"Zaans parkeren schendt privacy: "je kijkt achter de voordeur" 

Zaanstads nieuwe digitale systeem voor bezoekers-parkeervergunningen schendt de privacyregels. Dat zegt Privacy First, de stichting die zich hard maakt voor de bescherming van privégegevens.De papieren parkeervergunning voor bezoekers is vorige maand ingeruild voor een digitale variant. Via app, internet of telefoon moeten bewoners doorgeven welk kenteken op welke dag zo'n kaart gebruikt. Klantvriendelijker, efficiënter en minder fraudegevoelig, zegt de gemeente. Absurd, vindt Privacy First. ,,Je hebt het recht anoniem anderen te bezoeken en met één druk op de knop zijn kentekens te herleiden tot personen'', zegt directeur en jurist Vincent Böhre. Privacy First spande eerder met succes een zaak aan tegen verplichte invoering van kentekens bij automaten in Amsterdam.

De papieren parkeervergunning voor bezoekers, de zogenaamde kraskaart, is vorige maand afgeschaft. Voortaan moeten inwoners van parkeervergunninggebieden (Russische Buurt, Oud West, Spoorstrook en Nieuw West in Zaandam) digitale kaarten aanschaffen. Via een app, internet of telefoon moeten zij doorgeven welk kenteken op welke dag zo'n kaart gebruikt. De gemeente noemt de digikaart klantvriendelijker dan de 'fraudegevoelige' kraskaart. Mensen hoeven niet meer naar het stadhuis om kaarten te kopen en bezoekers hoeven niet meer naar de auto te lopen om er een kaartje in te leggen. Daarnaast is de digitale kaart efficiënter, zegt een gemeentewoordvoerder. ,,De handhaving gaat goedkoper en sneller.'' Volgens Zaanstad zijn er in 2014 80.000 kraskaarten verkocht. Ongetwijfeld is het goedkoper om kentekens te scannen met een camera dan al die kraskaarten apart te bestuderen, zegt directeur en jurist Vincent Böhre van Privacy First. ,,Maar dat is geen afweging om de privacy te schenden. Je hebt het recht anoniem anderen te bezoeken en met dit systeem kun je bijna achter de voordeur kijken. Met een druk op de knop zijn kentekens immers te herleiden tot personen en kun je zien wie wanneer bij wie op bezoek is geweest. Dat is een zwaar middel, terwijl overheden verplicht zijn het lichtste middel te gebruiken en de privacy juist te bevorderen.'' Voorzitter Bas Filippini van Privacy First moet 'hard lachen' om het idee dat burgers zelf moeten administreren om de gemeente werk uit handen te nemen. ,,Dit is zó absurd en respectloos. Je wordt een robot in dienst van de overheid. Het beschermen van privacy mag wat kosten, maar privacy betekent ook persoonlijke vrijheid. Dat is het fundament van democratie.''

Rechtszaak

Filippini spande met succes een rechtszaak aan tegen verplicht invoeren van kentekens bij parkeerautomaten in Amsterdam. Hierdoor had de gemeente volgens Privacy First ongewenste inzage in de locatie waar de parkeerder zijn auto neerzet; terwijl de burger recht heeft op anonimiteit in de openbare ruimte. Zaanstads 'draconische controlesysteem' maakt volgens de stichting ook inbreuk op dit recht, het huisrecht én het recht op vereniging. Uit andere gemeenten met hetzelfde systeem ontving Böhre al klachten. Tot rechtszaken kwam het, voor zover hij weet, nog niet. Filippini: ,,De eerste burger die het op een procedure laat aankomen, zullen wij met raad en daad bijstaan.''

(...)

Ouderwetse kraskaart beter voor privacy

De door Zaanstad gevraagde gegevens moeten sowieso 'versleuteld, geanonimiseerd en zo kort mogelijk worden opgeslagen', zegt jurist Vincent Böhre van Privacy First. Anders handelt Zaanstad 'per definitie' in strijd met de privacywetgeving. Bovendien, zegt het College Bescherming Persoonsgegevens, moet Zaanstad aantonen dat deze vorm van controle 'noodzakelijk is voor het doel'.

Volgens Zaanstad kan een select aantal ambtenaren en handhavers meekijken in de gegevens over parkeer- en bezoekersvergunningen. Die worden alleen gebruikt om te controleren of een kenteken is geregistreerd (het parkeerrecht) en om parkeerboetes op te leggen. De gemeente bewaart de gegevens tot 30 dagen na aflopen van het parkeerrecht. Alle communicatie verloopt volgens een woordvoerder via beveiligde verbindingen.

Zelfs als Zaanstad alles heeft dichtgespijkerd, zijn de gegevens volgens Böhre niet 100% veilig. ,,Je weet nooit precies hoe internetverbindingen lopen en wie er allemaal mee kunnen kijken. Je weet bijvoorbeeld niet wat politie, justitie en de AIVD uit datastromen kunnen traceren. En dat de gegevens nu niet zijn in te zien door anderen, wil niet zeggen dat dit in de toekomst niet gebeurt. De belastingdienst bijvoorbeeld, is een instantie die voortdurend gegevens opvraagt. Onder meer ter controle van leaserijders; parkeergegevens zeggen namelijk veel over iemands reisgedrag. ''

Privacy First vindt dat er gekozen moet worden voor andere controlesystemen. ,,De cynische waarheid is dat ict-bedrijven nieuwe software voor parkeren bedenken en er achter de schermen voor gaan lobbyen om dat te kunnen leveren. Zo'n kraskaart is misschien ouderwets, maar het is een betere waarborging van de privacy.''

Debat

,,Ik hoop op een debat in de gemeenteraad van Zaanstad. We hebben het hier over een systeem met veel haken en ogen, waar je niet te lichtzinnig over moet denken. Dit kan makkelijk worden misbruikt. Bedenk maar wat ermee kan gebeuren in minder democratische tijden of, erger, in oorlogstijd.''"

Bron: Dagblad Zaanstreek 11 juli 2015, pp. 1, 4.