Toon items op tag: PRISM

Vandaag deed de rechtbank Den Haag uitspraak in de zaak Burgers tegen Plasterk. In deze zaak eist een coalitie van burgers en organisaties (waaronder Privacy First) dat de AIVD en MIVD stoppen met de ontvangst en het gebruik ("witwassen") van illegaal verzamelde buitenlandse inlichtingen over Nederlandse burgers, bijvoorbeeld via het beruchte PRISM-programma van de Amerikaanse NSA. Helaas heeft de rechtbank alle vorderingen in de zaak afgewezen. Hieronder enkele eerste observaties van onze kant.

Positief aspect aan het vonnis is dat de rechtbank alle eisers (burgers en organisaties) ontvankelijk acht. Voor Privacy First vormt dit een belangrijke steun in de rug voor ons Paspoortproces bij de Hoge Raad, waar dergelijke ontvankelijkheid centraal zal staan. Dit lichtpuntje wordt echter overschaduwd door de manier waarop de rechtbank Den Haag de zaak Burgers tegen Plasterk inhoudelijk heeft behandeld. Allereerst was bij de rechtbank sprake van gebrek aan feitelijk onderzoek: door de rechtbank zijn in het geheel geen getuigen en deskundigen gehoord, hoewel dit vooraf wel aan de rechtbank was aangeboden en het recht hier ook voldoende mogelijkheden toe biedt. Opvallend is verder dat de rechtbank in haar vonnis minder strenge rechtswaarborgen nodig acht als het gaat om de massale uitwisseling van ruwe gegevens in bulk. Voor dergelijke uitwisseling zijn echter juist strengere rechtswaarborgen nodig, aangezien deze data vooral onschuldige burgers betreft. Daarnaast maakt de rechtbank ten onrechte onderscheid tussen metadata (verkeersgegevens) en de inhoud van communicatie, terwijl beide typen gegevens vaak overlappen en hetzelfde hoge niveau van rechtsbescherming vereisen. De rechtbank slaat de plank eveneens finaal mis bij het oordeel dat het wettelijke voorzienbaarheidsvereiste (inclusief privacywaarborgen) van artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) in mindere mate zou gelden bij de internationale uitwisseling van gegevens tussen geheime diensten. In Nederland wordt de rechtsbasis voor dergelijke uitwisseling vooralsnog gevormd door een relatief obscure wetsbepaling: artikel 59 van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv). Dit artikel voldoet bij lange na niet aan de moderne eisen die art. 8 EVRM aan een dergelijke bepaling stelt. In wezen vindt de huidige praktijk van uitwisseling tussen AIVD/MIVD en buitenlandse geheime diensten daardoor plaats in een juridisch vacuüm, een legal black hole. Het actuele vonnis van de Haagse rechtbank komt in de optiek van Privacy First neer op het juridisch witwassen van deze praktijk. Privacy First verwacht dat hogere rechters deze situatie in strijd met art. 8 EVRM zullen achten en ziet het hoger beroep bij het Hof Den Haag met vertrouwen tegemoet.

Lees HIER het hele vonnis van de rechtbank Den Haag en HIER het eerste commentaar van onze advocaten bij bureau Brandeis.

In AVRO's Vrijdagmiddag Live (Radio 1) van 15 november jl. werd voorzitter Jacob Kohnstamm van het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) uitgebreid geïnterviewd over de huidige (mis)stand van privacyzaken in Nederland. Daarbij was er ook ruimte voor enige kritiek op het CBP zelf, bijvoorbeeld van de kant van Privacy First. Beluister het fragment hieronder:

NRC publiceerde vandaag een kort interview met Vincent Böhre (Privacy First) n.a.v. de rechtszaak tegen de Nederlandse Staat wegens illegale dataspionage door de NSA:

"Privacy First doet mee aan een zaak tegen minister Plasterk, tegen het gebruik van illegaal verkregen NSA-inlichtingen.

De Nederlandse inlichtingendiensten moeten stoppen met het  gebruik van gegevens die via buitenlandse inlichtingendiensten  zijn verkregen. Om dat te bereiken is een gelegenheidscoalitie  van journalisten, advocaten en privacyorganisaties een rechtszaak begonnen tegen minister Ronald Plasterk (Binnenlandse  Zaken, PvdA). (...) Op 27 november dient de zaak bij de rechtbank in Den Haag. Privacy First, dat opkomt voor privacybelangen, doet ook mee aan de coalitie Burgers tegen Plasterk. Vincent Böhre legt uit.  

Vanwaar deze samenwerking? 

,,Het initiatief kwam van advocaat Christiaan Alberdingk  Thijm. Toen hij ons vroeg om aan te sluiten, hebben  we meteen  toegezegd. Wij maken ons grote zorgen over de activiteiten van  inlichtingen- en veiligheidsdiensten in Nederland. 

,,Duidelijk is geworden dat die gegevens vaak illegaal verkregen zijn, dus niet volgens de Nederlandse wetten die gelden voor  aftappen of afluisteren. We hebben daar strikte eisen voor, en als Nederlander moet je erop kunnen vertrouwen dat de veiligheidsdiensten zich aan die wetten houden. Nu blijkt dat niet het geval. Er is een vertrouwensbreuk ontstaan tussen bevolking en  overheid." 

In het parlement zegt minister Plasterk van Binnenlandse Zaken ook standaard alleen dat hij óf niets weet, óf er  niets over kan zeggen. 

,,Door de onthullingen van Edward Snowden kunnen we er  niet meer van op aan dat de overheid de wet volgt, en die gegevens níet gebruikt. Wereldwijd luisterde de geheime dienst NSA mensen af. Grenzen of wetten in andere landen deden er niet toe voor de VS. En als je de geschiedenis van geheime diensten en hun onderlinge samenwerking een beetje kent, is  het zeer naïef om te denken dat de Nederlandse overheid die data dan niet óók zou gebruiken, als ze via buitenlandse diensten  voorhanden blijken te zijn."   

Wat moet deze rechtszaak opleveren?

,,Volgens mij kan hierdoor openheid van zaken  over de afluisterpraktijken komen. Het hangt er ook vanaf hoeveel lef de rechter heeft, maar hij zou bijvoorbeeld getuigenverhoren kunnen  bevelen, en deskundigen een verklaring laten afleggen. Als de  rechter het grondig aanpakt, kan hij ervoor zorgen dat er een onderzoek komt naar de precieze feiten. 

,,De staat zal met feiten moeten komen om te weerleggen dat  er illegaal wordt afgetapt. Ik verwacht dat we de zaak zullen winnen. Dan moet Plasterk stoppen met het gebruik van die info én alle burgers die onrechtmatig zijn afgeluisterd, daarover informeren."

Is dit in andere landen al gebeurd?

,,Niet dat ik weet. Maar deze zaak zou een kettingreactie kunnen veroorzaken. Een gemiddelde burger kan over deze afluisterpraktijken maar heel moeilijk zelf een zaak beginnen tegen de  staat. Dan zou hij als individu moeten bewijzen dat hij wordt afgetapt, hij zou een eigen belang moeten hebben. Terwijl wij nu  namens het algemeen belang procederen.

,,Bovendien bestaat het collectief uit mensen die een dwarsdoorsnede vormen van groepen in de samenleving waarvoor privacy extra belangrijk is. Journalisten, advocaten, en wij. Het  wordt een rechtszaak met grote gevolgen.""

Bron: NRC Handelsblad 7 november 2013, Cultureel supplement, p. 13.

"Minister Plasterk wordt door een groep burgers en instanties, waaronder de Nederlandse Vereniging van Journalisten, de Vereniging van Strafrechtadvocaten en Privacy First, voor de rechter gedaagd.

Volgens hen overtreedt de Amerikaanse inlichtingendienst NSA de wet door in Nederland mensen af te luisteren en die informatie vervolgens door te spelen aan de AIVD. Volgens [jurist] Vincent Böhre van Privacy First moet er een einde komen aan de 'illegale praktijken' van de NSA. "Nederlandse burgers moeten er op kunnen vertrouwen dat ze niet door derden worden afgeluisterd. Bovendien willen wij dat de AIVD stopt met het witwassen van illegale NSA-data."

Internetadvocaat Christiaan Alberdingk Thijm laat zich in soortgelijke termen uit. "We hopen door deze zaak aanhangig te maken dat de AIVD stopt met de samenwerking met de NSA."  De dagers willen ook weten wie er werd afgeluisterd. De Tweede Kamer debatteerde gisteren over de NSA. Na afloop zei de PvdA-bewindsman niet bevreesd te zijn voor de rechtsgang. (...)"

Bron: Algemeen Dagblad, AD/De Dordtenaar, AD/Groene Hart, AD/Rotterdams Dagblad, AD/Haagsche Courant, AD/Utrechts Nieuwsblad, AD/Amersfoortse Courant & AD/Rivierenland, 7 november 2013, p. 11.

"Een coalitie van burgers en organisaties begint een rechtszaak tegen de Nederlandse Staat, vertegenwoordigd door minister Plasterk van Binnenlandse Zaken. Zij eisen dat de Staat stopt met het gebruiken van gegevens die niet in overeenstemming met de Nederlandse wet zijn verkregen.

"Plasterk zegt de spionage- en afluisterpraktijken van de Amerikanen te veroordelen, maar tegenover de Tweede Kamer erkent hij dat gegevens tussen de AIVD en de NSA nog steeds worden uitgewisseld", aldus de coalitie in een persbericht. Gegevens die door de NSA in strijd met de Nederlandse wet zijn verkregen, zouden zo in handen komen van Nederlandse inlichtingendiensten. De coalitie 'Burgers tegen Plasterk' wil dat dat stopt. Bovendien wil de coalitie dat Plasterk burgers informeert als er van hun onrechtmatige verkregen data zijn gebruikt.

De aanklagers

'Burgers tegen Plasterk' bestaat uit een aantal personen en vier grote organisaties. Dat zijn: de Nederlandse Vereniging voor Strafrechtadvocaten, de Nederlandse Vereniging voor Journalisten, de Internet Society Nederland en Stichting Privacy First.
(...)
Op 27 november moet Plasterk bij de rechtbank Den Haag verschijnen om zijn beleid te verdedigen."

Bron: http://www.rtlnieuws.nl/nieuws/binnenland/rechtszaak-tegen-plasterk-om-illegale-dataspionage, 6 november 2013.

"Minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken mag zich op 27 november tegenover de rechtbank in Den Haag verantwoorden voor zijn beleid rondom gegevensgebruik. Onder de noemer Burgers tegen de Staat zijn De Nederlandse Verening voor Journalisten (NVJ), advocatenclub NVSA, Stichting Privacy First en de Internet Society een procedure gestart tegen de staat, zo meldt de site van de NVJ.

De beklagers vinden het onacceptabel dat inlichtingendiensten gebruik maken van persoonsgegevens die ze op basis van de wet niet eens hadden mogen verzamelen. (...)

De partijen willen met hun zaak een eind maken aan het wat ze noemen "witwassen" van illegaal verkregen gegevens en de Staat bovendien verplichten mensen te informeren wanneer hun gegevens gebruikt worden."

Bron: http://www.spitsnieuws.nl/archives/binnenland/2013/11/ronald-plasterk-aangeklaagd-om-nsa, 6 november 2013.

"Een groep burgers en organisaties eist dat de Nederlandse staat ophoudt met het gebruiken van gegevens die zijn verkregen door de inlichtingendienst NSA.

De groep daagt de Staat daarom voor de rechter. Minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken moet op 27 november het beleid van de Nederlandse overheid verdedigen voor de rechtbank in Den Haag.

Volgens de groep, met de naam Burgers tegen Plasterk, verzamelt de NSA gegevens in strijd met de Nederlandse wet. Die gegevens komen vervolgens bij de Nederlandse inlichtingendienst AIVD terecht. De groep eist dat burgers worden geïnformeerd als hun data op deze manier werd uitgewisseld.

Onder de aanklagers bevinden zich de bekende hacker Rop Gonggrijp en ICT-journalist Brenno de Winter, die ook voor NU.nl actief is. Daarnaast hebben de Nederlandse Vereniging voor Strafrechtadvocaten, de Nederlandse Vereniging voor Journalisten (NvJ), de Internet Society Nederland en Stichting Privacy First zich aangesloten bij de rechtszaak.

Bronbescherming

De NvJ zegt dat spionage door inlichtingendiensten de bronbescherming in de journalistiek in het geding brengt.

"Ons belang is niet zozeer het privacybelang, maar het gaat ons heel sterk om het verzekeren van de bronbescherming, die hiermee onder druk komt te staan", aldus algemeen secretaris Thomas Bruning. "Dit kan klokkenluiders ontmoedigen om misstanden naar buiten te brengen."

Dat is ook de reden voor De Winter om mee te doen. "Je ziet dat het steeds moeilijker wordt om bronnen te beschermen", zegt hij. "Een overheid die alles in de gaten houdt maakt eigenlijk journalistiek onmogelijk."

Witwassen

Volgens advocaat Christiaan Alberdingk Thijm, die de groep vertegenwoordigt, wordt illegaal verkregen data 'witgewassen' door Plasterk en de inlichtingendiensten. "Deze zaak moet daar een einde aan maken."

Minister Plasterk verdedigde woensdag voor de Tweede Kamer het Nederlandse spionagebeleid.

Onlangs bleek dat de NSA 'metadata' van 1,8 miljoen Nederlandse telefoongesprekken zou hebben opgeslagen. Tijdens het debat zei Plasterk dat het ging om telefoongesprekken met buitenlandse nummers. (...)"

Bron: http://nutech.nl/internet/3621417/rechtszaak-plasterk-nsa-spionage.html, 6 november 2013.

Vrijwel iedereen is inmiddels op de hoogte van de massale afluisterpraktijken door het Amerikaanse National Security Agency (NSA). De NSA luistert al jaren in het diepste geheim miljoenen mensen overal ter wereld af, variërend van gewone burgers tot journalisten, politici, activisten, advocaten, rechters, wetenschappers, CEO's van bedrijven, diplomaten en zelfs presidenten en staatshoofden. Daarbij trekt de NSA zich niets aan van de territoriale grenzen en wetten in andere landen, zo is inmiddels gebleken uit de onthullingen door Edward Snowden in het PRISM-schandaal. In plaats van de Amerikanen tot de orde te roepen blijken geheime diensten in andere landen echter gretig gebruik te maken van de inlichtingen die door de NSA op illegale wijze verkregen zijn. Daardoor wordt de nationale, Europese en internationale wetgeving die burgers tegen dergelijke praktijken behoort te beschermen dubbel geschonden: door buitenlandse geheime diensten als de NSA die op onrechtmatige wijze inlichtingen verzamelen én door geheime diensten in andere landen die deze inlichtingen vervolgens gebruiken. Dit vormt een acute bedreiging voor ieders privacy én voor het gezonde functioneren van iedere democratische rechtsstaat. Zo ook in Nederland, waar noch het nationale parlement noch de verantwoordelijke minister Plasterk (Binnenlandse Zaken) tot op heden adequaat hebben ingegrepen. Deze situatie kan niet langer voortduren. Dus heeft een nationale coalitie van Nederlandse burgers en organisaties (waaronder Privacy First) besloten om vandaag de Nederlandse Staat voor de rechter te dagen en te eisen dat per direct een einde wordt gemaakt aan de ontvangst en het gebruik van illegale buitenlandse inlichtingen op Nederlands grondgebied. Bovendien dient iedereen over wie dergelijke inlichtingen verzameld zijn daarvan op de hoogte te worden gesteld. Tevens dienen de betreffende gegevens te worden gewist.

Privacy First voert deze rechtszaak primair in het algemeen belang, ter herstel van het recht op privacy van iedere burger in Nederland. De rechtszaak staat onder leiding van bureau Brandeis; dit advocatenkantoor vertegenwoordigt Privacy First tevens in ons Paspoortproces tegen de Nederlandse Staat. Privacy First ziet positieve uitkomsten in beide rechtszaken op korte termijn met vertrouwen tegemoet.

Klik HIER voor de dagvaarding zoals die vandaag bij minister Plasterk op de deurmat viel.

Naast Privacy First bestaat de coalitie van procespartijen uit de volgende organisaties en burgers:

- De Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten (NVSA)
- De Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ)
- de Internet Society Nederland (ISOC.nl)
- Jeroen van Beek
- Rop Gonggrijp
- Bart Nooitgedagt (vertegenwoordigd door de NVSA)
- Matthieu Paapst (vertegenwoordigd door ISOC.nl).
- Brenno de Winter (vertegenwoordigd door de NVJ).
 
Update 5 februari 2014: vandaag heeft de Nederlandse Staat (ministeries van Binnenlandse Zaken en Defensie) in een uitgebreide 'Conclusie van Antwoord' gereageerd op de dagvaarding; klik HIER voor het hele document (pdf; kopie bij Telegraaf) en HIER voor het persbericht van onze advocaten bij bureau Brandeis. Opvallend is dat de landsadvocaat alleen Privacy First ontvankelijk acht (zie p. 31). Daarmee staat Privacy First in deze zaak alvast met één been voor de Haagse rechtbank. Deze ontwikkeling is ook van groot belang voor ons civielrechtelijke Paspoortproces, waarin de Haagse rechtbank Privacy First c.s. eerder niet-ontvankelijk achtte en het Hof Den Haag zich momenteel opnieuw over deze rechtsvraag buigt. In de optiek van Privacy First dienen zowel in de rechtszaak rond de NSA/AIVD als in ons Paspoortproces alle procespartijen (burgers én organisaties) door de rechter ontvankelijk verklaard te worden.

Update 7 mei 2014: de rechtszitting vindt plaats op dinsdag 13 mei as. om 9.30u bij de rechtbank Den Haag. Het is een openbare zitting. U bent dus van harte welkom!

Update 13 mei 2014: vanochtend vond de rechtszitting plaats; klik HIER voor een voorafgaand interview met Privacy First op Radio 1 en HIER voor een impressie door onze advocaten, inclusief hyperlinks naar de pleitnota's. Het vonnis van de rechtbank staat vooralsnog gepland op 8 juli as.

Update 7 juli 2014: het vonnis van de rechtbank is 2 weken uitgesteld en staat nu gepland voor woensdag 23 juli as.

Update 23 juli 2014: vandaag heeft de rechtbank Den Haag een uiterst teleurstellende uitspraak gedaan; klik HIER. Privacy First c.s. gaan in hoger beroep bij het Hof Den Haag.

Naar aanleiding van de draconische afluisterpraktijken door de Amerikaanse NSA konden luisteraars bij BNR Nieuwsradio vanochtend reageren op de volgende stelling: "Ik houd er altijd rekening mee dat ik afgeluisterd wordt." Veel luisteraars (60%) bleken het hier mee eens. Dat is buitengewoon zorgwekkend, omdat het laat zien dat massale afluisterpraktijken funest zijn voor een vrij land als Nederland. Het leidt bij mensen immers tot zelfcensuur en tot een "chilling effect" (verstarring, verkilling) in de maatschappij. Daardoor komt de vrije ontwikkeling van individuele mensen én van onze democratische samenleving als geheel in gevaar. De NSA mag zich dan graag als Big Brother gedragen, daarom hoeven wij als vrije burgers nog geen angstige "Big Brothers van onszelf" te worden... Beluister hieronder het hele fragment bij BNR: