Toon items op tag: Paspoortwet

"Vingerafdruk op paspoort schendt mogelijk recht op privacy, vindt Raad van State. Pas over een à anderhalf jaar meer duidelijkheid.

De Raad van State twijfelt of de Nederlandse overheid burgers mag verplichten vingerafdrukken af te staan voor een paspoort of identiteitskaart.

De regel schendt mogelijk het recht op privacy en daarom vraagt Nederlands hoogste rechtscollege advies aan het Hof van Justitie in Luxemburg. Dat heeft de Raad van State gisteren besloten in vier zaken tegen gemeenten die burgers een paspoort hadden geweigerd omdat zij geen vingerafdrukken wilden geven.

De Raad is er niet van overtuigd dat de vingerafdrukken nodig zijn om misbruik van reisdocumenten te voorkomen. Bovendien moet duidelijk worden of de overheid de plicht heeft om te waarborgen dat de vingerafdrukken alléén voor paspoorten en id-kaarten worden gebruikt.

Het duurt een tot anderhalf jaar voordat het Hof met een antwoord komt en tot die tijd liggen de zaken in Nederland stil.

De stichting Privacy First is blij met de kritische houding van de Raad van State. "Dat is meer dan we hadden gehoopt, het kan spannend worden", zegt jurist Vincent Böhre. "Het lijkt erop dat de Europese verordening weleens onrechtmatig zou kunnen zijn."

Een Duitse rechter toonde zich in mei dit jaar ook kritisch over de regelgeving en stelde het Luxemburgse Hof soortgelijke vragen over de vingerafdrukken. De Europese regel uit 2009 verplicht burgers om een afdruk van een duim en een vinger af te geven als zij een paspoort aanvragen. Deze informatie wordt opgeslagen in een chip in het document en moet misbruik door criminelen en terroristen voorkomen. Maar Duitse juridische experts stelden dat de pasfoto én de vingerafdrukken een ernstige inbreuk waren op iemands rechten, omdat de maatregel zijn doel voorbij schiet. Ook zo'n zogeheten biometrisch paspoort is niet waterdicht, stelden de deskundigen. Bovendien zijn er volgens hen genoeg manieren om de controles te omzeilen, waardoor de verzameling van vingerafdrukken van alle burgers weinig zin heeft. De privacy van goedwillende mensen zou dan zwaarder moeten wegen.

Burgerrechtenvereniging Vrijbit is niet blij met het uitstel. De mensen die zij bijstaat, kunnen voorlopig geen paspoort aanvragen. Vrijbit stelt dat de overheid deze mensen zo lang een vingerafdrukvrije id-kaart moet geven. Dat weigert het Rijk nog, maar dat kan veranderen als de Tweede Kamer snel instemt met het plan van het kabinet om vingerafdrukken niet langer voor id-kaarten te verplichten."

Bronnen: BN/DeStem, De Stentor, Apeldoornse Courant, Deventer Dagblad, Dagblad Flevoland, Gelders Dagblad, Sallands Dagblad, Veluws Dagblad, Nieuw Kamper Dagblad, Zwolse Courant, Brabants Dagblad, Dagblad De Limburger, Zutphens Dagblad, Twentse Courant Tubantia, Eindhovens Dagblad, Noordhollands Dagblad, Enkhuizer Courant, Leeuwarder Courant, Dagblad Zaanstreek, Alkmaarsche Courant, De Gelderlander, Haarlems Dagblad, Limburgs Dagblad & Provinciale Zeeuwse Courant, 29 september 2012.

"De Raad van State twijfelt of de Nederlandse overheid burgers mag verplichten vingerafdrukken af te staan voor een paspoort of identiteitskaart. De regel schendt mogelijk het recht op privacy en daarom vraagt Nederlands hoogste rechtscollege advies aan het Hof van Justitie in Luxemburg. Dat heeft de Raad van State gisteren besloten in vier zaken tegen gemeenten die burgers een paspoort hadden geweigerd omdat zij geen vingerafdrukken wilden geven.

De Raad is er niet van overtuigd dat de vingerafdrukken nodig zijn om misbruik van reisdocumenten te voorkomen. Bovendien moet duidelijk worden of de overheid de plicht heeft om te waarborgen dat de vingerafdrukken alléén voor paspoorten en ID-kaarten worden gebruikt en niet voor andere doeleinden. Het duurt ongeveer een tot anderhalf jaar voordat het Hof met een antwoord komt en tot die tijd liggen de zaken in Nederland stil, laat een woordvoerster weten. De stichting Privacy First is blij met de kritische houding van het rechtsorgaan. 'Dat is meer dan we hadden gehoopt, het kan spannend worden', zegt jurist Vincent Böhre. 'Het lijkt er op dat de Europese verordening wel eens onrechtmatig zou kunnen zijn.' Een Duitse rechter toonde zich in mei dit jaar ook kritisch over de regelgeving en stelde het Luxemburgse Hof soortgelijke vragen over de vingerafdrukken. De Europese regel uit 2009 verplicht burgers om een afdruk van een duim en een vinger af te geven als zij een paspoort aanvragen. Deze informatie wordt opgeslagen in een chip in het document en moet misbruik door criminelen en terroristen voorkomen. Maar Duitse juridische experts stelden dat de pasfoto én de vingerafdrukken een ernstige inbreuk waren op iemands rechten, omdat de maatregel zijn doel voorbij schiet. Want ook zo'n zogeheten biometrisch paspoort is niet waterdicht."

Bron: Nederlands Dagblad, 29 september 2012 (Binnenland).

"Bij de aanvraag voor de id-kaart worden geen vingerafdrukken meer opgenomen. Daarnaast vraagt de Raad van State aan het Europees Hof of het afgeven van vingerafdrukken voor id-documenten niet in strijd is met de grond- en mensenrechten.

Het Nederlandse paspoort en id-kaart krijgen, als de aanvrager tenminste 18 jaar is en het kabinet akkoord gaat, een geldigheidsduur van tien jaar (nu vier jaar). Tevens is het bij de aanvraag van een id-kaart niet langer nodig om vingerafdrukken af te geven. Deze wijzigingen zijn doorgevoerd in de nieuwe Paspoortwet, waarmee de ministerraad vrijdag akkoord is gegaan. De nieuwe regels gelden waarschijnlijk vanaf oktober 2013.

Dat het verplicht afstaan van drie vingerafdrukken voor de aanvraag van een id-kaart wordt afgeschaft, komt omdat de pas in de nieuwe Paspoortwet niet langer als reisdocument wordt aangemerkt. De pas blijft desondanks bruikbaar om naar dezelfde landen af te reizen als met de huidige id-kaart het geval is. Bij verlies van paspoort of id-kaart wordt bij de aanvraag van een nieuwe geen extra kosten meer in rekening gebracht.

Stichting Privacy First roept het Nederlandse parlement op om het wetsvoorstel ter afschaffing van vingerafdrukken in id-kaarten zo spoedig mogelijk aan te nemen. "Vooruitlopend op de verwachte aanname van het wetsvoorstel dient de afname van vingerafdrukken voor identiteitskaarten per direct te worden stopgezet of tenminste (als tijdelijke oplossing) een vrijwillig karakter te krijgen", meldt de organisatie.

Voor strijders tegen de aantasting van hun privacy is dit goed nieuws. Desondanks blijft het verplicht afstaan van vingerafdrukken voor de aanschaf van een Nederlands paspoort recht overeind staan. Diverse personen en privacy-organisaties zijn de afgelopen tijd daartegen uit protest juridische procedures gestart, onder meer in Den Haag, Nuth, Skarsterlân en Amsterdam.

Maar vandaag bereikte ons meer hoopvol nieuws. De Raad van State wil namelijk een zogeheten prejudicieel advies hebben van het Europees Hof van Justitie voordat het verder oordeelt over deze juridische procedures die zijn aangespannen tegen de Staat en enkele gemeentelijke overheden. De lopende procedures zijn opgeschort in afwachting van het oordeel van het Europees Hof.

De Raad van State (RvS) wil nu van het Hof in Luxemburg weten of de Europese verordening, die lidstaten van de Europese Unie verplicht tot het opnemen van vingerafdrukken in paspoorten en reisdocumenten, in strijd is met het recht op privacy. Naar het oordeel van de RvS is "op voorhand niet duidelijk of de beperking van het recht op privacy evenredig is in verhouding tot het belang om misbruik van paspoorten en reisdocumenten te voorkomen."

Daarnaast wil de Raad van State weten of de Europese verordening behalve op paspoorten ook van toepassing is op de Nederlandse identiteitskaart. Ten slotte wil de RvS duidelijkheid of al dan niet moet worden gewaarborgd dat de vingerafdrukken niet voor andere doeleinden worden verzameld en gebruikt dan voor de afgifte van een paspoort of id-kaart."

Bron: Ravage Digitaal, 28 september 2012.

Vandaag besloot de Raad van State om in een viertal rechtszaken van individuele burgers een aantal kritische vragen over de Europese Paspoortverordening te stellen aan het Europees Hof van Justitie in Luxemburg. Tegelijkertijd diende het kabinet een wetsvoorstel in bij de Tweede Kamer ter afschaffing van de afname van vingerafdrukken voor identiteitskaarten. Diezelfde middag werd Vincent Böhre van Privacy First hierover om commentaar gevraagd in AVRO's Vrijdagmiddag Live (Radio 1). Klik HIER voor het hele interview.

"Wie een identiteitskaart aanvraagt hoeft straks niet meer zijn vingerafdruk af te staan, zo blijkt uit een wijziging van de Paspoortwet waarmee de Rijksministerraad op voorstel van minister Spies van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft ingestemd. De identiteitskaart wordt in de Paspoortwet niet langer als reisdocument aangemerkt.

Daardoor hoeft niet meer te worden voldaan aan de Europese verordening die bepaalt dat in een reisdocument vingerafdrukken moeten worden opgenomen. Overigens blijft het mogelijk om met de identiteitskaart, als document voor grensoverschrijding, naar dezelfde landen te reizen als nu het geval is. De geldigheidsduur van de identiteitskaart wordt verlengd naar 10 jaar.

Stopzetten
De ministerraad heeft ermee ingestemd het voorstel tot wijziging van de Paspoortwet en het advies van de Raad van State in te dienen bij de Tweede Kamer. Stichting Privacy First roept het Nederlandse parlement op om het wetsvoorstel ter afschaffing van vingerafdrukken in ID-kaarten zo spoedig mogelijk aan te nemen.

"Vooruitlopend op de verwachte aanname van het wetsvoorstel dient de afname van vingerafdrukken voor identiteitskaarten per direct te worden stopgezet of tenminste, als tijdelijke oplossing, een vrijwillig karakter te krijgen", zo laat de stichting weten."

Lees HIER het hele artikel bij Security.nl.

Zojuist heeft Stichting Privacy First verheugd kennisgenomen van 1) het vandaag aangekondigde wetsvoorstel ter afschaffing van vingerafdrukken in identiteitskaarten en 2) het besluit van de Raad van State om in vier zaken van individuele burgers zogeheten prejudiciële vragen over de rechtsgeldigheid en interpretatie van de Europese Paspoortverordening te stellen aan het Europees Hof van Justitie in Luxemburg. Stichting Privacy First roept hierbij het Nederlandse parlement op om het wetsvoorstel ter afschaffing van vingerafdrukken in ID-kaarten zo spoedig mogelijk aan te nemen. Vooruitlopend op de verwachte aanname van het wetsvoorstel dient de afname van vingerafdrukken voor identiteitskaarten per direct te worden stopgezet of tenminste (als tijdelijke oplossing) een vrijwillig karakter te krijgen. Tevens hoopt Privacy First dat het Europees Hof de vragen van de Raad van State met spoed zal behandelen en zal concluderen dat de verplichte afname van vingerafdrukken voor paspoorten onrechtmatig is wegens strijd met het recht op privacy. Nader commentaar door Privacy First op e.e.a. volgt.

Update 18.00u: beluister ook het interview met Privacy First vanmiddag op Radio 1.

Update 29 september 2012: zie ook onze reactie in de regionale pers. De volledige besluiten van de Raad van State zijn tevens te lezen op Rechtspraak.nl: LJN: BX8644, LJN: BX8646, LJN: BX8647 & LJN: BX8654.

"(...) Burgerzaken heeft in de drukste weken 'de stormen' doorstaan. En dan te bedenken dat het allemaal nog wat vlotter aan de balies geregeld had kunnen worden als u geen vingerafdrukken had hoeven afnemen. Want niet alleen Privacy First, maar ook de Tweede Kamer is er ondertussen van overtuigd dat 'het biometrisch paspoort met vingerafdrukken een volstrekt disproportionele maatregel is geweest die nooit had mogen worden ingevoerd'.

Uit door Privacy First gewoon bij de KMar opgevraagde Statistische Jaaroverzichten Documentfraude, blijkt dat in de jaren 2008 tot en met 2011, respectievelijk slechts 46, 33, 21 en 19 gevallen van look-alike fraude met Nederlandse paspoorten en identiteitskaarten op Nederlands grondgebied zijn geweest. En natuurlijk, uit de aard van look-alike fraude, zal dit het topje van een ijsschotsje zijn, maar om daarvoor de vingerafdrukken van 17 miljoen Nederlanders af te nemen...

De Tweede Kamer heeft in een AO op 15 mei jl. besloten dat op de [Nederlandse Identiteitskaart, NIK] geen vingerafdrukken meer behoeven te worden opgenomen. Dan is de NIK strikt genomen geen reisdocument meer volgens EU-regels, maar er mag binnen de EU wel mee gereisd worden.

Hoe symbolisch... waarschijnlijk stemt de Tweede Kamer op 26 juni 2012 in met een motie van PvdA en D66 om, vooruitlopend op de nieuwe ID-kaarten die pas eind 2013 zonder vingerafdrukken kunnen worden geleverd, alvast gewetensbezwaarde burgers tegemoet te komen. Ook ligt er een motie (ook gesteund door CDA, VVD en SP), die de minister oproept om vanwege het feit 'dat de veronderstelde effectiviteit van de eis tot het opnemen en opslaan van de vingerafdrukken ter discussie staat' nut en noodzaak op Europees niveau aan de orde te stellen.

Het kan raar lopen in en met de politiek: eerst zorgen Nederlandse ambtenaren ervoor dat de Nederlandse en Europese politici vingerafdrukken onmisbaar vinden en nu loopt Nederland weer voorop bij de afschaffing. Dat heet voortschrijdend inzicht en heeft slechts tientallen miljoenen gekost."

Bron: Burgerzaken & Recht (vakblad Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken) juni-juli 2012, p. 4. Het hele artikel kunt u HIER lezen.

Deze dinsdagmiddag neemt de Tweede Kamer naar verwachting twee belangrijke moties aan. De eerste motie roept de Nederlandse regering op om de Europese Paspoortverordening in Brussel kritisch ter discussie te stellen. De tweede motie roept de regering op om zich in Brussel sterk te maken voor een kritische Europese reactie op Amerikaanse extraterritoriale wetgeving, waaronder de beruchte Patriot Act. Beide moties kwamen mede tot stand naar aanleiding van eerdere berichtgeving van Privacy First over 1) de nutteloosheid van de afname van vingerafdrukken voor paspoorten en ID-kaarten en 2) het risico dat Nederlandse vingerafdrukken heimelijk in buitenlandse handen vallen.

De huidige afname van vingerafdrukken voor paspoorten vloeit voort uit de Europese Paspoortverordening. Deze verordening dateert van eind 2004 en kwam vooral tot stand onder druk van de Amerikaanse regering Bush. Over nut en noodzaak van vingerafdrukken was destijds nauwelijks discussie. De verantwoordelijke rapporteur van het Europees Parlement kon hier destijds zelfs geen cijfers over boven tafel krijgen, zo bleek onlangs uit een Wob-verzoek van Privacy First. Het is binnenkort aan de Europese Commissie om alsnog de effectiviteit van de Paspoortverordening aan te tonen. Faalt de Europese Commissie hierin, dan kan deze verordening meteen de prullenbak in.

Naast de vingerafdrukken reikt ook de lange arm van de regering Bush al jaren tot diep in het hart van Europa. Onder vigeur van de Amerikaanse Patriot Act kreeg de Amerikaanse overheid onder meer de bevoegdheid om gegevens op te vragen bij Europese bedrijven met een Amerikaanse vestiging. Dit staaltje juridisch imperialisme was voor de Amerikanen overigens niets nieuws: in de Amerikaanse "war on drugs" reiken Amerikaanse bevoegdheden al decennia tot ver over de eigen land- en zeegrenzen heen. De Patriot Act breidde dit extraterritoriale circus in 2001 uit tot de Amerikaanse "war on terror". Minstens zo koloniaal is de The Hague Invasion Act van 2002: de Amerikaanse overheid behoudt zich onder deze wet het recht voor om Amerikanen uit handen van het Internationaal Strafhof te houden door Den Haag desnoods met geweld binnen te vallen. Een ander, recenter voorbeeld is de National Defense Authorization Act: deze wet geeft het Amerikaanse leger de bevoegdheid om 'terreurverdachten' wereldwijd op te pakken en voor onbepaalde tijd zonder enige vorm van proces in militaire detentie te houden.

Over de jurisdictie van andere landen en het internationale recht heeft men zich in Washington de laatste jaren nooit erg bekommerd. Dat dit op termijn slechts tot excessen kon leiden was algemeen bekend. Het is Privacy First dan ook een raadsel wat de Nederlandse overheid vorig jaar bezielde om de contracten met de Franse (deels in de Verenigde Staten gevestigde) paspoortfabrikant Morpho te verlengen zonder garanties dat de vingerafdrukken van Nederlandse burgers niet in Amerikaanse (en andere buitenlandse) handen zouden kunnen vallen. Het is nu aan diezelfde Nederlandse overheid om haar burgers alsnog in bescherming te nemen en de Europese Commissie te verzoeken om op Europees niveau hetzelfde te doen.

Update: beide moties zijn met overweldigende meerderheid door de Tweede Kamer aangenomen! Een video hiervan vindt u HIER (zie vanaf 9m55s). Alleen de PVV stemde tegen.

Vorig jaar rond deze tijd besloot de Tweede Kamer dat de opslag van vingerafdrukken in een centrale databank moest worden afgeschaft. Deze week werd duidelijk dat een meerderheid van de Tweede Kamer inmiddels ook tegen de opslag van vingerafdrukken in een chip in het paspoort is. In het programma Fresh'n Up op jongerenzender FunX Radio werd Vincent Böhre van Privacy First vandaag om een reactie gevraagd. Beluister hieronder het hele fragment:

Op 18 april jl. verzond Privacy First onderstaande oproep aan de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken van de Tweede Kamer. Vergelijkbare oproepen van Privacy First dateerden o.a. van 21 april 2011, 4 mei 2011, 8 september 2011 en 20 maart 2012:

"Geachte Kamerleden,

Ter voorbereiding op het Algemeen Overleg (AO) inzake de Paspoortwet op 25 april as. verwijzen wij u hierbij graag (nogmaals) naar het commentaar van Privacy First op het rapport Bekker d.d. 29 februari jl.; zie deze hyperlink. Ons inziens dient de verplichte afname van vingerafdrukken voor Nederlandse identiteitskaarten bij dit AO nadrukkelijk aan de orde te komen. Bijna een jaar na de toezegging van minister Donner om deze verplichting snel te schrappen is er immers nog altijd geen wetswijziging terzake doorgevoerd. Dit had allang kunnen (en moeten) worden geregeld, hetzij op initiatief van de minister van Binnenlandse Zaken, hetzij op initiatief van de Kamer. Tevens dringt Privacy First er nogmaals bij u op aan om de Nederlandse regering te verzoeken het initiatief te nemen tot wijziging van de Paspoortverordening op Europees niveau, opdat ook de verplichte afname van vingerafdrukken voor paspoorten geschrapt zal kunnen worden of tenminste een vrijwillig karakter zal kunnen krijgen.

Met vriendelijke groet,

Stichting Privacy First"    (Klik HIER voor de ontvangstbevestiging.)

Dit Algemeen Overleg werd vervolgens uitgesteld naar 15 mei en vond gisteren plaats met als resultaat dat bovenstaande aanbevelingen van Privacy First door een meerderheid van de Tweede Kamer zijn overgenomen; klik HIER voor een geluidsopname (mp3, 84 MB). Op de vraag van Pierre Heijnen (PvdA) wanneer een wetsvoorstel ter invoering van een identiteitskaart zonder vingerafdrukken zal worden ingediend, antwoordde minister Spies (BZK) dat dit nog vóór deze zomer zal gebeuren. Tevens sprak een Kamermeerderheid van PvdA, PVV, D66, SP en GroenLinks zich uit voor het schrappen van de verplichte afname van vingerafdrukken voor het paspoort en drong er bij de minister op aan om zich daar in Brussel sterk voor te maken. Volgende week zal de Tweede Kamer hier een motie over aannemen. De Nederlandse regering heeft dan het mandaat om op Europees (en internationaal) niveau te kunnen onderhandelen over wijziging van de Europese Paspoortverordening.

Hiermee lijkt de cirkel rond: op initiatief van Nederland (onder Amerikaanse druk) besloot de Europese Unie in 2004 tot verplichte opname van vingerafdrukken in paspoorten. Nut en noodzaak daarvan zijn echter nooit aangetoond. Daarnaast is van opname van vingerafdrukken in Amerikaanse paspoorten evenmin ooit sprake geweest. Het is nu aan Nederland om in Brussel haar eigen biometrische rommel te gaan opruimen: "the polluter pays". Daarbij zal Nederland landen als Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk ongetwijfeld snel aan haar zijde kunnen vinden. Hypocriete Amerikaanse druk mag in dit verband geen hindernis vormen. Integendeel: ook de Verenigde Staten zullen moeten gaan inzien dat hun buitenlands beleid slechts weerstand oplevert en (daardoor) uiteindelijk averechts werkt. De tijd dat de afname van vingerafdrukken onder het mom van terrorismebestrijding kon worden afgedwongen ligt inmiddels ver achter ons. Het zou van visie getuigen als men dat anno 2012 ook zou gaan inzien in The Land of the Free and the Home of the Brave.

Update 4 juni 2012: de spanning stijgt... op donderdagmiddag 7 juni as. vindt er een plenair Kamerdebat plaats over de Paspoortwet waarbij o.a. de kwestie van vingerafdrukken en gewetensbezwaarden aan de orde zal komen. Waarschijnlijk zal Pierre Heijnen (PvdA) dan tevens een motie indienen die de regering oproept om zich in Brussel sterk te maken voor afschaffing van de verplichte afname van vingerafdrukken op Europees niveau. Tijdens het Algemeen Overleg (AO) van 15 mei jl. bleek voor een dergelijke motie een ruime Kamermeerderheid te bestaan; klik HIER voor het concept-verslag van dit AO.