Toon items op tag: ANPR

Gisteravond zond EenVandaag een kritische reportage uit over het nieuwe grenscontrolesysteem @migo-Boras. De hele reportage kunt u hieronder bekijken. Naast Vincent Böhre van Privacy First ziet u in de uitzending ook onderzoeksjournalist Dimitri Tokmetzis. Voorzover ons bekend is Tokmetzis de eerste journalist die een artikel over @migo-Boras schreef, begin 2011 op de website Sargasso. Vervolgens noemde journalist Bart de Koning het systeem nadrukkelijk in zijn toespraak tijdens het internationale CPDP-congres in Brussel. Daarna bleef het echter lange tijd stil, totdat er eind oktober 2011 een uitvoerig artikel over verscheen in NRC Next en NRC Handelsblad. Een maand later uitten diverse maatschappelijke organisaties (waaronder met name Privacy First) hun zorgen over @migo-Boras bij de VN-Mensenrechtenraad in Genève. Nederland zal zich daarover in mei 2012 bij de VN moeten verantwoorden. Ook wordt het systeem (en het gebrek aan wetgeving eromheen) inmiddels onderzocht door de Europese Commissie, vooral op instigatie van de Duitse regering. De Duitse media zijn zeer kritisch over @migo-Boras en besteden er tot nu toe meer aandacht aan dan de Nederlandse. Mocht het systeem binnenkort ongewijzigd worden ingevoerd, dan kan de Nederlandse overheid voor de rechter worden gedaagd wegens schending van o.a. 1) het recht op privacy en 2) het Verdrag van Schengen. Dit kan rechtstreeks bij het Europese Hof van Justitie (door de Europese Commissie of door Duitsland) of eerst op nationaal niveau, bij de Nederlandse rechter (door individuele automobilisten en/of Stichting Privacy First).

Een recent artikel van Tokmetzis met belangrijke overheidsdocumentatie over @migo-Boras vindt u HIER. Deze documentatie werd door Tokmetzis verkregen middels een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Het zou de Nederlandse overheid sieren om het niet op verdere Wob-procedures te laten aankomen en resterende documenten alsnog op eigen initiatief (of op verzoek van de Tweede Kamer) openbaar te maken. Zo niet, dan resteert ook in dit verband een gang naar de rechter...

Updates: lees ook het artikel over @migo-Boras van dr. Jaap-Henk Hoepman onder de treffende titel "Met zo'n vriend heb je geen vijand meer nodig...".
Meer overheidsdocumentatie over @migo-Boras uit 2008 verscheen begin maart 2012 HIER n.a.v. een Wob-verzoek bij het ministerie van Defensie. Klik HIER voor informatie over verdere ontwikkelingen en een interview met Privacy First over @migo-Boras d.d. 1 augustus 2012.

Op 1 januari 2012 zond de Duitse WDR een radioverslag over het nieuwe Nederlandse grenscontrolesysteem @migo-boras uit. Het hele item vindt u HIER.

"George Orwells Vision von Big Brother wird an niederländischen Grenzübergängen Realität. Dort filmen Kameras den Einreiseverkehr aus Belgien und Deutschland. Das Vorhaben ist umstritten. Kritiker sehen sogar einen Verstoß gegen das Schengen-Abkommen.

Sie hängen unauffällig neben den großformatigen Verkehrsschildern oberhalb der Fahrbahn: Dutzende dieser fest installierten Kameras überwachen nun den Einreiseverkehr in die Niederlande an insgesamt 15 Grenzübergängen. 

Daneben haben die Grenzschützer der Königlichen Marechaussee sechs Fahrzeuge mit mobilen Kameras im Einsatz. Die schon seit 2004 erprobte Überwachungstechnik hat den kuriosen Doppelnamen "@migo-Boras".

Nicht nur diese Bezeichnung sorgt bei deutschen Grenzbewohnern am Niederrhein für Irritationen: "Kenne ich nicht, nein!", sagt einer. Und ein anderer hat immerhin davon in der Zeitung gelesen, aber er finde "@migo-Boras" nicht so toll. Die Überwachung gehe "in die Privatsphäre - das find ich nicht gut".

Menschenschmuggler aus dem Verkehr zu ziehen

Martijn Peelen, Sprecher der Königlichen Marechaussee, teilte nur schriftlich mit, "@migo-Boras" solle vor allem helfen, Menschenschmuggler aus dem Verkehr zu ziehen. Dazu würden die Kameras die Fahrzeuge von vorne erfassen, so dass Nummernschild, Fahrer und Beifahrer abgefilmt werden. Die Aufnahmen würden dann mit bestimmten Daten abgeglichen. So würde das System beispielsweise bei Kleintransportern aus dem Balkanraum Alarm schlagen. Erfahrungsgemäß würden damit auch schon mal illegale Prostituierte ins Land gebracht. Nur in solchen Fällen würden Beamte dann auch ein Fahrzeug stoppen und kontrollieren.

Eine Grenzbewohnerin, die häufig zum Einkauf nach Holland fährt, stören die Kameras daher überhaupt nicht. Wenn man ein reines Gewissen hat, sei das kein Problem, meint sie. Eher skeptisch dagegen ist Jörg Langenmeyer, Bürgermeister der niederrheinischen Grenzstadt Straelen - nahe Venlo. Er finde es "einfach schade", aber man könne noch gespannt sein, ob das Projekt denn wirklich so eingeführt werde. Er meint, die Europäische Kommission wolle noch einige Informationen von der niederländischen Regierung haben, wie die Überwachung in der Praxis überhaupt stattfinden solle.

Verstoß gegen Schengen-Abkommen?

In der Tat sind noch viele Fragen offen: Insbesondere ob und wie lange die Kameraaufnahmen gespeichert werden. Kritiker verweisen auch auf das Schengen-Abkommen, das allgemeine Grenzkontrollen nicht vorsieht. Die niederländische Regierung sagt dazu, die Kameras sollen nicht ständig laufen und nur stundenweise eingeschaltet werden, um die Sichtkontrollen der Grenzschützer zu unterstützen.

Dennoch kommt Protest auch aus den Niederlanden, etwa von der Organisation Privacy First, die sich gegen einen Überwachungsstaat wendet. Der Vorsitzende von Privacy First, Bas Filippini, spricht von einem generellen Profiling, das zunächst jeden Einreisenden erfassen müsse. Außerdem bezweifelt er die Wirksamkeit von "@migo-Boras". Man wolle nur Menschenschmuggler aufspüren, sagt er, aber "da sitzen zwei Leute vorne, hinter ihnen vielleicht die illegalen Personen. Aber die kann man sowieso nicht sehen." Irgendwann, so befürchtet es Filippini, kontrolliere das System dann alle Fahrzeuge. "Es mündet in behördliche Willkür. Wir von Privacy First wollen uns unbeobachtet bewegen. Wir brauchen keinen '@migo'. Freunde suche ich mir selbst." Filippini meint, das Ganze erscheine wie ein militärisches Projekt. Es sei schon merkwürdig, dass die Regierung dies einfach mal so einführe.

Wohl auch deswegen, will die niederländische Regierung erst einmal die Testphase bis Februar oder März verlängern.

Wohl auch deswegen, will die niederländische Regierung erst einmal die Testphase bis Februar oder März verlängern. (...)"

Lees HIER het hele artikel bij ARD Tagesschau.de. 

Het heeft even geduurd, maar sinds kort beginnen binnen- en buitenlandse media aandacht te besteden aan het nieuwe top secret, high-tech camerasysteem @migo-boras (alias @MIGO) langs de Nederlandse landsgrenzen, getuige bijvoorbeeld dit bericht in NRC, dit bericht bij WDR Online, dit item in het Duitse ZDF-journaal en dit item in het NOS 8-uur Journaal. Een reportage en interview met Privacy First voorzitter Bas Filippini over @MIGO was deze week prime time (terwijl half Nederland in de file stond) te beluisteren bij de NOS op Radio 1; het hele fragment vindt u hieronder (mp3, 7m15s):

Het interview met Filippini staat tevens online bij de NOS.

Op 31 mei 2012 is het weer zover: dan zal Nederland in Genève onder de loep worden genomen door het hoogste mensenrechtenorgaan ter wereld: de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties. De VN-Mensenrechtenraad is in 2006 opgericht en bestaat uit 47 van de 192 VN-lidstaten. Sinds 2008 wordt de mensenrechtensituatie in elk land periodiek door de Mensenrechtenraad beoordeeld. Deze procedure vindt voor iedere VN-lidstaat elke vier jaar plaats en heet "Universal Periodic Review" (UPR). Bij de eerste UPR-sessie in 2008 was Nederland meteen aan de beurt en kreeg daarbij heel wat kritiek om de oren. Anno 2011 is de Nederlandse privacysituatie nog slechter dan in 2008: reden voor Privacy First om een aantal zaken bij de VN aan te kaarten. Dit deed Privacy First gisteravond middels een zogeheten schaduw- rapportage: een rapportage waarin maatschappelijke organisaties hun zorgen over een bepaald thema kenbaar kunnen maken. (Voor dergelijke rapportages gelden bij de Mensenrechtenraad overigens strikte eisen, waaronder een limiet van 2815 woorden.) Zonder schaduwrapportages kunnen de diplomaten in de Mensenrechtenraad hun werk niet goed doen. Men zou dan immers afhankelijk blijven van de staatsrapportage van Nederland zelf. Dus diende Privacy First een eigen rapportage in met daarin de volgende aanbevelingen:

•  Géén nationale biometrische database, ook niet op lange termijn,

•  Géén invoering van mobiele vingerscanners,

•  Invoering van een anonieme OV-chipkaart die écht anoniem is,

•  Géén invoering van automatische nummerplaatherkenning (ANPR) zoals momenteel beoogd,

•  Openheid en opschorting van het nieuwe grenscontrolesysteem @MIGO,

•  Een vrijwillig, regionaal i.p.v. landelijk EPD met 'privacy by design',

•  Goede wetgeving rond profiling (het profileren van burgers).

Onze hele rapportage treft u HIER aan. Wij hopen dat onze aanbevelingen in de Mensenrechtenraad overgenomen zullen worden en tot internationale uitwisseling van 'best practices' zullen leiden. Privacy First zal u graag van deze ontwikkelingen op de hoogte houden.

Update 23 maart 2012: deze week verscheen de langverwachte Nederlandse UPR-staatsrapportage aan de Mensenrechtenraad. Tevens werd de eerder ingediende NJCM-schaduwrapportage (ook namens 24 andere maatschappelijke organisaties) openbaar. De NJCM-rapportage bevat een zeer kritische privacyparagraaf waarin - parallel aan de aanbevelingen van Privacy First - o.a. wordt opgeroepen tot intrekking van de huidige plannen inzake ANPR en mobiele vingerscanners; zie pp. 6-7 van de NJCM-rapportage. Relevante rapportages van andere organisaties vindt u HIER.

Ter ambtelijke voorbereiding van de Nederlandse staatsrapportage vonden de afgelopen maanden twee grote consultatiebijeenkomsten met het Nederlandse maatschappelijk middenveld (NGO's) plaats bij het ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK). Tijdens de eerste bijeenkomst op 1 december 2011 drong Privacy First aan op het opnemen van een aparte paragraaf over privacy in de staatsrapportage. Tijdens de tweede bijeenkomst op 16 januari 2012 vroeg Privacy First of in deze paragraaf "privacy by design" expliciet zou worden genoemd. Op beide verzoeken van Privacy First reageerde BZK positief. De privacyparagraaf in de staatsrapportage blijkt echter relatief kort, oppervlakkig en ontwijkend. Veelzeggend is dat deze paragraaf in het hoofdstuk "challenges and constraints" staat. Dit maakt een defensieve indruk. Nóg veelzeggender is de volgende zin: "The challenge will now be to ensure that all these [privacy infringing] measures are implemented." Blijkbaar is de Nederlandse Staat niet overtuigd van zijn eigen zaak... And rightly so. Positieve punten zijn slechts de vermelding van "privacy by design", het WRR-rapport iOverheid en de volgende passage:

"In addition, partly in response to concerns expressed in Parliament, certain policy measures that impact on privacy are currently being modified, as for example the discontinuation of the storage of fingerprint data on national ID cards and within the passport database."

Privacy First vat deze passage op als een internationale verklaring (unilateral statement) van Nederland om de opslag van vingerafdrukken op identiteitskaarten én in de reisdocumentenadministratie voorgoed stop te zetten. Privacy First zal de Nederlandse regering hier graag aan blijven herinneren.

Update 5 april 2012: de internationale lobby rond de UPR-sessie van Nederland op 31 mei as. is inmiddels in volle gang, zowel bij buitenlandse ambassades in Den Haag als bij permanente vertegenwoordigingen van VN-lidstaten in Genève. In dat kader vond gisterochtend in Genève een belangrijke 'UPR pre-session' plaats waarin diverse mensenrechtenorganisaties hun zorgen over Nederland konden uiten voor een breed publiek van buitenlandse diplomaten. Klik HIER voor een Engelstalige impressie van de bijeenkomst over Nederland. Het statement dat Privacy First tijdens deze bijeenkomst presenteerde vindt u HIER en is tevens te downloaden via de website van het Nederlandse Mensenrechteninstituut-in-oprichting.

Update 21 april 2012: aan de hand van alle schaduwrapportages (waaronder die van Privacy First) die de VN eind 2011 ontving is in Genève inmiddels een officiële VN-samenvatting opgesteld. Deze "summary of stakeholders' information" vindt u HIER. Naast Privacy First stuurden ook het NJCM (mede namens het Platform Bescherming Burgerrechten), Bits of Freedom, het College Bescherming Persoonsgegevens, Vrijbit en het Meldpunt Misbruik ID-plicht schriftelijk hun privacyzorgen naar Genève; al deze rapportages verschijnen binnenkort op deze VN-pagina. Voorzover bij Privacy First bekend gebeurde dit niet eerder op deze schaal. Het thema "privacy" staat daardoor voor het eerst in de geschiedenis prominent in een VN-rapport over Nederland, prominenter ook dan in andere summaries zoals bijvoorbeeld over het Verenigd Koninkrijk. Opvallend is verder dat de VN een passage over profiling uit het rapport van Privacy First citeert: "digital profiles can be extremely detailed and profiling can easily lead to discrimination and 'steering' of persons in pre-determined directions, depending on the 'categories' their profiles 'fit into' and without the persons in question being aware of this." (VN-summary, par. 65). Dit alles kan met recht een doorbraak genoemd worden die tijdens de sessie op 31 mei as. hopelijk zijn vruchten zal afwerpen.

Update 23 mei 2012: de afgelopen maanden heeft Privacy First een reeks nuttige gesprekken gevoerd met buitenlandse diplomaten in Genève en Den Haag. Inmiddels zijn op de UPR-website van de VN reeds een aantal zogeheten "advance questions" van VN-lidstaten verschenen, waaronder de volgende vraag van het Verenigd Koninkrijk aan Nederland: "Given recent concerns about data collection and security, including the unintended consequences of cases of identity theft, does the Netherlands have plans for measures to ensure more comprehensive oversight of the collection, use and retention of personal data?" (Bron) Privacy First ziet verdere vragen van VN-lidstaten over Nederlandse privacyperikelen met vertrouwen tegemoet.

Ook de Duitse media weten Privacy First inmiddels te vinden n.a.v. het nieuwe grenscontrolesysteem @MIGO:

"Ein Foto von jedem Auto, das über die Grenze fährt: Ab Januar 2012 möchten die Niederlande entsprechende Überwachungs-Technik installieren. Eine Software pickt dann Autos für weiterführende Kontrollen heraus.

Datenschützer in den Niederlanden machen sich Sorgen. "Bald ist unser Grenzschutz technisch im Stande, jedes einzelne Auto zu scannen - auch Deutsche", sagt Vincent Böhre von der Stiftung Privacy First in Amsterdam. Alle 15 großen Grenzübergänge nach Deutschland und Belgien sollen Kameras bekommen, sechs mobile Einheiten auf Geländewagen observieren zusätzlich die kleineren Übergänge. (...) "Dies ist ein Instrument gegen schwere Kriminalität wie Menschenhandel. Es eignet sich überhaupt nicht, um ausstehende Geldbußen zu kassieren", betont Frank Wassenaar, Sprecher des zuständigen Ministeriums für Inneres und Immigration. Datenschützer sind dennoch skeptisch. Denn wer garantiert, dass nicht später doch die Kennzeichen gelesen werden? Dann könnte auch das Knöllchen vom vergangenen Holland-Urlaub noch kassiert werden. Auch herrschen Zweifel, ob auf den Fotos Menschen wirklich nicht erkannt werden können. Das System ist seit 2004 in Polizeikreisen im Gespräch, am belgischen Grenzübergang Hazeldonk machten die Niederländer ab 2005 verschiedene Tests. Dennoch rücken die Behörden nur zögerlich mit Detailinformationen über dieses neue System heraus, bemängelt Datenschützer Böhre. Knapp sechs Wochen vor der Einführung ist noch nicht genau bekannt, welche Daten wie genutzt werden. Klar ist: Die Autos werden von vorne und von der Seite fotografiert. Das Instrument mit dem nebulösen Namen @MIGO-BORAS wurde speziell für die Grenzüberwachung entwickelt. "Das sind doch verkappte Grenzkontrollen, damit unterlaufen die Niederlande die Abmachungen von Schengen", sagt Datenschützer Böhre. Auch die EU-Kommission untersuche die niederländischen Pläne inzwischen."

Lees HIER het hele artikel op de website van de WDR.

Het zijn woelige tijden in privacyland. Mede onder druk van Privacy First is er sinds vorig jaar sprake van een positieve kentering. Privacy staat steeds hoger op de politieke agenda. Media berichten steeds vaker en uitvoeriger over privacyzaken. Hierdoor neemt het privacybewustzijn onder de Nederlandse bevolking toe. Dit versterkt onze democratische rechtsstaat. Voorbeelden van positieve ontwikkelingen zijn de afschaffing van rekeningrijden (geen 'spionagekastje' in de auto), vrijwillige i.p.v. verplichte 'slimme energiemeters', vrijwillige i.p.v. verplichte bodyscans op luchthavens, afschaffing van de opslag van vingerafdrukken onder de Paspoortwet en de invoering van Privacy Impact Assessments bij nieuwe wetgeving die de privacy van de burger aantast. Al die ontwikkelingen passen perfect bij het motto van Privacy First: "eigen keuzes in een vrije omgeving". Tegelijkertijd trekken de privacybeperkende krachten van weleer nog volop aan de touwtjes. "Bad habits die hard." De laatste maanden was dit vooral goed te zien aan ontwikkelingen richting een private doorstart van het landelijk Elektronisch Patiëntendossier (EPD). Eerder dit jaar had de Eerste Kamer dit EPD terecht naar de prullenbak verwezen. Sommige beleidsmakers en commerciële partijen waren daar blijkbaar niet van gediend. Met vergelijkbare koppigheid proberen anderen momenteel hun oude plannen voor Automatische Nummerplaatherkenning (ANPR) en cameratoezicht aan de landsgrenzen door te drukken. Deze plannen lagen jaren geleden al op de tekentafel, in een tijd waarin privacy steeds meer taboe leek te worden. Een tijd waarin de regering Bush de hele Europese Unie nog kon opzadelen met biometrische paspoorten en bijbehorende databases. Die tijd is nu voorbij, maar de erfenis ervan ijlt nog lang na...

Privacy is inmiddels terug van weggeweest. Privacy is het "nieuwe groen". Wat dat betreft gedragen de voorvechters van een landelijk EPD en ANPR zich als een stel oude milieuvervuilers. Als roestige oude fabrieken uit de jaren 70 die - zonder dat ze het zelf beseffen - naar het jaar 2011 zijn geteleporteerd. De Tweede Kamer leek dit goed aan te voelen toen zij vorige week unaniem een motie aannam over een onderwerp waar Privacy First al sinds haar oprichting op hamert: "Privacy by Design". Oftewel het van ontwerp af aan inbouwen van privacybescherming in technische zin, op microniveau, middels Privacy Enhancing Technologies (PET). In de visie van Privacy First geldt het principe van "Privacy by Design" echter ook op meso- en macroniveau. Dus in organisatorische en in wettelijke zin. Daarmee bereik je immers een privacyvriendelijk ontwerp én praktijk van een duurzame informatiemaatschappij als geheel. Enfin, u kunt hier zelf verder over doorfilosoferen. Ter inspiratie geeft Privacy First u met groot genoegen de gehele tekst van de parlementaire motie mee:

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

overwegende, dat er bij ICT-projecten van de overheid te weinig aandacht is voor de bescherming van privacy en er te weinig aandacht is voor het voorkomen van misbruik van deze systemen;

overwegende, dat privacy van burgers niet verder aangetast dient te worden dan strikt noodzakelijk is en dat onveilige systemen privacy in gevaar brengen;

overwegende, dat systemen die gemakkelijk gekraakt kunnen worden het aanzien van de overheid ernstig aantasten;

overwegende, dat achteraf systemen aanpassen om privacy te waarborgen en veiligheid te verhogen in de regel duurder is en vaak tot een lager beschermingsniveau leidt dan wanneer privacy en veiligheid aan het begin van een project randvoorwaarden zijn;

verzoekt de regering om bij de ontwikkeling van alle nieuw te starten ICT-projecten privacy by design en security by design toe te passen zodat nieuwe ICT-systemen veiliger zijn en beter berekend op misbruik en slechts privacygevoelige gegevens bevatten als dat strikt noodzakelijk is,

en gaat over tot de orde van de dag.

"Gewoon iedereen registreren en fotograferen bij de grenzen. In de Kamer is de meerderheid voor een camerasysteem om criminaliteit en illegale migratie tegen te gaan. Maar het nut is nog niet bewezen. De marechaussee werkt in het geheim aan een nieuw camerasysteem dat alle automobilisten bij de Nederlandse grens in de gaten houdt. Handig? Het nut is niet bewezen.

Het kabinet wil per 1 januari een cameranetwerk en een database die alle auto's registreert en fotografeert. Privacybewakers zeggen dat het in strijd is met de burgerrechten.

De grenzen in Europa verdwenen? Nee hoor, vanaf 1 januari zijn ze weer terug. Dan voert Nederland weer gewoon grenscontroles in langs de grenzen met Duitsland en België. En in tegenstelling tot vóór het vrije verkeer van personen in Europa worden dan niet een paar, maar alle passerende voertuigen gecontroleerd.

Klinkt onwaarschijnlijk? Toch is het waar.

Betekent dit weer ellenlange files bij de grens?

Nee, want de strenge douanebeambte is vervangen door een geavanceerde camera. Als je in een gestolen auto rijdt, of je om wat voor reden dan ook de belangstelling wekt van computers van de Koninklijke Marechaussee, word je een paar kilometer na de grens alsnog aan de kant gezet.

@migo-boras is de mysterieuze naam van het cameranetwerk dat momenteel langs vijftien grensovergangen wordt ingericht. In combinatie met het snel groeiende aantal camera's langs de Nederlandse snelwegen betekent dit dat je hier binnenkort niet meer kunt autorijden zonder gezien te worden door het digitale oog van de overheid.

Behalve een oog heeft die overheid straks ook nog een geheugen. Naar verwachting stemt de Tweede Kamer binnenkort in met een wetsvoorstel van minister Opstelten (Veiligheid en Justitie, VVD) om de miljoenen foto's weken te bewaren.

Net zo mysterieus als de naam @migo-boras is de houding van de marechaussee, die twee maanden voordat de apparaten gaan flitsen niet wil vertellen hoe het grenscontrolesysteem werkt. En wat is het doel van @migo-boras? Wie worden er aan de kant gezet en waarom? Wat gebeurt er precies met de foto's? Op zijn vroegst eind december wordt hier openheid over geboden. Een weekje voor de daadwerkelijke invoering.

Documenten die met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur boven tafel kwamen, bieden wel informatie. Bijvoorbeeld over die mysterieuze naam. @migo-boras staat voor 'automatisch mobiel informatie gestuurd optreden - better operational result and advanced security'. Uit die documenten blijkt verder dat @migo-boras straks niet alleen het kenteken, maar ook de zijkant van voertuigen fotografeert.

Langs steeds meer Nederlandse snelwegen flitst de politie nu al de kentekens van alle passerende auto's. Niet om hardrijders te beboeten, maar om boeven te vangen.

ANPR, oftewel automatic number plate recognition, wordt de techniek genoemd. De nummerplaten worden in enkele seconden vergeleken met een lijst van voertuigen van verdachten. Het kan ook gaan om mensen die nog een parkeerboete moeten betalen, of wier apk is verlopen. Als er politie in de buurt is, kan de wagen bij een 'hit' korte tijd later aan de kant worden gezet.
(...)
De paar buitenlandse onderzoeken die wel de vraag opwerpen of ANPR criminaliteit zoals autodiefstal terugdringt, laten geen effect zien. Uit de Britse en Amerikaanse onderzoeken blijkt dat er door ANPR vooral meer 'laaghangend fruit' wordt geplukt. Het aantal aanhoudingen vanwege onverzekerd rijden en openstaande boetes is bijvoorbeeld flink toegenomen. Maar het is de vraag of de samenleving er veiliger van wordt als de politie daar zijn energie en geld in steekt. Een ANPR-camera kost tussen de tien- en twintigduizend euro.

Wetenschappelijk onderzoek naar het effect van het opslaan van de kentekens om daarmee misdaden op te lossen is er niet. (...) De drang om de ANPR-camera's te plaatsen, is zo groot dat minister Opstelten een onderzoek in opdracht van zijn ministerie naar een efficiënte inzet van de camera's niet af wilde wachten. De resultaten zijn op zijn vroegst over een maand bekend, maar al eerder zei Opstelten dat het landelijk dekkende netwerk er sowieso komt.
(...)
De Raad van Korpschefs denkt met het snel groeiende cameratoezicht zelfs criminaliteit te kunnen voorkomen. Net als bij @migo-boras zou bij de ANPR-camera's in het binnenland dan gebruik worden gemaakt van datamining om patronen in het verkeer te ontdekken. ,,Als je bijvoorbeeld registreert dat mensen heel vaak achter een waardetransport aanrijden, kun je vroegtijdig ingrijpen. In de strijd tegen ladingdiefstal bij vrachtwagens kun je mensen die 's nachts vaak bij parkeerplaatsen stoppen eruit pikken", zei Bert Wijbenga, lid van de raad, eerder tegen dagblad Trouw.

Critici merkten op dat je dus als verdachte in een database terecht kan komen als je toevallig twee keer achter een waardetransport aan rijdt. Of als je 's nachts vaak afspraakjes maakt met vreemden op parkeerplaatsen.

In Groot-Brittannië heeft de nieuwe regering ondertussen aangekondigd striktere regels op te stellen voor het gebruik van ANPR. Veel Britten hebben het gevoel dat het overheidstoezicht te ver is doorgeschoten, terwijl een afname van criminaliteit achterwege blijft.
(...)
De Europese Commissie gaat nadere informatie opvragen bij Nederland over het nieuwe grenscontrolesysteem @migo-boras.

Volgens Brussel kan er sprake zijn van schending van de Europese Schengenregels voor vrij verkeer van personen. Dat is volgens de Commissie het geval als het cameratoezicht het equivalent is van de ouderwetse grenscontroles. ,,Er zouden bij ons zorgen ontstaan als de camera's alleen langs de binnengrenzen worden geïnstalleerd om permanent het grensverkeer te monitoren, waarbij hits direct resulteren in controles van personen die de grens oversteken", aldus een woordvoerder in een schriftelijke reactie. Dit lijkt een vrij treffende beschrijving van hoe @migo-boras werkt.

Volgens Brussel heeft Nederland verklaard dat de camera's niet alleen langs de grenzen, maar ook in het binnenland worden geïnstalleerd. De Commissie was er niet van op de hoogte dat het grenscontrolesysteem @migo-boras en de ANPR-camera's in het binnenland twee verschillende systemen zijn, waarbij de eerste specifiek is ontworpen voor grenscontrole.

De Europese Commissie ging er op basis van de Nederlandse informatie bovendien vanuit dat @migo-boras alleen op kentekens reageert, terwijl er foto's worden gemaakt van het hele voertuig, waarbij vaak ook de inzittenden zichtbaar zijn.

Uit een rapport van vorig jaar blijkt dat de Amsterdamse politie denkt aan een centrale meldkamer waar alle camerabeelden uit de stad samen komen. Niet alleen die van de ringweg, maar ook die van cameratoezicht in de binnenstad. Het is de wens van de Amsterdamse politie om deze camera's te voorzien van gezichtsherkenningssoftware. Een verdachte zou zo voortaan eerst op de ring kunnen worden gevolgd en vervolgens in de binnenstad.

De Stichting Privacy First heeft aangekondigd de gemeente Amsterdam vanwege de plannen voor de rechter te dagen. ,,Iedere burger wordt door deze maatregel een potentiële verdachte", zei voorzitter Bas Filippini tegen de website Nieuw Amsterdams Peil."

Bron: NRC Next 31 oktober 2011, pp. 4-5.

"Of cameratoezicht aan de grens en op snelwegen criminaliteit verlaagt, is onduidelijk. Maar minister Opstelten wil een landelijk observatienet.

Het kabinet verwacht veel van een nieuw camerasysteem langs de grens. Ook al is de effectiviteit niet bewezen. Bovendien hebben privacy-experts grote bezwaren.

De grenzen in Europa verdwenen? Nee hoor, vanaf 1 januari zijn ze terug. Dan voert Nederland weer gewoon grenscontroles in langs de grenzen met Duitsland en België. En anders dan vóór het vrije verkeer van personen in Europa worden dan niet een paar, maar alle passerende voertuigen gecontroleerd.

Klinkt dat onwaarschijnlijk? Toch is het waar.

Betekent dit weer files bij de grens? Nee, want de strenge douanebeambte is vervangen door een geavanceerde camera, gekoppeld aan de computers van de marechaussee. Wie in een gestolen auto rijdt of om een andere reden de belangstelling wekt van de militaire politie, wordt een paar kilometer na de grens alsnog aan de kant gezet.

@migo-boras is de mysterieuze naam van het cameranetwerk dat momenteel bij vijftien grensovergangen wordt ingericht. De automobilist die daar passeert, kan het digitale oog van de overheid straks niet meer ontlopen. Ook elders in Nederland groeit het aantal camera's langs de snelwegen snel.

En behalve een oog krijgt de overheid ook een geheugen. Als het aan minister Opstelten (Veiligheid en Justitie, VVD) ligt, mogen de miljoenen foto's die nu langs de snelwegen worden gemaakt, straks weken worden bewaard. Onduidelijk is nog of dat ook gaat gelden voor de beelden van de nieuwe grenscamera's.

Net zo mysterieus als de naam @migo-boras is de houding van de Koninklijke Marechaussee die - twee maanden voordat de apparaten gaan flitsen - niet wil vertellen hoe het grenscontrolesysteem werkt. En wat is het doel van @migo-boras? Wie worden er aan de kant gezet en waarom? Wat gebeurt er precies met de foto's? Op zijn vroegst eind december wordt hier openheid over geboden. Een weekje voor de daadwerkelijke invoering.

Documenten die met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur werden verkregen, bieden enige informatie. Bijvoorbeeld over die mysterieuze naam. @migo-boras staat voor 'automatisch mobiel informatie gestuurd optreden - better operational result and advanced security'. Verder blijkt dat @migo-boras straks behalve het kenteken ook de zijkant van voertuigen fotografeert.
(...)
De Europese Commissie gaat nadere informatie opvragen bij Nederland over het nieuwe grenscontrolesysteem @migo-boras. Volgens Brussel kan er sprake zijn van schending van de Europese Schengenregels voor vrij verkeer van personen. Dat is volgens de Commissie het geval als het cameratoezicht het equivalent is van de ouderwetse grenscontroles. De Commissie ging er op basis van de Nederlandse informatie bovendien vanuit dat @migo-boras alleen op kentekens reageert, terwijl er foto's worden gemaakt van het hele voertuig, waarbij vaak ook de inzittenden zichtbaar zijn.

Verschillende politiekorpsen zijn ondertussen bezig met de ontwikkeling van systemen van cameratoezicht. Zo denkt de Amsterdamse politie aan een centrale meldkamer waar alle camerabeelden uit de stad samenkomen, van de ringweg tot de binnenstad. De Amsterdamse politie wil deze camera's voorzien van gezichtsherkenningssoftware. De Stichting Privacy First heeft aangekondigd de gemeente vanwege de plannen voor de rechter te dagen. ,,Iedere burger wordt door deze maatregel een potentiële verdachte", zei voorzitter Bas Filippini tegen de site Nieuw Amsterdams Peil."

Bron: NRC Handelsblad 31 oktober 2011, p. 6. 

Amsterdam gaat je kentekenplaat scannen. Moeten we daar blij mee zijn? 

Bas Filippini, voorzitter Stichting Privacy First:

"Binnenkort worden alle auto's in Amsterdam in de gaten gehouden. Dan is het nog maar een heel kleine stap om er een filter overheen te leggen. Wiens gedrag wijkt af? Waarom was je daar? En ga zo maar door. Je moet een vrije keuze hebben om te gaan en staan waar je wilt zonder dat de overheid daar weet van heeft. De politie zegt dat de gegevens niet worden opgeslagen, maar voor hoe lang geldt dat? De meetapparatuur die er nu staat, was er alleen om vuile vrachtwagens eruit te halen. Nu wordt er tegen die afspraak in iets toegevoegd. En daar blijft het echt niet bij. Het is kwalijk dat het rechtsprincipe wordt omgekeerd: door iedereen te controleren, is iedereen verdacht. De overheid wantrouwt de burger, maar verwacht van diezelfde burger wel dat die vertrouwen toont. Goede wetgeving op het gebied van profiling, het volledig volgen van mensen, ontbreekt. En dus kan de overheid onder de dekmantel van de goede zaak haar burgers onderzoeken zoveel ze wil. We hebben snel wetgeving nodig die de overheid afremt. Want een overheid die je constant in het oog houdt, dat is de definitie van een politiestaat."

Terug in je hok

Luc Vranken, adjunct-hoofdredacteur AutoWeek:

"Ik heb niet de illusie dat de overheid per se het beste voorheeft met haar bevolking. Ik denk dat ze vooral erg bezig is met het in stand houden en aan de gang houden van zichzelf. En dat verloopt vaak ongeorganiseerd en inefficiënt. Logisch, want in Nederland willen we alles regelen en geregeld hebben, waardoor het overzicht totaal zoek is. (...) De overheid regelt dingen, zorgt voor een voorzieningsniveau, veiligheid, openbaar groen en een leger. Dat kost geld en dat brengen we met z'n allen op. So far, so good. Het wordt anders als de mensen in overheidsdienst zich gaan opdringen en als ze uit verveling (omdat alle mogelijke verkeersdrempels nu wel zijn aangelegd) de vrijheid van de burger, die hun salaris ophoest, proberen in te perken. Overzicht is goed, maar control freaks zijn eng en vervelend. En zeker weten dat er vroeg of laat misbruik gemaakt wordt van de mogelijkheden die verregaande controle biedt. Of dat er iets fout gaat met de beveiliging van gegevens. Daar kun je op wachten. Tuurlijk, iedereen met een mobiele telefoon (dus iedereen) is traceerbaar, maar bellen is een vrije keuze, net als je Bonuskaart wel of niet gebruiken of op Facebook gaan staan. En dat is dit niet. Dit is beslist een stap te ver. Terug je hok in, overheid! Ken je plek!"

Bron: AutoWeek 38 - 2011, p. 3. (Het hele artikel staat helaas niet online. Een kopie ervan kan Privacy First u op aanvraag kosteloos toezenden.)