Toon items op tag: Politiek

Deze week vond in de Eerste Kamer een belangrijk beleidsdebat met minister Donner en staatssecretaris Teeven plaats over 'de rol van de overheid bij digitale dataverwerking'. In de week voor het debat had Privacy First haar standpunten terzake aan de Eerste Kamer kenbaar gemaakt. Het doet ons deugd dat veel van deze standpunten deze week 'Kamerbreed' zijn overgenomen (door enkele partijen zelfs letterlijk) en dat ook de bewindslieden Donner en Teeven er niet ongevoelig voor bleken te zijn. Dit geldt zowel voor klassieke rechten en beginselen die nodig herbevestigd dienden te worden als voor enkele nieuwe uitgangspunten:

- het recht op uitdrukkelijke, voorafgaande en volledig geïnformeerde toestemming van de burger bij het gebruik van zijn persoonsgegevens, zowel door de overheid als door bedrijven;

- strikte doelbinding en noodzakelijkheid bij het gebruik van persoonsgegevens;

- het recht van de burger op inzage, correctie en eventuele verwijdering van zijn persoonsgegevens; 

- privacy, keuzevrijheid, transparantie en effectiviteit als leidende beginselen bij de opstelling van nieuwe wetgeving;

- het belang van evaluatie- en horizonbepalingen in (nieuwe) wetgeving;

- openbare kosten-batenanalyses;

- openbaarheid van departementale haalbaarheidsstudies, pilots en onderzoeksrapportages;

- invoering van privacy impact assessments (PIA's) en privacy by design;

- ondersteuning van het wetgevend proces d.m.v. expert-meetings en externe advisering.

Zeer teleurstellend was echter de uitspraak van minister Donner dat het vernietigen van opgeslagen vingerafdrukken bij gemeenten nog maanden zou gaan vergen. Hetzelfde geldt voor het feit dat er nog steeds geen 'vingerafdrukvrije' identiteitskaart bestaat; ook dit had allang kunnen worden geïmplementeerd. Privacy First had er onlangs bij de minister op aangedrongen om dit proces met de grootst mogelijke spoed uit te voeren (hetzij door wijziging van relevante regelgeving, hetzij door technische aanpassingen).

Het concept-stenogram van het Kamerdebat staat HIER online. Onze eigen audio-opnamen van het debat zijn HIER te downloaden. Een groot aantal interessante passages uit het debat (zowel van Kamerleden als bewindslieden) vindt u HIER.

Ten behoeve van het beleidsdebat in de Eerste Kamer op 17 mei as. over digitale dataverwerking heeft Stichting Privacy First vandaag per email aan de Kamerleden onderstaande aandachtspunten ingebracht. Privacy First hoopt dat deze aandachtspunten leidend zullen zijn in het debat tussen de Kamerleden en de bewindspersonen.

Het motto van Privacy First is “eigen keuzes in een vrije omgeving”. Voor de burger vertaalt dit zich in:

-  het recht op uitdrukkelijke, voorafgaande en volledig geïnformeerde toestemming van de burger bij het gebruik van zijn persoonsgegevens, zowel door de overheid als door bedrijven;

-  elk gebruik van persoonsgegevens dient strikt noodzakelijk en doelgebonden te zijn;

-  de burger heeft te allen tijde het recht op inzage, correctie en eventuele verwijdering van zijn persoonsgegevens;

-  relevante wetgeving dient voor de burger kenbaar en toegankelijk te zijn;

-  geen nieuwe wetgeving zonder voorafgaand democratisch (maatschappelijk) debat.

Voor de overheid en het parlement vertaalt dit zich als volgt:

-  privacy, keuzevrijheid, transparantie en efficiëntie als leidende beginselen bij de opstelling van nieuwe wetgeving;

-  een voorkeur voor formele wetten i.p.v.  Algemene Maatregelen van Bestuur en ministeriële regelingen;

-  geen zogeheten ‘nationale koppen’ (aanvullingen) op Europese implementatiewetgeving;

-  verplichte evaluatie- en horizonbepalingen;

-  een integrale benadering door elke nieuwe wet in samenhang met andere, reeds bestaande wetten en verdragen te beschouwen;

-  een integrale benadering door elke nieuwe technische applicatie in samenhang met andere, reeds bestaande technische applicaties te beschouwen;

-  openbare kosten-batenanalyses;

-  openbaarheid van relevante ambtelijke haalbaarheidsstudies, pilots en onderzoeksrapportages;

-  het verplicht stellen van privacy impact assessments (PIA), privacy by design en privacy enhancing technologies (PET);

-  ondersteuning van het wetgevend proces d.m.v. expert-meetings en externe advisering.

Voor nadere informatie of vragen met betrekking tot bovenstaande punten is Privacy First te allen tijde bereikbaar.

Hedenmiddag verzond Privacy First de volgende brief aan minister Donner:

Geachte heer Donner, 

In uw brief van 26 april jl. aan de Tweede Kamer deed u de toezegging om de wettelijke status van de Nederlandse identiteitskaart (NIK) zodanig aan te passen dat de Europese Paspoortverordening niet langer op dit document van toepassing zou zijn. Hierdoor zouden niet langer vingerafdrukken in de NIK hoeven worden opgenomen. Tijdens het algemeen overleg met de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken d.d. 27 april jl. werd door meerdere Kamerleden aan u gevraagd op welke termijn dit zou worden gerealiseerd. U antwoordde hierop als volgt:

“Als ik het praktisch en snel kan oplossen via een [Algemene Maatregel van Bestuur] of andere regeling, heeft dat prioriteit boven het regelen bij wet. De nationale ID-kaart wil ik snel aanpakken (...).”

Uw toezegging om de NIK ‘vingerafdrukvrij’ te maken verscheen vorige week breed in de nationale media. Sindsdien verkeren veel Nederlandse burgers in de veronderstelling dat men nu reeds een ‘NIK zonder vingerafdrukken’ kan aanvragen. Groot is dan ook hun teleurstelling als in het gemeentehuis blijkt dat dit nog niet het geval is, getuige ook de emails van burgers die Privacy First hierover dagelijks ontvangt. Deze actuele situatie van rechtsonzekerheid werkt nieuwe maatschappelijke onrust in de hand. In afwachting van de benodigde wetswijziging verzoekt Privacy First u dan ook met klem om de opname van vingerafdrukken in de NIK per direct stop te zetten. Dit kan hetzij via een AMvB of ministeriële regeling, hetzij langs (tijdelijke) technische weg. Een derde voorlopige oplossing kan bestaan uit het desgevraagd verstrekken van een NIK zonder vingerafdrukken met een geldigheidsduur van 12 maanden, zoals dit ook reeds mogelijk is bij personen van wie tijdelijk geen vingerafdrukken kunnen worden afgenomen.

Tevens geeft Privacy First u nadrukkelijk in overweging om, naast de beëindiging van de opslag van vingerafdrukken in gemeentelijke databanken, ook de opslag van vingerafdrukken in paspoorten geheel stop te zetten. Hierbij citeert Privacy First graag de brief die uw voorganger (staatssecretaris Bijleveld-Schouten) reeds in november 2009 ontving van de burgemeester van Roermond:

“Gedurende de periode 12 oktober t/m 7 november 2009 zijn in Roermond 448 reisdocumenten afgegeven. Bij het verifiëren van de vingerscans bij afgifte bleek van 55 personen maar één vinger verifieerbaar te zijn en van 42 personen bleken géén vingers verifieerbaar te zijn. Dit betekent dat van 21% van de personen die hun reisdocument kwamen afhalen, de bij het aanvragen van het document genomen vingerscan van zo slechte kwaliteit is geweest dat deze niet verifieerbaar is.

Ingevolge artikel 50A van de Paspoortuitvoeringsregeling Nederland (PUN) dient het verifiëren van vingerscans te gebeuren indien er twijfel is aan de identiteit van de afhaler. Mocht zich de situatie voordoen dat er daadwerkelijk aan de identiteit van een afhaler wordt getwijfeld zou het dus zo kunnen zijn dat een bonafide afhaler wiens uiterlijk zodanig is gewijzigd dat twijfels over de identiteit rijzen, 21% kans loopt om zonder reisdocument weer naar huis te moeten gaan of in het ergste geval als fraudeur te worden aangehouden.”

Naast de risico’s die burgers (ook in de toekomst, in binnen- en buitenland) lopen door de enorme foutenpercentages in de gebruikte biometrische techniek rijst tevens de vraag of Nederland de Europese Paspoortverordening in juridische zin nog kan blijven uitvoeren. Artikel 1 lid 2 van deze verordening vereist immers dat het opslagmedium in het document ‘voldoende geschikt is om de integriteit en authenticiteit van de gegevens te garanderen’. Nu bij 1 op de 5 Nederlanders niet aan dit vereiste wordt voldaan, vormt dat een grond om verdere uitvoering van de Paspoortverordening per direct in te trekken.

Graag verneemt Privacy First welke stappen u onderneemt om de opname van vingerafdrukken in de NIK alsnog per direct stop te zetten. Tevens ziet Privacy First graag uw reactie tegemoet op bovengenoemde bezwaren tegen verdere uitvoering van de Europese Paspoortverordening.

Hoogachtend,

 
Stichting Privacy First

Privacy First roept Tweede Kamer op tot stopzetting opslag paspoortbiometrie en intrekking nieuwe Paspoortwet. 

Vandaag heeft stichting Privacy First een brief aan de Tweede Kamer verzonden i.v.m. het algemeen overleg over de nieuwe Paspoortwet van 27 april as. met minister Donner. De inhoud van onze brief luidt als volgt:

Nog geen twee jaar na de inwerkingtreding van de nieuwe Paspoortwet staat deze wet opnieuw hoog op de agenda van de Tweede Kamer. Na een relatief geruisloos parlementair traject werd de nieuwe Paspoortwet op 9 juni 2009 zonder stemming door de Eerste Kamer aangenomen. Voor velen kwam dit destijds als een donderslag bij heldere hemel: van enig democratisch debat over deze ingrijpende wet was immers vrijwel geen sprake geweest. Geconfronteerd met dit fait accompli volgden anderhalf jaar van toenemende weerstand in de vorm van burgerprotesten, petities, wetenschappelijke en politieke kritiek, bezwaarprocedures, rechtszaken en zelfs afkeurende moties van gemeenteraden. In die zin keert de nieuwe Paspoortwet nu als een maatschappelijke boomerang bij de Tweede Kamer terug. Ten overvloede zet Stichting Privacy First de voornaamste bezwaren tegen de huidige wet nogmaals op een rij:

- onder de Europese Paspoortverordening is slechts de opname van twee vingerafdrukken en een gezichtsscan in reisdocumenten verplicht. Dit ter (veronderstelde) bestrijding van fraude met diezelfde reisdocumenten. In de nieuwe Paspoortwet gaat Nederland echter 3 stappen verder door deze gegevens (plus twee extra vingerafdrukken) tevens in databanken op te slaan voor een breed scala aan andere doeleinden, waaronder opsporing en vervolging, terrorismebestrijding, rampenbestrijding en inlichtingenwerk in Nederland en derde landen. Gezien het volstrekt ongerechtvaardigde en disproportionele karakter hiervan vormt dit een collectieve schending van het recht op privacy en lichamelijke integriteit van iedere Nederlander met een nieuw reisdocument;

- van bovenstaande doeleinden in de nieuwe Paspoortwet zijn de meeste burgers nooit op de hoogte gebracht; dit vormt een schending van hun recht op ‘informed consent’ bij de verwerking van hun biometrische persoonsgegevens;

- burgers die bezwaar hebben tegen de verplichte opslag worden gedwongen tot jarenlange procedures en moeten gedurende die periode zonder geldig reis- en identiteitsdocument door het leven zien te gaan, met alle nadelen en risico’s van dien;

- de opslag van biometrische gegevens (zowel in het reisdocument als in een databank) creëert een nieuwe vorm van fraude: biometrische identiteitsfraude. Deze vorm van fraude kan jarenlang ongedetecteerd blijven en iemand een leven lang blijven achtervolgen;

- hetzelfde geldt voor de op afstand uitleesbare RFID-chip in het document: ook dit creëert nieuwe risico’s van identiteitsfraude;

- de veiligheid van de opslag in databanken (hetzij ‘centraal’, hetzij ‘decentraal’) kan onmogelijk (volledig) worden gegarandeerd;

- opslag in databanken leent zich bij uitstek voor identificatie i.p.v. verificatie en werkt function creep in de hand;

- bij uitgifte van het reisdocument vindt in het algemeen geen biometrische verificatie plaats. Het is hierdoor onbekend in hoeverre de reisdocumenten die onder de nieuwe Paspoortwet in omloop zijn gebracht in biometrische zin functioneren. Tijdens het parlementaire rondetafelgesprek over de nieuwe Paspoortwet van 20 april jl. bleek in dit kader een foutenpercentage (bij verificatie van vingerafdrukken) van maar liefst 21%.

Naar aanleiding van deze bezwaren doet Privacy First hierbij een dringend beroep op de Tweede Kamer om de opslag van biometrische gegevens (in het bijzonder vingerafdrukken) per direct stop te zetten en de nieuwe Paspoortwet van 2009 in te trekken of deze langs de volgende lijnen te herzien:

- de afname van biometrische gegevens dient vrijwillig te worden;

- opslag van deze gegevens in gemeentelijke of nationale databanken dient te worden opgeheven;

- Nederland dient het huidige model van opslag bij gemeenten te verlaten en te kiezen voor het Duitse model van vrijwillige opslag in de chip van het document;

- voor binnenlands gebruik dient een alternatief identiteitsdocument zonder biometrie te worden ontwikkeld.

Onderste steen in biometrisch paspoortdossier dient boven te komen. 

Vandaag vond in de Tweede Kamer een belangrijke hoorzitting over de nieuwe Paspoortwet plaats. Tussen een dozijn betrokken instanties, topambtenaren en experts schitterde de belangrijkste partij echter door afwezigheid: het agentschap Basisadministratie Persoonsgegevens en Reisdocumenten (BPR). Agentschap BPR was voor de hoorzitting van vandaag uitdrukkelijk uitgenodigd en stond reeds op de lijst van deelnemers. Afgelopen maandag werd echter bekend dat minister Donner de deelname van BPR alsnog heeft tegengehouden.

Agentschap BPR ressorteert onder het Ministerie van Binnenlandse Zaken en is sinds jaar en dag de nationale ‘spin in het web’ van de nieuwe Paspoortwet. Onder leiding van agentschap BPR is dit web echter dusdanig gesloten geraakt dat vrijwel niemand weet wat zich er de laatste jaren heeft afgespeeld. Dit bracht de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) er in 2009 toe om het biometrische paspoort te betitelen als een ‘black box’ die opengebroken diende te worden. Vervolgens slaagde de WRR hier echter nauwelijks in. Bij kenners van agentschap BPR wekte dit geen verbazing: het ‘bastion’ BPR staat al jaren bekend als één van de meest gesloten overheidorganisaties van Nederland. Vanuit andere departementen klinken over BPR structurele klachten over gebrekkige samenwerking en slechte omgang met kritiek. Dit bleek ook weer vandaag tijdens de hoorzitting over de nieuwe Paspoortwet, waarin drie voormalige ambtenaren verklaarden hoe zij na kritiek op het biometrische paspoort door BPR tot persona non grata waren verklaard.

In opdracht van BPR zijn de laatste 12 jaar talloze onderzoeken, haalbaarheidsstudies en pilots over het biometrische paspoort uitgevoerd. Veel van deze studies zijn echter nooit gepubliceerd. Tegelijkertijd duiden de openbare conclusies van deze studies veelal op een tunnelvisie ter invoering van biometrie.

Door het blokkeren van de participatie van agentschap BPR aan deze hoorzitting laadt minister Donner de verdenking op zich dat hier iets niet klopt. Dat hier iets stinkt. Dat hier wellicht sprake is van een beerput die zijn weerga niet kent. Een beerput die ten koste gaat van het recht op privacy van 16 miljoen Nederlanders en die tevens de veiligheid en het imago van Nederland schaadt.

Het deksel van deze beerput moet eraf. Daartoe dient Privacy First vanaf vandaag een serie WOB-verzoeken in bij alle relevante instanties in binnen- en buitenland. De onderste steen in het biometrische paspoortdossier dient immers boven te komen.

Indien minister Donner niets te verbergen heeft, hoeft hij niets te vrezen. ;)

In de late avond van donderdag 10 maart 2011 heeft de Utrechtse gemeenteraad met overweldigende meerderheid een motie aangenomen ter stopzetting van de gemeentelijke opslag van biometrische gegevens (vingerafdrukken en gezichtsscans) bij de aanvraag van een nieuw paspoort of identiteitskaart. Op initiatief van D66 Utrecht en gesteund door vrijwel alle andere lokale fracties (behalve het CDA) roept de motie zowel de Tweede Kamer als de Minister van Binnenlandse Zaken op om de huidige opslag van biometrie stop te zetten en daartoe de Paspoortwet aan te passen.

De opslag van vingerafdrukken is verplicht onder de nieuwe Paspoortwet van juni 2009 en ligt sindsdien in toenemende mate onder vuur. Reeds enkele weken nadat de nieuwe Paspoortwet was aangenomen werden er door het VN-Mensenrechtencomité in Genève kritische vragen over gesteld. Sindsdien is er sprake van toenemend maatschappelijk verzet en kritiek op lokaal, nationaal en Europees niveau. Op gemeentelijk niveau gebeurde dit allereerst in de Zaanstreek in februari 2010, gevolgd door kritiek vanuit de gemeenteraden van onder meer Purmerend, Amsterdam, Huizen, Nijmegen, Oldenzaal en Amersfoort. Deze ontwikkeling bereikt nu een hoogtepunt met de oproep van de Utrechtse gemeenteraad aan de Tweede Kamer en de verantwoordelijke Minister om de gemeentelijke opslag van vingerafdrukken en gezichtsscans stop te zetten en de Paspoortwet op dit punt te wijzigen. Een audio-opname van dit historische moment vindt u HIER.

Stichting Privacy First juicht deze Utrechtse motie van harte toe en hoopt dat de Tweede Kamer de motie spoedig zal overnemen. In de optiek van Privacy First zijn gemeenten overigens ook nu reeds bevoegd om (in afwijking van de Paspoortwet) de huidige opslag van vingerafdrukken zelfstandig stop te zetten. Dit gezien het feit dat gemeenten als overheidsorganen rechtstreeks gebonden zijn aan (en derhalve zelfstandig uitvoering dienen te geven aan) hoger internationaal en Europees recht terzake, waaronder het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) en vergelijkbare bepalingen van EU-recht. Indien gemeenten niet een dergelijke eigen verantwoordelijkheid en bevoegdheid zouden hebben, zou mensenrechtenbescherming op gemeentelijk niveau in feite illusoir worden. Gemeenten kunnen zich hierbij beroepen op 1) het recht op privacy en bescherming van persoonsgegevens, 2) het recht op lichamelijke integriteit, 3) het beginsel van ‘nemo tenetur’ en 4) het recht op individuele eigendom van de biometrische gegevens van hun inwoners.

Privacy First en 21 mede-eisers hebben in mei 2010 de Nederlandse Staat gedagvaard wegens schending van de mensenrechten door de nieuwe Paspoortwet. Momenteel werkt Privacy First aan de voorbereiding van het hoger beroep in deze rechtszaak bij het Hof Den Haag.

Meer over de Utrechtse motie leest u in Binnenlands Bestuur en Webwereld.

Deze woensdag vinden de verkiezingen voor de Provinciale Staten plaats. Samen met de Privacy Barometer helpt Privacy First u graag op weg bij het maken van uw keuze voor een privacyvriendelijke partij.

Heeft u onlangs tegen uw wil uw vingerafdrukken moeten afstaan voor een nieuw paspoort of ID-kaart? Of zult u binnenkort met die verplichting worden geconfronteerd? Bekijk HIER welke politieke partijen daarvoor verantwoordelijk zijn.

Heeft u er moeite mee dat al uw telefoon- en internetverkeer wordt opgeslagen voor opsporingsdoeleinden? Bekijk HIER welke politieke partijen daar geen enkel probleem mee hebben.

Vindt u het onzin dat u op Schiphol door een bodyscan heen moet? Bekijk HIER welke politieke partijen het met u eens zijn.

Heeft u er bezwaar tegen dat uw kinderen van jongs af aan digitaal in kaart worden gebracht? Bekijk HIER welke politieke partijen uw visie delen.

En zo zijn er nog talloze onderwerpen... De hele waslijst met bijbehorende politieke verhoudingen vindt u HIER.

Heeft u tevens bezwaar tegen de identificatieplicht bij het uitbrengen van uw stem? Vergeet dan niet om tijdens het stemmen protest te laten aantekenen. Uw stemlokaal is verplicht om dergelijk protest schriftelijk vast te leggen, en elke stem telt...

Privacy First wenst u een privacybevorderende verkiezingsdag!