Toon items op tag: Anonimiteit

Op dinsdag 20 juni as. houdt de Eerste Kamer een hoorzitting ("deskundigenbijeenkomst") over twee controversiële wetsvoorstellen: het wetsvoorstel over Automatische Nummerplaatregistratie (ANPR) en het wetsvoorstel Computercriminaliteit III ("politie-hackwet"). Op verzoek van de Eerste Kamercommissie voor Veiligheid en Justitie diende Privacy First daartoe vorige week een beknopte position paper in over het wetsvoorstel ANPR. Hieronder staat de volledige tekst, klik HIER voor de originele versie in pdf. De hoorzitting is openbaar en zal op internet live te volgen zijn. Klik HIER voor meer informatie, het volledige programma en alle sprekers.

Geachte Kamerleden,

Dank voor uw uitnodiging om deel te nemen aan de deskundigenbijeenkomst inzake het wetsvoorstel ANPR (automatische nummerplaatregistratie).[1] Onder dit wetsvoorstel zal de politie de bevoegdheid krijgen om alle kentekens op de openbare weg 4 weken te bewaren voor opsporing en vervolging. In de optiek van Privacy First vormt dit een massale privacyschending. Hieronder zullen wij dit kort toelichten.

Huidige regels

Onder de huidige wetgeving dienen de ANPR-gegevens van onschuldige burgers binnen 24 uur te worden gewist. Alle kentekens die niet verdacht zijn (zogeheten “no-hits”) dienen zelfs direct uit de databases te worden verwijderd, aldus de Autoriteit Persoonsgegevens.[2] In een democratische rechtsstaat dienen onschuldige burgers immers zoveel mogelijk met rust te worden gelaten: het klassieke rechtsbeginsel is dat de overheid pas inbreuk mag maken op de privacy van een burger bij een redelijke verdenking van een concreet strafbaar feit. De huidige ANPR-praktijk is hiermee in lijn in die zin dat de “hits” kunnen worden gebruikt en de “no-hits” worden gewist. Deze praktijk vindt echter al jaren plaats op basis van een algemene vangnetbepaling: artikel 3 Politiewet. Daarbij is sprake van profiling. Dit voldoet geenszins aan de moderne eisen die het Europese privacyrecht aan het gebruik van ANPR stelt. Privacy First adviseert allereerst dan ook om de huidige ANPR-praktijk in te perken en alsnog van een specifieke wettelijke basis met strikte privacywaarborgen te voorzien.

Gebrek aan noodzaak en proportionaliteit

In plaats van de actuele ANPR-praktijk alsnog op privacyvriendelijke wijze te reguleren, vormt het huidige ANPR-wetsvoorstel een verregaande schending van het recht op privacy van vrijwel iedere automobilist. Onder dit wetsvoorstel zullen immers alle kentekens op openbare wegen (oftewel ieders reisbewegingen, locatiedata) 4 weken in een nationale ANPR-databank worden opgeslagen. Bovendien zullen deze ANPR-data onder meer worden gedeeld met de AIVD (onder de nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten zelfs middels directe toegang tot de ANPR-databank). Iedere automobilist wordt hierdoor een potentiële verdachte. Uit het ANPR-wetgevingstraject blijkt tot op heden echter geen enkele maatschappelijke noodzaak hiertoe: de laatste jaren lijkt ANPR slechts bij een handjevol misdrijven te hebben bijgedragen aan succesvolle opsporing en vervolging. Naar objectieve maatstaven weegt dit niet op tegen het opofferen van de privacy, bewegingsvrijheid en onschuldpresumptie van miljoenen automobilisten. Ter vergelijking: toen na 9/11 door het CDA werd voorgesteld om van de gehele bevolking vingerafdrukken af te nemen voor opsporingsdoeleinden, werd dit door minister van Justitie Korthals (VVD) direct verworpen. Korthals achtte dit voorstel disproportioneel, omdat op jaarbasis sprake was van circa 10.000 sporenzaken (met vingerafdrukken).[3] De Tweede Kamer was dit destijds met de minister eens. Massale opslag van ieders vingerafdrukken en telecommunicatiedata zijn inmiddels verboden. Derhalve valt niet in te zien waarom de opslag van ieders ANPR-data wel toegestaan zou moeten worden.

Van ‘mass surveillance’ naar ‘targeted surveillance’

Het huidige wetsvoorstel legt een fundamentele bouwsteen voor Nederland als toekomstige “surveillance society”. Nederland overschrijdt hiermee een principiële grens. Zowel binnen de Nederlandse maatschappij als in het buitenland maakt men zich hier grote zorgen over, zo bleek onlangs uit gesprekken tussen Privacy First en diverse ambassades in Den Haag. Op Europees niveau is immers juist sprake van een ontwikkeling in omgekeerde richting: van ineffectieve, inefficiënte en onrechtmatige “mass surveillance” naar effectieve, efficiënte en legitieme “targeted surveillance”, zo blijkt uit diverse baanbrekende uitspraken van de hoogste Europese rechters en groeiende communis opinio onder experts. Door dit wetsvoorstel aan te nemen slaat Nederland dus niet alleen een juridische en beleidsmatige flater, maar creëert het ook een gevaarlijk internationaal precedent.

Mogelijke rechtszaak

Het huidige wetsvoorstel dateert reeds van begin 2013 en heeft sindsdien – terecht – een moeizame geschiedenis achter de rug.[4] Reeds een jaar nadat het wetsvoorstel door voormalig minister Opstelten bij de Tweede Kamer was ingediend bleek het juridisch onhoudbaar, toen het Europees Hof van Justitie de massale opslag van ieders telecommunicatiedata (waaronder locatiedata) onrechtmatig verklaarde.[5] Wegens privacyzorgen lag de verdere behandeling van het wetsvoorstel vervolgens twee jaar stil, totdat dit door voormalig minister Van der Steur in september 2016 opnieuw werd geactiveerd. Drie maanden later volgde echter de genadeklap: in een nieuw, scherper verwoord arrest verklaarde het Europees Hof van Justitie de ongerichte, massale opslag van data van onschuldige burgers voor opsporingsdoeleinden (dataretentie) definitief onrechtmatig. Dit zou slechts rechtmatig kunnen zijn middels strikte gerichtheid in tijd, locatie, strafrechtelijk relevante personen en doelen.[6] Bij het gebruik van dergelijke data is bovendien voorafgaande rechterlijke toestemming geboden. Het huidige wetsvoorstel ANPR voldoet aan geen van deze eisen. Het wetvoorstel is daarmee onrechtmatig en dient door uw Kamer te worden verworpen. Bij gebreke hiervan zal Privacy First (in brede coalitie) de Nederlandse Staat dagvaarden en het wetsvoorstel onverbindend laten verklaren wegens schending van het recht op privacy (art. 8 EVRM).

Voor nadere informatie of vragen met betrekking tot bovenstaande is Privacy First te allen tijde bereikbaar op telefoonnummer 020-8100279 of per email: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..

Hoogachtend,

Stichting Privacy First

[1] Wetsvoorstel Vastleggen en bewaren kentekengegevens door politie, Kamerstukken 33542.

[2] Zie College bescherming persoonsgegevens, Politiekorpsen handelen in strijd met de wet bij toepassing ANPR (28 januari 2010), https://autoriteitpersoonsgegevens.nl/nl/nieuws/politiekorpsen-handelen-strijd-met-de-wet-bij-toepassing-anpr.

[3] Zie Brief van de minister van Justitie d.d. 10 december 2001, Kamerstukken II, 2001-2002, 19637, nr. 635, p. 7.

[4] Voorheen was ook minister van Justitie Hirsch Ballin al in 2010 van plan om een vergelijkbaar voorstel in te dienen met een bewaartermijn van 10 dagen. Vervolgens verklaarde de Tweede Kamer dit voorstel echter controversieel.

[5] Hof van Justitie van de Europese Unie 8 april 2014, gevoegde zaken C-293/12 & C594/12 (Digital Rights).

[6] Hof van Justitie van de Europese Unie 21 december 2016, gevoegde zaken C-203/15 & C-698/15 (Tele2).

Update 20 juni 2017: de hoorzitting in de Eerste Kamer vanochtend was zeer divers en bijzonder kritisch; klik HIER voor de hele video en HIER voor de inbreng van Privacy First (vanaf 19m42s en 39m23s). Hieronder de volledige tekst van onze inleiding. Een formeel verslag van de bijeenkomst verschijnt binnenkort op de website van de Eerste Kamer.

Wetsvoorstel ANPR

Geachte Kamerleden,

Dank voor uw uitnodiging voor deze bijeenkomst. Zowel in onze position paper als tijdens deze bijeenkomst zal Privacy First voornamelijk ingaan op het wetsvoorstel ANPR. Dit wetsvoorstel vormt immers de voornaamste reden waarom u ons heeft uitgenodigd.

Reeds sinds de indiening van het oorspronkelijke voorstel van minister Hirsch Ballin in 2010 om ieders kentekendata, oftewel locatiedata, op te slaan voor opsporing en vervolging, heeft Privacy First het standpunt ingenomen dat een dergelijk voorstel volstrekt onrechtmatig is wegens gebrek aan noodzaak en proportionaliteit. Dit standpunt wordt inmiddels bevestigd door vaste Europese rechtspraak. Mocht dit wetsvoorstel desondanks tot wet verheven worden, dan zal Privacy First dit onverbindend laten verklaren wegens strijd met art. 8 EVRM.

Privacy First heeft dit de laatste jaren reeds diverse malen kenbaar gemaakt aan zowel de Tweede Kamer als aan minister Opstelten en minister Van der Steur persoonlijk. Bij onze meeting met minister Opstelten in juli 2013 waren tevens het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM) en de Vereniging Privacy Recht kritisch aanwezig. Op het vooruitzicht van een rechtszaak tegen het wetsvoorstel ANPR reageerde minister Opstelten destijds als volgt, en ik citeer: “De rechter voert de wetgeving uit.” Alsof de rechterlijke macht slechts een verlengstuk van de uitvoerende macht zou zijn. Privacy First antwoordde daarop dat “de rechter tevens nationale wetgeving toetst aan internationale verdragen”. Daarna viel een pijnlijke stilte bij Opstelten en diens topambtenaren. Bij latere meetings met deze ambtenaren heeft Privacy First zich overigens nooit aan de indruk kunnen onttrekken dat hun verdediging van het wetsvoorstel enigszins “contre coeur” was. Dit was de laatste jaren ook het geval met wetten die op vergelijkbare wijze massale privacyschendingen teweeg zouden brengen, waaronder de opslag van ieders vingerafdrukken onder de Paspoortwet. Eind 2010 was er in heel Nederland geen ambtenaar meer te vinden die dat nog publiekelijk durfde te verdedigen. De maatschappelijke weerstand tegen dergelijke opslag was en is groot.

Zowel de opslag van ieders vingerafdrukken als de opslag van ieders telecommunicatiedata zijn inmiddels door diverse hoogste Europese rechters onrechtmatig verklaard. Privacy First hoopt dat het met dit wetsvoorstel ANPR niet zo ver zal hoeven komen. Hierbij verzoeken wij uw Kamer dan ook om dit wetsvoorstel te verwerpen.

Wetsvoorstel Computercriminaliteit III

Dan nog kort enkele opmerkingen over het wetsvoorstel Computercriminaliteit III: evenals bij het wetsvoorstel ANPR is bij dit wetsvoorstel nooit sprake geweest van een grondige en onafhankelijke Privacy Impact Assessment. Beide wetsvoorstellen lijken vooral gedreven door technologisch determinisme: alles wat technisch kán, wordt wettelijk mogelijk gemaakt. Evenals bij het wetsvoorstel ANPR zijn de vereiste maatschappelijke noodzaak en proportionaliteit tot op heden echter nooit hard aangetoond. Van enige inperking in technologische zin is bewust geen sprake: de werking van het wetsvoorstel zal zich uitstrekken tot alles wat met het internet in verbinding staat, in de toekomst dus vrijwel de gehele maatschappij, waaronder het Internet of Things, vitale infrastructuur en medische systemen. In politiekringen wil men zelfs rijdende auto’s kunnen hacken en stilzetten, met alle gevaren van dien voor de verkeersveiligheid. Het gebruik en misbruik van onbekende ICT-kwetsbaarheden wordt bovendien nauwelijks ingedamd, en de misdrijven waarbij dit wetsvoorstel kan worden ingezet kunnen voortdurend worden uitgebreid bij algemene maatregel van bestuur. Dat is geen privacy by design. Dat is function creep by design. Privacy First verzoekt uw Kamer dan ook om dit wetsvoorstel eveneens te verwerpen.

Update 19 juli 2017: klik HIER voor het volledige verslag van de hoorzitting zoals gepubliceerd door de Eerste Kamer (redactioneel gecorrigeerde herdruk).

Vandaag heeft het Gerechtshof Amsterdam uitspraak gedaan in een kort geding (spoedappèl) van Privacy First voorzitter Bas Filippini tegen kentekenparkeren. Filippini acht verplichte invoering van een kenteken bij parkeren onrechtmatig wegens strijd met het recht op privacy. Tevens werd in deze zaak het gebrek aan contante of anonieme betaalmogelijkheid bij parkeren aangevochten. Op beide rechtsvragen weigert het Hof Amsterdam echter in te gaan.

Hof acht zaak tegen kentekenparkeren te fundamenteel voor kort geding

Het Hof Amsterdam acht onze zaak blijkbaar te fundamenteel en te belangrijk om in kort geding te behandelen. Daarmee stuurt het Hof in feite aan op een bodemprocedure bij de rechtbank Amsterdam. In de optiek van het Hof Amsterdam leent onze zaak zich niet goed voor een kort geding wegens een verondersteld gebrek aan spoedeisend belang en de complexiteit van de zaak. "De privacywetgeving roept vele vragen op en die zijn in het kader van een spoedprocedure niet direct te beantwoorden", aldus het Hof. Van grote spoedeisendheid is echter onmiskenbaar sprake, aangezien menige parkeerder die anoniem wenst te kunnen parkeren (zowel in Amsterdam als in talloze andere gemeenten) onterecht wordt gestraft met een parkeerboete. Dankzij een eerder oordeel van de Hoge Raad dienen dergelijke boetes weliswaar te worden vernietigd, maar intussen is het parkeersysteem als zodanig nog steeds van kracht. Van complexe rechtsvragen is in de optiek van Privacy First geen sprake. Bovendien kan een slepende bodemprocedure vele jaren duren; het meeste kwaad is dan allang geschied.

Geen inhoudelijk oordeel over kentekenparkeren

In het arrest heeft het Hof Amsterdam vandaag geen inhoudelijk oordeel over kentekenparkeren gegeven. In tegenstelling tot berichtgeving vanochtend door enkele media (zonder voorafgaande hoor en wederhoor) heeft het Hof het systeem van kentekenparkeren vandaag dan ook niet rechtmatig geacht. Zou het Hof onze stellingen niet serieus hebben genomen, dan zou het Hof de zaak meteen hebben afgewezen. Dat is echter niet gebeurd. Het Hof acht de zaak dus dermate serieus (en potentieel verstrekkend) dat men een kritisch inhoudelijk oordeel graag overlaat aan de rechtbank Amsterdam, later eventueel opnieuw gevolgd door hoger beroep bij ditzelfde Hof. De zaak zal dan opnieuw in alle breedte en diepte kunnen worden behandeld. Privacy First verwacht een dergelijke nieuwe procedure spoedig aanhangig te zullen maken.

Privacy First overweegt rechtstreeks beroep in Straatsburg

Naast het feit dat het Hof Amsterdam aanstuurt op een bodemprocedure bij de rechtbank, snijdt het Hof de weg naar de Hoge Raad vandaag af. Op basis van de huidige, niet-inhoudelijke uitspraak van het Hof kan immers geen effectieve cassatie bij de Hoge Raad worden ingesteld. Privacy First overweegt hierover een rechtstreekse klacht in te dienen bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg wegens schending van het recht op privacy (art. 8 EVRM) in combinatie met het recht op een effectief rechtsmiddel (art. 6 en 13 EVRM).

Huidige stand van zaken

Met het huidige oordeel van het Hof Amsterdam blijft de actuele stand van zaken intact: parkeerders mogen niet worden verplicht om bij het parkeren hun kenteken in te voeren. Dit is en blijft immers het oordeel van de Hoge Raad. Onder druk van het recente hoger beroep van Privacy First heeft de gemeente Amsterdam begin dit jaar reeds de teksten op alle parkeerautomaten gewijzigd van “verplichte” naar “gewenste” invoering van kentekens. Privacy First blijft echter aansturen op algehele afschaffing van (verplicht) kentekenparkeren en controle van een anoniem parkeerkaartje achter de voorruit, zoals dat bijvoorbeeld al staande praktijk is in de gemeente Utrecht. Een ander privacyvriendelijk alternatief is nummervakparkeren, zoals dat op talloze plekken in het buitenland plaatsvindt.

Nieuwe zaak over recht op contante, anonieme betaling

Voor privacyvriendelijk parkeren is echter méér nodig: betaling voor een parkeerplek dient contant of anderszins anoniem te kunnen plaatsvinden. Een nieuwe rechtszaak (bestuursrechtelijke bodemprocedure) van onze voorzitter over deze kwestie staat inmiddels gepland op 29 juni as. bij de rechtbank Amsterdam. In deze zaak zal het recht op contante en anonieme betaling centraal staan. Een deel van de rechtsvragen die het Hof Amsterdam vandaag heeft laten liggen, zal dan alsnog door de rechtbank worden behandeld.

Lees HIER de volledige uitspraak van het Hof Amsterdam.

Hoge Raad maakt weg vrij voor afschaffing kentekenparkeren

Onlangs bepaalde de Hoge Raad dat de Belastingdienst al jaren op onrechtmatige wijze de locatiedata van alle automobilisten in Nederland verzamelt. De Belastingdienst doet dit middels een groot netwerk van ANPR-camera’s (Automatische NummerPlaat Registratie) langs de Nederlandse snelwegen. Volgens de Hoge Raad bestaat hiervoor echter geen wettelijke basis. Daarmee vormt deze praktijk van de Belastingdienst een massale, continue privacyschending.

Ook op lokaal niveau wordt het reisgedrag van automobilisten al jarenlang op onrechtmatige wijze gemonitord: middels kentekenparkeren heeft de gemeentelijke belastingdienst volledig zicht op wie waar en wanneer parkeert. Maar ook hier ontbreekt een specifieke wettelijke basis zoals door de Nederlandse Grondwet en art. 8 EVRM (het recht op privacy) wordt vereist. Daarmee vormt ook kentekenparkeren een massale privacyschending.

Invoering kenteken niet verplicht

Begin 2015 won Privacy First haar eerste rechtszaak tegen kentekenparkeren: sindsdien zijn automobilisten niet langer verplicht om bij het parkeren hun kenteken in te voeren. Begin 2016 werd dit oordeel bevestigd door de Hoge Raad. Kentekenparkeren kwam daardoor definitief op losse schroeven te staan. “De Hoge Raad is duidelijk: verplichte invoering van kentekens mag niet. Kentekenparkeren dient dus te worden afgeschaft”, aldus onze advocaat Benito Boer. In september 2016 diende daartoe een kort geding van Privacy First om anoniem parkeren mogelijk te maken zonder invoering van het kenteken en met anonieme betaalmogelijkheid. In een onbegrijpelijk vonnis wees de rechter deze zaak echter af, waarna Privacy First versneld hoger beroep (spoedappèl) instelde bij het Hof Amsterdam.

Gewijzigde teksten op parkeerautomaten

Onder druk van ons hoger beroep wijzigde de gemeente Amsterdam onlangs de teksten op alle parkeerautomaten: invoering van het kenteken is inmiddels niet meer “verplicht”, maar nog slechts “gewenst”. Wie geen kenteken invoert, ontvangt echter nog steeds een parkeerboete die pas na bezwaar (met betalingsbewijs) wordt vernietigd. “Zo word je als goedwillende burger dus nog steeds gestraft als je anoniem wilt kunnen parkeren. Het is Kafka”, aldus Privacy First voorzitter Bas Filippini.

Rechtszitting bij Hof Amsterdam

Privacy First nodigt u hierbij van harte uit om bij de openbare rechtszitting aanwezig te zijn. Deze zal plaatsvinden op donderdagochtend 16 maart as. om 9.30u bij het Gerechtshof Amsterdam: zaak L.T.C. Filippini vs. gemeente Amsterdam, zaaknr. 200.200.643/01. Adres: Paleis van Justitie, IJdok 20, Amsterdam. Klik HIER voor een routebeschrijving.

Prijsvraag

Bij het parkeren in de omgeving van het gerechtshof staat het u vrij om een creatieve tekst in plaats van uw kenteken in te voeren en een foto daarvan met ons te delen (bijvoorbeeld via Twitter). De leukste inzending krijgt van ons een cadeau!

Update 16 maart 2017: de rechtszitting vanochtend verliep voorspoedig. Klik HIER voor de pleitnota van onze advocaat Benito Boer (pdf). De uitspraak van het Hof staat vooralsnog gepland op 2 mei as.

Wilt u ons graag steunen bij het voeren van deze rechtszaak? Maak dan een donatie aan Privacy First over o.v.v. “privacyparkeren” t.n.v. Stichting Privacy First te Amsterdam, IBAN: NL95ABNA0495527521.

Update 2 mei 2017: vanochtend heeft het Hof Amsterdam de uitspraak uitgesteld tot dinsdag 16 mei as.

"De Belastingdienst mag data over leaserijders, afkomstig van politiecamera's, niet langer gebruiken voor boetes, aldus de Hoge Raad.

Minimaal drie miljard kentekenfoto's ontvangt de Belastingdienst jaarlijks van voertuigen op de Nederlandse wegen, maar die zijn sinds vrijdag grotendeels waardeloos. De beelden worden rechtstreeks doorgestuurd vanuit honderden kentekencamera's van de politie. Een ideaal middel om de routes van een kwart miljoen automobilisten te volgen die bij de Belastingdienst hebben gemeld dat ze hun zakelijke auto niet privé gebruiken. Maar ook een grove inbreuk op de privacy, waarvoor geen toereikende wettelijke grondslag bestaat, zo oordeelde vrijdag de Hoge Raad.

U verklaart als leaserijder minder dan 500 kilometer per jaar privé te hebben gereden, maar de camera's signaleerden uw auto op plaatsen die niet overeenkomen met uw rittenadministratie? Dan was u tot nu toe mogelijk de klos, op basis van de kentekenfoto's. Deze praktijk moet nu stoppen, zo luidt het vonnis.

Drie leaserijders hadden bezwaar gemaakt tegen naheffingen die hun op basis van de kentekenbeelden waren opgelegd. Ze vinden de systematische controle van hun reisbewegingen een schending van hun privacy. Daarin geeft de Hoge Raad hen gelijk. „Het gaat hier namelijk niet om één of enkele waarnemingen in de openbare ruimte, maar om het systematisch verzamelen, vastleggen, bewerken en jarenlang bewaren van gegevens over de bewegingen van voertuigen op diverse plaatsen in Nederland", aldus de Raad in een persbericht.

In zo'n geval is volgens Europees recht een precieze wettelijke grondslag vereist en die ontbreekt in Nederland. Daarvoor zal een nieuwe wet moeten worden opgesteld waarin wordt beargumenteerd waarom de inbreuk op de privacy noodzakelijk is. Dat kan jaren duren, als zo'n wet er ooit komt.

Betekent dit nu dat al die leaserijders die op basis van kentekenbeelden een naheffing kregen opgelegd geld kunnen terugvorderen? „Nee", zegt fiscaal jurist Clemens Meerts, die twee van de drie leaserijders bijstaat die bezwaar aantekenden. „De naheffingen van mensen die geen bezwaar maakten, hebben formele rechtskracht gekregen. Daar valt niets meer aan te doen."

Dat wordt bevestigd door een woordvoerder van de Belastingdienst. Die laat weten dat de fiscus op zoek gaat naar andere manieren om automobilisten op grote schaal in de gaten te houden. Ook zegt de woordvoerder dat de fiscus meerdere mogelijkheden heeft om leaserijders te controleren. „Bijvoorbeeld met locatiegegevens op basis van boetes door het Centraal Justitieel Incassobureau."

De Belastingdienst gebruikt de miljarden kentekenbeelden ook om te kijken welke geschorste voertuigen toch nog rondrijden en om mensen met belastingschulden op te sporen. Het is zeer de vraag of de beelden daarvoor nog wel mogen worden gebruikt. Nieuwe rechtszaken zouden daar ook een einde aan kunnen maken.

De organisatie voor privacybescherming Privacy First is blij met de uitspraak van de Hoge Raad. Privacy First voert rechtszaken tegen trajectcontroles waarmee snelheidsovertredingen worden gemeten. „Bij trajectcontroles worden de reisbewegingen van alle automobilisten geregistreerd en bewaard in politiedatabanken. Hiervoor bestaat evenmin een specifieke wettelijke basis, zoals door de Hoge Raad vereist", stelt directeur Vincent Böhre. Hij hoopt met de uitspraak van vrijdag ook de trajectcontroles uit te bannen."

Bron: NRC Handelsblad, zaterdag 25 februari 2017, rubriek Economie, p. 10. Tevens online beschikbaar op https://www.nrc.nl/nieuws/2017/02/24/fiscus-mag-geen-kentekens-verzamelen-6971403-a1547618.

"De Tweede Kamer heeft vandaag ingestemd met een omstreden wet waarmee de kentekens van auto's worden geregistreerd en voor vier weken worden opgeslagen. Burgerrechtenorganisatie Privacy First vindt het een 'massale privacyschending'.

Camera's langs wegen registeren kentekens van passerende voertuigen. De kentekens worden vervolgens in een database van de opsporingsdiensten ingevoerd, waarmee mensen die worden gezocht sneller kunnen worden opgespoord.

Vier weken

Het zogeheten Automatic NumberPlate Recognition (ANPR)-systeem wordt al jaren ingezet, maar de kentekens van onschuldige burgers moeten wel binnen 24 uur worden gewist. Met de nieuwe wet wordt die bewaartermijn verlengd naar vier weken.

De conceptwet is omstreden. Zo oordeelde de privacywaakhond Autoriteit Persoonsgegevens al in 2011 dat de bewaartermijn van vier weken veel te lang is: er zou een 'hooiberg van politiegegevens' worden gecreëerd.

'Volstrekt disproportioneel'

Door de nieuwe wet wordt iedereen die met de auto reist een verdachte, zo stelt Privacy First. "Dit is totaal niet noodzakelijk, volstrekt disproportioneel en bovendien ook ineffectief. Het wetsvoorstel is daarom in strijd met het recht op privacy en daarmee onrechtmatig", aldus Vincent Böhre van Privacy First.

Böhre zegt dat als het wetsvoorstel ook door de Eerste Kamer wordt aangenomen, Privacy First de Nederlandse Staat voor de Europese rechter gaat slepen om de wet ongedaan te maken.

Het amendement van de VVD om de bewaartermijn te verlengen naar zes maanden werd verworpen."

Bron: http://www.rtlz.nl/algemeen/binnenland/tweede-kamer-stemt-in-met-wet-om-kentekens-te-verzamelen
Zie ook http://nos.nl/artikel/2142103-met-camera-geregistreerde-kentekens-voortaan-een-maand-bewaard.html 
http://www.nu.nl/algemeen/4347919/tweede-kamer-akkoord-met-wetsvoorstel-kentekenregistratie.html 
http://www.autoweek.nl/nieuws/tweede-kamer-akkoord-met-kentekenregistratie/
http://www.ravage-webzine.nl/2016/11/08/kamer-breidt-privacyschending-automobilist-uit/

"Euromunten, tientjes en vijftigjes, Nederlanders gebruiken ze steeds minder. Er wordt vaker gepind en steeds minder contant betaald. Banken en winkeliers zijn er blij mee, want het is veiliger, goedkoper en overzichtelijker.

Maar er zijn ook bezwaren: alle pintransacties worden door de banken geregistreerd, en het pinnen - vooral contactloos - leidt tot minder bewust koopgedrag.

Tegenstanders

Voor het eerst is er dit jaar meer keren gepind dan contant betaald. Verreweg het meeste geld wordt giraal uitgegeven. De Betaalvereniging, die dit allemaal registreert, denkt dat over tien jaar het contant geld praktisch is verdwenen.

Directeur Gijs Boudewijn: "Wij verwachten dat het gebruik van contant geld dan beperkt blijft tot tien procent. Er is een kleine groep van mensen die het zal blijven gebruiken. Je moet dan denken aan principiële tegenstanders van het pinnen, en aan de zeer ouderen en de mensen uit kwetsbare groepen."

Hij benadrukt de voordelen van pinnen. "Als je kijkt naar alle kosten, zoals het risico van overvallen, diefstal door eigen personeel, en het tellen en afstorten van het geld, is contant geld ongeveer twee keer zo duur als pinnen."

Betaalpijn

"We moeten contant geld niet wegdoen", zegt Henriette Prast, hoogleraar consumenteneconomie aan de Universiteit Tilburg. Volgens haar mis je door het contactloos pinnen de broodnodige 'betaalpijn': "Je merkt niet dat je geld uitgeeft. Contant geld blijkt de consument sterker bewust te maken van zijn uitgaven. Er zijn mensen die moeten rondkomen van honderd of tweehonderd euro per week, voor hen is het heel prettig om precies te zien hoeveel geld ze nog hebben."

"Uit ons onderzoek blijkt dat mensen hun geld zorgvuldiger uitgeven als het contant is. Sterker nog: contante betalers kopen meer gezonde producten. Met name jongeren en scholieren kopen meer ongezonde dingen als ze mogen pinnen", aldus Prast.

Volgens Bas Filippini, voorzitter van de beweging Privacy First, mag het contant geld niet verdwijnen. De privacy is volgens hem in het geding. "Als je alles moet pinnen, kijken de banken en de overheid over je schouder mee. Uiteindelijk wil de overheid ook nog weten waar je het aan uitgeeft. Ze controleren je keuzepatronen. Geld wordt verdacht gemaakt."

De tegenargumenten zijn wat Filippini betreft beperkt geldig. "Er wordt gezegd dat het de criminaliteit omlaag zou brengen als we alle transacties in kaart brengen. Nu kom ik net uit Duitsland, er wordt daar veel meer dan hier contant betaald maar de criminaliteit is echt niet hoger. Ik zie niet in waarom het nu anders zou moeten gaan dan tien jaar geleden. Ik moet zelf weten waar ik mijn geld aan uitgeef.""

Klik HIER voor de televisie-reportage bij Nieuwsuur.

"De Stichting Privacy First wil niet dat de overheid geregistreerde kentekens langer bewaart dan 24 uur. Minister Van der Steur (Justitie) is van plan om deze termijn verlengen. Privacy First overweegt een gang naar de rechter, zei privacyjurist Vincent Böhre in De Ochtend.

Vanavond debatteert de Tweede Kamer over kentekenregistratie, wat ook wel Automatic Number Plate Recognition (ANPR) wordt genoemd.

Camera's langs de weg filmen constant kentekens, maar deze gegevens moeten nu binnen 24 uur worden verwijderd. Van der Steur wil deze termijn uitbreiden naar vier weken. Vanavond wordt er ook een voorstel van de VVD besproken waarin zelfs gerept wordt over zes maanden.

Iedereen verdacht

Volgens Böhre maakt de uitbreiding van ANPR van elke automobilist "een potentiële verdachte". De overheid bewaart dan eigenlijk je reisbewegingen om opsporing en vervolging makkelijker te maken, zegt Böhre. Volgens de jurist is dat in strijd met de privacy.
(...)

Per ongeluk getekend

In het verleden was een gang naar de rechter al vaker succesvol bij privacyonderwerpen, zoals het bewaren van vingerafdrukken.

Of het VVD-voorstel voor de uitbreiding naar zes maanden het gaat redden is niet duidelijk. De PvdA stond in eerste instantie achter het voorstel, maar de steun is inmiddels ingetrokken. PvdA-Kamerlid Astrid Oosenbrug laat aan De Ochtend weten dat haar handtekening per abuis onder het voorstel stond."

Bron: http://www.nporadio1.nl/homepage/1911-privacy-first-wil-staat-dagen-voor-kentekenregistratie , 2 november 2016. Klik HIER voor het volledige radio-interview.

Op woensdagavond 2 november as. behandelt de Tweede Kamer een controversieel wetsvoorstel waardoor de reisbewegingen van iedere automobilist 4 weken in een politiedatabank zullen belanden. Indien beide Kamers dit wetsvoorstel aannemen zal Privacy First dit door de rechter ongedaan laten maken.

Massale privacyschending

Vast beleid van Privacy First is om massale privacyschendingen bij de rechter aan te vechten en onrechtmatig te laten verklaren. Privacy First deed dit de laatste jaren reeds met succes bij de centrale opslag van ieders vingerafdrukken onder de Paspoortwet en de opslag van ieders communicatiegegevens onder de Wet Bewaarplicht Telecommunicatie. Een actueel, vergelijkbaar wetsvoorstel dat zich bij uitstek voor een dergelijke megazaak leent is het huidige wetsvoorstel 33542 van minister Van der Steur inzake Automatic Number Plate Recognition (automatische nummerplaatherkenning, ANPR). Onder dit wetsvoorstel zullen de kentekens van alle auto's in Nederland (oftewel ieders reisbewegingen) door middel van cameratoezicht vier weken in politiedatabanken worden opgeslagen voor opsporing en vervolging. Iedere automobilist wordt hierdoor een potentiële verdachte. Dit is totaal niet noodzakelijk, volstrekt disproportioneel en bovendien ineffectief. Het wetsvoorstel is daarom in strijd met het recht op privacy en daarmee onrechtmatig.

Oud wetsvoorstel

Het huidige ANPR-wetsvoorstel werd reeds in februari 2013 bij de Tweede Kamer ingediend door voormalig minister Opstelten. Voorheen was ook minister van Justitie Hirsch Ballin al in 2010 van plan om een vergelijkbaar voorstel in te dienen met een bewaartermijn van 10 dagen. Vervolgens verklaarde de Tweede Kamer dit voorstel echter controversieel. De ministers Opstelten en Van der Steur deden er daarna met hun huidige wetsvoorstel echter alsnog drie scheppen bovenop. Wegens privacyzorgen lag de parlementaire behandeling van dit wetsvoorstel vervolgens enkele jaren stil, maar lijkt nu alsnog te worden gereactiveerd en zelfs te worden versterkt door een verzesvoudiging van de voorgestelde bewaartermijn door VVD en PvdA.

Data hooiberg

Volgens de huidige regels dienen de ANPR-gegevens van onschuldige burgers binnen 24 uur te worden gewist; in de optiek van de Autoriteit Persoonsgegevens dienen alle kentekens die niet verdacht zijn (zogenaamde “no-hits”) zelfs direct uit de databases te worden verwijderd. Minister Van der Steur gaat hier dus lijnrecht tegenin door ook de kentekens van niet-verdachte burgers vier weken te willen opslaan. VVD en PvdA willen deze bewaartermijn zelfs verhogen naar 6 maanden. Een dergelijke data-hooiberg vormt bij voorbaat een flagrante schending van het recht op privacy van iedere automobilist. Eventueel rechterlijk toezicht op het gebruik hiervan doet hier niets aan af.

VN Mensenrechtenraad

De afgelopen jaren heeft Privacy First dit standpunt reeds diverse malen duidelijk kenbaar gemaakt aan zowel de Tweede Kamer (vaste commissie voor Veiligheid en Justitie) als geheel als aan relevante Kamerleden persoonlijk. Privacy First heeft dit eveneens gedaan in persoonlijke meetings met minister Opstelten (juli 2013) en minister Van der Steur (juli 2014, destijds nog VVD-Kamerlid). Tevens heeft Privacy First e.e.a. onlangs aangekaart bij de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties. In mei 2017 zal de Nederlandse regering zich hierover in Genève dienen te verantwoorden.

Rechtszaak

Indien de Tweede en Eerste Kamer het huidige ANPR-wetsvoorstel zullen aannemen zal Privacy First (in brede coalitie met andere maatschappelijke organisaties) de Nederlandse Staat direct dagvaarden en de wet buiten werking laten stellen wegens strijd met het recht op privacy. Indien nodig zullen Privacy First en mede-eisers hiertoe doorprocederen tot aan het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg. Gezien de Europese en Nederlandse jurisprudentie terzake acht Privacy First de kans op een succesvolle rechtsgang buitengewoon hoog.

Update 1 november 2016: de PvdA lijkt haar eerdere steun voor verlenging van de bewaartermijn naar 6 maanden inmiddels te hebben ingetrokken, getuige het feit dat het huidige amendement alleen nog door VVD wordt ingediend.

Update 2 november 2016: vanochtend was Privacy First live in de uitzending op Radio 1; klik HIER voor het hele interview.

Update 3 november 2016: gisteravond vond in de Tweede Kamer het debat over het wetsvoorstel plaats, klik HIER om het hele debat te bekijken en HIER voor het verslag. VVD, PvdA, CDA en PVV lijken voor het wetsvoorstel te gaan stemmen. GroenLinks, D66 en SP zijn tegen. "Met D66 vreest GroenLinks dat artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens in het gedrang komt. Het heeft er alle schijn van dat Privacy First nog weleens een heel stevige zaak in handen kan hebben bij de rechter, die te vergelijken valt met de nietigverklaring van de richtlijn dataretentie en de Wet bewaarplicht telecommunicatiegegevens", aldus Kamerlid Liesbeth van Tongeren (GroenLinks) tijdens het debat met minister Van der Steur. De stemming over het wetsvoorstel zal plaatsvinden op dinsdag 8 november as. Vervolgens is de Eerste Kamer aan zet.

Update 8 november 2016: vandaag heeft de Tweede Kamer het wetsvoorstel met een bewaartermijn van 4 weken aangenomen. VVD, PvdA, CDA, PVV, 50Plus en SGP stemden voor. D66, SP, GroenLinks, Partij voor de Dieren en ChristenUnie stemden tegen. Het voorstel van de VVD voor verlenging van de bewaartermijn naar 6 maanden werd verworpen. Lees ook de analyse door PrivacyBarometer. Volgende halte: Eerste Kamer, hopelijk tevens het eindstation. Zo niet, dan volgt een prachtige rechtszaak.

"De gemeente Amsterdam mag doorgaan met kentekenparkeren. Er is geen sprake van een inbreuk op de privacy, oordeelt de rechter.

Dat heeft de rechter bepaald in een kort geding tussen Privacy First en de gemeente Amsterdam. Volgens de rechter is het invoeren van het kenteken nodig voor de handhaving. Er zijn volgens de rechter voldoende waarborgen om de privacy van burgers te beschermen. Ook het elektronische betalen vindt de rechter geen probleem.

Anoniem parkeren

Privacy-advocaat Christiaan Alberdingk Thijm, partner bij bureau Brandeis heeft zijn twijfels over het oordeel van de rechter. 'Je moet je afvragen: is het nodig om het op deze manier te doen en kan je niet een manier invoeren om anoniem te parkeren, gewoon door muntjes in de automaat te doen of door het op een andere manier te doen zonder je kenteken in te voeren. De techniek laat dat natuurlijk wel toe, dat zien we ook in andere gemeenten. Dus wat dat betreft volg ik de uitspraak niet helemaal.'

'De gemeente Amsterdam schendt de wet en maakt zich schuldig aan machtsmisbruik door parkeerders met onnodige kosten en procedures op te zadelen', stelt Privacy First. Het moeten opgeven van het kenteken strookt volgens de stichting bovendien niet met de mogelijkheid om anoniem te kunnen parkeren. 'Dagelijks loopt iedereen die anoniem wil kunnen parkeren het risico om ten onrechte beboet te worden. Deze situatie kan niet langer voortduren.'

Naheffing

Wanneer je in Amsterdam parkeert waar betaald parkeren geldt, moet je het kenteken van de auto opgeven. Doe je dit niet, dan krijg je een naheffing. Zodra je kunt aantonen dat je wel hebt betaald, vervalt die naheffing weer.

Onterecht

Aanleiding voor het kort geding was een eerdere uitspraak van de Hoge Raad. Een vrouw sleepte de gemeente Amsterdam eerder dit jaar voor de rechter nadat zij een bekeuring had gekregen voor het niet opgeven van het juiste kenteken. De Hoge Raad oordeelde uiteindelijk dat die boete onterecht was, omdat in de wet staat dat er alleen een boete mag worden opgelegd als er niet is betaald. Dat was in dit geval wel gebeurd.

Controle

Het opgeven van het kenteken zorgt ervoor dat parkeerwachters gemakkelijk kunnen controleren door het kenteken te scannen. Ook de auto’s die in Amsterdam de kentekens automatisch scannen maken hier gebruik van."

Bron: https://www.bnr.nl/nieuws/juridisch/10311169/rechter-veegt-bezwaren-kentekenparkeren-van-tafel, 21 september 2016.

Gemeente Amsterdam negeert oordeel Hoge Raad. Privacy First grijpt in.

Begin dit jaar oordeelde de Hoge Raad dat parkeerders niet verplicht zijn om bij het parkeren hun kenteken in te voeren. Desondanks staat op parkeerautomaten in Amsterdam (en veel andere gemeenten) nog steeds dat invoering van het kenteken verplicht is. Wie geen kenteken invoert maar wel betaalt, krijgt nog steeds een parkeerboete. Weliswaar kan die parkeerboete vervolgens vernietigd worden, maar dat vergt een omslachtige procedure.

De gemeente Amsterdam schendt dus niet alleen de wet, maar maakt zich ook schuldig aan machtsmisbruik door parkeerders met onnodige kosten en procedures op te zadelen.

Privacy First acht kentekenparkeren al jaren juridisch onhoudbaar. En met succes: in 2015 won Privacy First voorzitter Bas Filippini een rechtszaak tegen kentekenparkeren. Dit oordeel werd vervolgens bevestigd door de Hoge Raad. Desondanks ontving onze voorzitter dit jaar opnieuw een parkeerboete nadat hij om privacyredenen had geweigerd zijn kenteken in te voeren. Daarmee was voor hem de maat vol en resteerde geen andere optie dan een kort geding om kentekenparkeren definitief te laten afschaffen.

Vandaag diende dit kort geding bij de rechtbank Amsterdam. Onze advocaat Benito Boer bepleitte uitvoerig dat de gemeente Amsterdam met kentekenparkeren het recht op privacy aan haar laars lapt. Dagelijks loopt iedereen die anoniem wil kunnen parkeren het risico om ten onrechte beboet te worden. Deze situatie kan niet langer voortduren.

Klik HIER voor onze dagvaarding en HIER voor onze pleitnota. Voorafgaand aan de zitting had de gemeente Amsterdam geen verweerschrift ingediend. Ook tijdens de zitting bood de advocaat van de gemeente geen enkel steekhoudend weerwoord.

Over 2 weken (21 september) doet de rechter schriftelijk uitspraak. Privacy First ziet het vonnis met vertrouwen tegemoet.

Update 21 september 2016: tegen alle verwachtingen in heeft de rechter de zaak vandaag helaas afgewezen. Privacy First acht dit vonnis volstrekt onjuist en beraadt zich op nadere juridische stappen.

Update 4 oktober 2016: op 21 september jl. bepaalde de Amsterdamse kort-gedingrechter dat kentekenparkeren niet in strijd zou zijn met het recht op privacy en de rechtspraak van de Hoge Raad. Privacy First acht dit uiterst teleurstellend en onbegrijpelijk. Deze week heeft onze voorzitter daarom een dagvaarding tot versneld hoger beroep (spoedappèl) laten betekenen bij de gemeente Amsterdam; klik HIER voor het hele document (pdf). Het vonnis van de kort-gedingrechter wordt door Amsterdam (en andere gemeenten) immers ten onrechte als ‘groen licht’ voor kentekenparkeren beschouwd. Door verplicht kentekenparkeren wordt het recht op anonimiteit in de openbare ruimte echter nog altijd met voeten getreden. Privacy First beschouwt deze situatie als een vorm van machtsmisbruik (zie ook onze motivatie in de dagvaarding van het spoedappèl, p. 3). Het is aan de rechter om deze situatie alsnog te corrigeren. Privacy First hoopt dan ook dat het Hof Amsterdam de zaak op korte termijn zal behandelen.

Update 17 januari 2017: de rechtszitting in ons spoedappèl bij het Hof Amsterdam staat inmiddels gepland op donderdag 16 maart as. om 9.30u. Iedereen is welkom om de rechtszitting bij te wonen.