen. Zo ver mag het niet komen met Big Brother in ons land.

Dat zegt Bas Filippini, voorzitter van de stichting Privacy First. Hij vindt dat het systeem de privacy van onschuldige weggebruikers schendt. Gisteren diende in Utrecht een zaak over een verkeersboete na een trajectcontrole. Het ging om een overtreding die Filippini zelf expres beging om een principiële uitspraak van de rechter te uit te lokken.

Een netwerk met 150 tot 200 camera's registreert ook kentekens van automobilisten die niet te hard rijden. Bovendien worden de beelden 72 uur bewaard, zonder wettelijke basis. Ook worden ze gebruikt voor andere doeleinden dan snelheidscontroles , stelt Filippini.

Het openbaar ministerie stelt dat het beelden mag maken en bewaren. Zeker omdat de privacyschending beperkt is. Uitspraak 12 mei."

Bron: Gooi- en Eemlander, Haarlems Dagblad, IJmuider Courant, Leidsch Dagblad & Noordhollands Dagblad 29 april 2015.

"Als de beelden voor trajectcontrole ook voor andere doeleinden dan snelheidscontrole gebruikt worden, dan worden we als automobilisten gedwongen sluiproutes te nemen. Zover mag het niet komen met Big Brother in ons land, vandaar dat de rechtbank moet bepalen of dit systeem de privacy van onschuldige weggebruikers niet schendt. Dat zegt Bas Filippini, voorzitter van de stichting Privacy First. Gisteren diende in Utrecht een zaak over een verkeersboete na een trajectcontrole. Het ging om een overtreding die de voorman van de privacywaakhond zelf expres beging om een uitspraak van de rechter uit te lokken over hoe dit trajectcontrolesysteem de privacy van automobilisten schendt.

Een netwerk met 150 tot 200 camera's voor trajectcontroles in Nederland registreert óók kentekens van automobilisten die niet te hard rijden. Ook worden de beelden 72 uur bewaard, zonder dat daar een wettelijke basis voor is. Ook worden ze gebruikt voor andere doeleinden dan snelheidscontroles , stelt Filippini.

Dat is in strijd met de Grondwet én het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, die onze privacyrechten beschermen. Door deze regels te overtreden kan de overheid in onze ogen van elke willekeurige onschuldige burger de gangen nagaan. Dat terwijl de overheid er zou moeten zijn om onze privacy te beschermen.

Het OM stelt dat het camerabeelden mag maken en korte tijd bewaren om de opsporingstaak van snelheidsovertreders goed te kunnen uitvoeren. Zeker omdat de privacyschending volgens het OM beperkt is.

De kantonrechter doet op 12 mei uitspraak."

Bron: Telegraaf 29 april 2015, p. 13.

Klik HIER voor het interview van RTV Utrecht met Privacy First voorzitter Bas Filippini over zijn rechtszaak tegen trajectcontroles.

Op de dag van onze rechtszaak tegen trajectcontroles besteedde de NOS er aandacht aan in de televisiejournaals van 13u, 15u, 18u en 20u. Klik HIER voor het item in het NOS Journaal van 20u (vanaf 14m50s).

"Stichting Privacy First heeft de strijd aangebonden met trajectcontroles. De camera's boven snelwegen zijn een te grote inbreuk op onze privacy en in strijd met de wet, betoogde voorzitter Bas Filippini gisteren voor de Utrechtse kantonrechter.

Automobilisten kennen ze maar al te goed: de camera's boven onder andere de A2, A4 en A13, die bij een snelheidsovertreding kunnen leiden tot een envelop van het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB).

Ook Bas Filippini ontving er een. Hij besloot de boete bij de kantonrechter aan te vechten, om zo een principiële uitspraak te ontlokken. Volgens de privacy-activist zijn trajectcontroles in strijd met zowel de Nederlandse grondwet als het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.

De overheid draait met trajectcontroles een rechtsbeginsel om, namelijk dat iedereen onschuldig is tot het tegendeel is bewezen, vindt Filippini. ,,Om 2 procent hardrijders te pakken, wordt de overige 98 procent die zich keurig aan de snelheid houdt, ook gefilmd. Waarom moeten zo veel burgers die niets fout hebben gedaan, worden gecontroleerd?"

Volgens het Openbaar Ministerie is er geen sprake van privacyschending. ,,Alleen de gegevens van snelheidsovertreders worden bewaard. De rest wordt binnen 72 uur gewist," stelt OM-woordvoerder Ernst Koelman. Een enkele keer worden die gegevens door de politie opgevraagd voor opsporingsdoeleinden. ,,Maar dat gaat om slechts een handjevol zaken per jaar."

Het zal niet de eerste keer zijn dat Filippini met zijn stichting de overheid een tik op de vingers geeft. Eerder procedeerde hij met succes tegen de vingerafdruk op paspoorten, de bewaarplicht van telecomgegevens en het verplicht invoeren van het kenteken voor parkeerders. Ook nu denkt hij een goede kans te maken: ,,Er is geen wettelijke basis voor trajectcontroles."

Openbare ruimte

Volgens Privacy First maken trajectcontroles deel uit van een keten van controlemiddelen, waarmee de overheid een beeld krijgt van iemands doen en laten. ,,Waarom moet alles wat je in de openbare ruimte doet, geregistreerd worden?"

Filippini richtte in 2008 de stichting Privacy First op, nadat hij sinds de aanslagen van 9/11 zag hoe in hoog tempo privacy werd ingeleverd. ,,Amerika kwam met de Patriot Act, maar toenmalig minister van Justitie Hirsch Ballin deed ook flink mee. Ik vond dat er een streep moest worden getrokken." Sindsdien lokt hij proefprocessen uit.

Uitspraak over 2 weken."

Bron: Algemeen Dagblad 29 april 2015, p. 11. Tevens gepubliceerd in AD/De Dordtenaar, AD/Groene Hart, AD/Rotterdams Dagblad, AD/Haagsche Courant, AD/Utrechts Nieuwsblad, AD/Amersfoortse Courant, AD/Rivierenland 29 april 2015 (p. 11) en op http://www.ad.nl/ad/nl/1012/Nederland/article/detail/3985628/2015/04/28/Trajectcontroles-zijn-in-strijd-met-de-wet.dhtml, 28 april 2015.

Op de dag van onze rechtszaak tegen trajectcontroles werd er op de radio veel aandacht aan besteed. Hieronder alle interviews op een rij:

Interview Radio Utrecht met voorzitter Bas Filippini: (bron)

"Volgende week dinsdag vindt er bij de rechtbank Utrecht een rechtszaak tegen de trajectcontroles van de Staat plaats. De zaak is aangespannen door Bas Filippini, voorzitter van privacybeweging Privacy First. Volgens Filippini zijn trajectcontroles een grove schending van de privacy, aangezien iedereen door de overheid wordt gevolgd, ook het gros van de automobilisten dat niet te hard rijdt.

Een specifieke wettelijke basis ontbreekt hiervoor, aldus de Filippini. "Dit is in strijd met de Grondwet en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM)." De voorzitter van Privacy First ontving eind 2012 een boete wegens een snelheidsovertreding op de A2. Filippini vocht deze boete aan met een beroep op privacyschending. De trajectcontroles maken namelijk van elke automobilist een potentiële verdachte, zo laat hij weten.

"Dit vormt een omkering van het klassieke principe in een democratische rechtsstaat: de overheid mag pas inbreuk op de privacy maken bij een redelijke verdenking van een concreet strafbaar feit", aldus Filippini. Hij wil dit dan ook door de rechter laten toetsen en is bereid om hiervoor door te procederen tot aan het Europese Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg.

Filippini stelt dat het om een unieke zaak gaat. Als één van de weinige landen ter wereld mogen Nederlandse rechters geen wetten aan de Grondwet toetsen. In veel zaken wordt daarom louter aan het EVRM getoetst. Trajectcontroles zijn echter geen wet, maar een nationale praktijk. Filippini wil dat die praktijk door de rechter aan het EVRM én de Grondwet wordt getoetst. De rechtszaak bij de rechtbank Midden-Nederland, locatie Utrecht, is openbaar en vindt om 11:00 uur plaats."

Bron: https://www.security.nl/posting/426060/Volgende+week+rechtszaak+tegen+trajectcontroles+Staat, 23 april 2015.