Toon items op tag: Paspoort

"Wie een identiteitskaart aanvraagt hoeft straks niet meer zijn vingerafdruk af te staan, zo blijkt uit een wijziging van de Paspoortwet waarmee de Rijksministerraad op voorstel van minister Spies van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft ingestemd. De identiteitskaart wordt in de Paspoortwet niet langer als reisdocument aangemerkt.

Daardoor hoeft niet meer te worden voldaan aan de Europese verordening die bepaalt dat in een reisdocument vingerafdrukken moeten worden opgenomen. Overigens blijft het mogelijk om met de identiteitskaart, als document voor grensoverschrijding, naar dezelfde landen te reizen als nu het geval is. De geldigheidsduur van de identiteitskaart wordt verlengd naar 10 jaar.

Stopzetten
De ministerraad heeft ermee ingestemd het voorstel tot wijziging van de Paspoortwet en het advies van de Raad van State in te dienen bij de Tweede Kamer. Stichting Privacy First roept het Nederlandse parlement op om het wetsvoorstel ter afschaffing van vingerafdrukken in ID-kaarten zo spoedig mogelijk aan te nemen.

"Vooruitlopend op de verwachte aanname van het wetsvoorstel dient de afname van vingerafdrukken voor identiteitskaarten per direct te worden stopgezet of tenminste, als tijdelijke oplossing, een vrijwillig karakter te krijgen", zo laat de stichting weten."

Lees HIER het hele artikel bij Security.nl.

Zojuist heeft Stichting Privacy First verheugd kennisgenomen van 1) het vandaag aangekondigde wetsvoorstel ter afschaffing van vingerafdrukken in identiteitskaarten en 2) het besluit van de Raad van State om in vier zaken van individuele burgers zogeheten prejudiciële vragen over de rechtsgeldigheid en interpretatie van de Europese Paspoortverordening te stellen aan het Europees Hof van Justitie in Luxemburg. Stichting Privacy First roept hierbij het Nederlandse parlement op om het wetsvoorstel ter afschaffing van vingerafdrukken in ID-kaarten zo spoedig mogelijk aan te nemen. Vooruitlopend op de verwachte aanname van het wetsvoorstel dient de afname van vingerafdrukken voor identiteitskaarten per direct te worden stopgezet of tenminste (als tijdelijke oplossing) een vrijwillig karakter te krijgen. Tevens hoopt Privacy First dat het Europees Hof de vragen van de Raad van State met spoed zal behandelen en zal concluderen dat de verplichte afname van vingerafdrukken voor paspoorten onrechtmatig is wegens strijd met het recht op privacy. Nader commentaar door Privacy First op e.e.a. volgt.

Update 18.00u: beluister ook het interview met Privacy First vanmiddag op Radio 1.

Update 29 september 2012: zie ook onze reactie in de regionale pers. De volledige besluiten van de Raad van State zijn tevens te lezen op Rechtspraak.nl: LJN: BX8644, LJN: BX8646, LJN: BX8647 & LJN: BX8654.

"De hoogste bestuursrechter trekt voorlopig een streep door alle biometrische gewetensbezwaren tegen de vingerafdrukken in het paspoort. Weigeraars krijgen geen paspoort of tijdelijke ID-kaart.

Een nieuwe tegenslag voor de vechters tegen opnemen van biometrische gegevens in het paspoort. De Raad van State geeft in een voorlopig oordeel klaagster Myrthe Roest ongelijk. Die weigerde principieel bij aanvraag van haar paspoort haar vingerafdrukken te geven, omdat dit in strijd was met haar recht op privacy.

Geen vingerafdruk, geen ID-kaart

De gemeente Amsterdam nam daarop haar aanvraag niet in behandeling. Ook een tijdelijke identiteitskaart zonder vingerafdrukken behoorde niet tot de mogelijkheden.

Roest stapte naar de bestuursrechter. De Raad oordeelt nu dat ambtenaren geen paspoort mogen uitgeven zonder digitale vingerafdrukken op de chip, omdat dit Europees is geregeld.

"Het afgeven van een paspoort zonder vingerafdrukken zou betekenen dat de Europese regels buiten toepassing moeten worden gelaten. Dat kan alleen als er ernstige twijfel bestaat of die regels in overeenstemming zijn met het recht op privacy. Naar het voorlopig oordeel van de Raad van State 'bestaat er onvoldoende grond voor die ernstige twijfel'" schrijft de hoogste bestuursrechter.

Bodemprocedures lopen

Het betreft echter een kort geding, en er lopen enkele bodemprocedures, waar de zaak grondig zal worden uitgezocht.

Burgerrechtenbeweging Privacy First is teleurgesteld in het vonnis. Volgens woordvoerder Vincent Böhre had de gemeente zeker een tijdelijke ID-kaart moeten afgeven, omdat dit niet onder de EU-regels valt. Bovendien wil de Tweede Kamer af van het biometrisch paspoort. "Daarnaast is er feitelijk sprake van een biometrisch foutenpercentage van 21-25 procent en worden de in het document opgeslagen vingerafdrukken (mede om die reden) in het geheel niet gebruikt", aldus Böhre.

Lakei van de EC

"Met dit vonnis toont deze rechter zich in deze zaak vooral een lakei van de Europese Commissie i.p.v. een dienaar van de mensenrechten in eigen land. Het is te hopen dat de Raad van State bij de uitspraak in een drietal vergelijkbare bodemprocedures alsnog juridische ruggengraat zal tonen."

Dit bodemvonnis wordt medio september verwacht."

Bron: Webwereld

"De gemeente Amsterdam hoeft een inwoonster voorlopig geen paspoort zonder haar vingerafdrukken af te geven. Volgens de Raad van State is niet aangetoond dat de privacy van de vrouw wordt geschaad.

De vrouw weigert haar vingerafdrukken op te laten nemen in de chip op het paspoort, omdat dit in strijd zou zijn met haar recht op privacy. De vrouw spande daarom een spoedprocedure aan bij de Raad van State, waarin ze stelde dat Amsterdam haar een paspoort zonder vingerafdrukken moet geven.

De raad oordeelt dinsdag dat het afgeven van een paspoort zonder vingerafdrukken zou betekenen dat Europese regels niet zouden worden toegepast. Dat kan volgens de raad alleen als 'ernstige twijfel bestaat of die regels in overeenstemming zijn met het recht op privacy'. Die ernstige twijfel is er volgens de Raad van State onvoldoende.

De raad tekent bij het vonnis overigens wel aan dat voor de beantwoording van deze vraag diepgaand onderzoek nodig is, wat bij een dergelijke spoedprocedure niet mogelijk is. In een zogenoemde bodemprocedure doet de Raad van State later een einduitspraak in de zaak. Bij de Raad van State spelen op dit moment nog enkele andere procedures over de opslag van vingerafdrukken in het paspoort.

Vingerafdrukken worden sinds 2009 bij de aanvraag van een paspoort afgenomen. Dat gebeurt op grond van Europese regels. De afdrukken worden opgeslagen in een chip in het reisdocument.

De stichting Privacy First laat weten met verbazing kennis te hebben genomen van de uitspraak. Volgens de privacyorganisatie toont de rechter zich in deze zaak 'vooral een lakei van de Europese Commissie in plaats van een dienaar van de mensenrechten in eigen land'."

Bron: Novum

"(...) Burgerzaken heeft in de drukste weken 'de stormen' doorstaan. En dan te bedenken dat het allemaal nog wat vlotter aan de balies geregeld had kunnen worden als u geen vingerafdrukken had hoeven afnemen. Want niet alleen Privacy First, maar ook de Tweede Kamer is er ondertussen van overtuigd dat 'het biometrisch paspoort met vingerafdrukken een volstrekt disproportionele maatregel is geweest die nooit had mogen worden ingevoerd'.

Uit door Privacy First gewoon bij de KMar opgevraagde Statistische Jaaroverzichten Documentfraude, blijkt dat in de jaren 2008 tot en met 2011, respectievelijk slechts 46, 33, 21 en 19 gevallen van look-alike fraude met Nederlandse paspoorten en identiteitskaarten op Nederlands grondgebied zijn geweest. En natuurlijk, uit de aard van look-alike fraude, zal dit het topje van een ijsschotsje zijn, maar om daarvoor de vingerafdrukken van 17 miljoen Nederlanders af te nemen...

De Tweede Kamer heeft in een AO op 15 mei jl. besloten dat op de [Nederlandse Identiteitskaart, NIK] geen vingerafdrukken meer behoeven te worden opgenomen. Dan is de NIK strikt genomen geen reisdocument meer volgens EU-regels, maar er mag binnen de EU wel mee gereisd worden.

Hoe symbolisch... waarschijnlijk stemt de Tweede Kamer op 26 juni 2012 in met een motie van PvdA en D66 om, vooruitlopend op de nieuwe ID-kaarten die pas eind 2013 zonder vingerafdrukken kunnen worden geleverd, alvast gewetensbezwaarde burgers tegemoet te komen. Ook ligt er een motie (ook gesteund door CDA, VVD en SP), die de minister oproept om vanwege het feit 'dat de veronderstelde effectiviteit van de eis tot het opnemen en opslaan van de vingerafdrukken ter discussie staat' nut en noodzaak op Europees niveau aan de orde te stellen.

Het kan raar lopen in en met de politiek: eerst zorgen Nederlandse ambtenaren ervoor dat de Nederlandse en Europese politici vingerafdrukken onmisbaar vinden en nu loopt Nederland weer voorop bij de afschaffing. Dat heet voortschrijdend inzicht en heeft slechts tientallen miljoenen gekost."

Bron: Burgerzaken & Recht (vakblad Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken) juni-juli 2012, p. 4. Het hele artikel kunt u HIER lezen.

Deze dinsdagmiddag neemt de Tweede Kamer naar verwachting twee belangrijke moties aan. De eerste motie roept de Nederlandse regering op om de Europese Paspoortverordening in Brussel kritisch ter discussie te stellen. De tweede motie roept de regering op om zich in Brussel sterk te maken voor een kritische Europese reactie op Amerikaanse extraterritoriale wetgeving, waaronder de beruchte Patriot Act. Beide moties kwamen mede tot stand naar aanleiding van eerdere berichtgeving van Privacy First over 1) de nutteloosheid van de afname van vingerafdrukken voor paspoorten en ID-kaarten en 2) het risico dat Nederlandse vingerafdrukken heimelijk in buitenlandse handen vallen.

De huidige afname van vingerafdrukken voor paspoorten vloeit voort uit de Europese Paspoortverordening. Deze verordening dateert van eind 2004 en kwam vooral tot stand onder druk van de Amerikaanse regering Bush. Over nut en noodzaak van vingerafdrukken was destijds nauwelijks discussie. De verantwoordelijke rapporteur van het Europees Parlement kon hier destijds zelfs geen cijfers over boven tafel krijgen, zo bleek onlangs uit een Wob-verzoek van Privacy First. Het is binnenkort aan de Europese Commissie om alsnog de effectiviteit van de Paspoortverordening aan te tonen. Faalt de Europese Commissie hierin, dan kan deze verordening meteen de prullenbak in.

Naast de vingerafdrukken reikt ook de lange arm van de regering Bush al jaren tot diep in het hart van Europa. Onder vigeur van de Amerikaanse Patriot Act kreeg de Amerikaanse overheid onder meer de bevoegdheid om gegevens op te vragen bij Europese bedrijven met een Amerikaanse vestiging. Dit staaltje juridisch imperialisme was voor de Amerikanen overigens niets nieuws: in de Amerikaanse "war on drugs" reiken Amerikaanse bevoegdheden al decennia tot ver over de eigen land- en zeegrenzen heen. De Patriot Act breidde dit extraterritoriale circus in 2001 uit tot de Amerikaanse "war on terror". Minstens zo koloniaal is de The Hague Invasion Act van 2002: de Amerikaanse overheid behoudt zich onder deze wet het recht voor om Amerikanen uit handen van het Internationaal Strafhof te houden door Den Haag desnoods met geweld binnen te vallen. Een ander, recenter voorbeeld is de National Defense Authorization Act: deze wet geeft het Amerikaanse leger de bevoegdheid om 'terreurverdachten' wereldwijd op te pakken en voor onbepaalde tijd zonder enige vorm van proces in militaire detentie te houden.

Over de jurisdictie van andere landen en het internationale recht heeft men zich in Washington de laatste jaren nooit erg bekommerd. Dat dit op termijn slechts tot excessen kon leiden was algemeen bekend. Het is Privacy First dan ook een raadsel wat de Nederlandse overheid vorig jaar bezielde om de contracten met de Franse (deels in de Verenigde Staten gevestigde) paspoortfabrikant Morpho te verlengen zonder garanties dat de vingerafdrukken van Nederlandse burgers niet in Amerikaanse (en andere buitenlandse) handen zouden kunnen vallen. Het is nu aan diezelfde Nederlandse overheid om haar burgers alsnog in bescherming te nemen en de Europese Commissie te verzoeken om op Europees niveau hetzelfde te doen.

Update: beide moties zijn met overweldigende meerderheid door de Tweede Kamer aangenomen! Een video hiervan vindt u HIER (zie vanaf 9m55s). Alleen de PVV stemde tegen.

"Op Schiphol zijn het afgelopen jaar 1137 valse paspoorten en andere documenten onderschept. Dat is 29 procent meer dan in 2010. Het aantal valse Nederlandse documenten daalde echter tot 118.

De meeste valse papieren kwamen uit Griekenland: meestal Afghanen uit Athene. Verder veel valse paspoorten uit Litouwen, België, Letland en Costa Rica. Voor deze fraudezaken zijn 815 verdachten aangehouden en dat is een stijging met 23 procent. Nigerianen zijn niet meer de meest aangehouden passagiers, maar Afghanen en Iraniërs. De meeste personen probeerden Nederland binnen te komen, maar omdat Schiphol een belangrijke overstapluchthaven is, waren ook veel verdachten op weg naar andere landen. De meest populaire bestemming bleek Toronto (Canada) te zijn.

De verdachten vielen door de mand omdat in de meeste gevallen het paspoort gewoon vals was. Op de tweede plaats komen paspoorten waarbij de pagina met de persoonlijke gegevens is vervangen. Verdachten die met een paspoort van een ander reizen staan op de derde plaats. Deze laatste categorie, de look-alike, daalde wel. Wanneer daarbij alleen wordt gekeken naar Nederlandse paspoorten en identiteitsbewijzen, blijken er negentien look-alikes te zijn gesnapt.

"Dat aantal is de laatste jaren fors gedaald van 46 in 2008 tot nu slechts negentien. Dat afgezet tegen een bevolking van bijna 17 miljoen Nederlanders, is dat zeer kleinschalig. Genoeg reden om de disproportionele maatregel van de invoering van vingerafdrukken in paspoorten en identiteitsbewijzen meteen stop te zetten", vindt Privacy First. Deze organisatie strijdt al jaren tegen de centrale registratie van vingerafdrukken omdat politie en justitie dan wellicht misbruik maken van die gegevens. De organisatie heeft hierover nog een hoger beroep lopen bij het Hof in Den Haag."

Bron: Gooi- en Eemlander, Haarlems Dagblad, IJmuider Courant, Leidsch Dagblad & Noordhollands Dagblad 6 juni 2012.
Primaire bron: persberichten Privacy First 20 maart & 29 mei 2012, Onthullende cijfers over 'look-alike' fraude met Nederlandse reisdocumenten (klik HIER).

Vorig jaar rond deze tijd besloot de Tweede Kamer dat de opslag van vingerafdrukken in een centrale databank moest worden afgeschaft. Deze week werd duidelijk dat een meerderheid van de Tweede Kamer inmiddels ook tegen de opslag van vingerafdrukken in een chip in het paspoort is. In het programma Fresh'n Up op jongerenzender FunX Radio werd Vincent Böhre van Privacy First vandaag om een reactie gevraagd. Beluister hieronder het hele fragment:

Op 18 april jl. verzond Privacy First onderstaande oproep aan de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken van de Tweede Kamer. Vergelijkbare oproepen van Privacy First dateerden o.a. van 21 april 2011, 4 mei 2011, 8 september 2011 en 20 maart 2012:

"Geachte Kamerleden,

Ter voorbereiding op het Algemeen Overleg (AO) inzake de Paspoortwet op 25 april as. verwijzen wij u hierbij graag (nogmaals) naar het commentaar van Privacy First op het rapport Bekker d.d. 29 februari jl.; zie deze hyperlink. Ons inziens dient de verplichte afname van vingerafdrukken voor Nederlandse identiteitskaarten bij dit AO nadrukkelijk aan de orde te komen. Bijna een jaar na de toezegging van minister Donner om deze verplichting snel te schrappen is er immers nog altijd geen wetswijziging terzake doorgevoerd. Dit had allang kunnen (en moeten) worden geregeld, hetzij op initiatief van de minister van Binnenlandse Zaken, hetzij op initiatief van de Kamer. Tevens dringt Privacy First er nogmaals bij u op aan om de Nederlandse regering te verzoeken het initiatief te nemen tot wijziging van de Paspoortverordening op Europees niveau, opdat ook de verplichte afname van vingerafdrukken voor paspoorten geschrapt zal kunnen worden of tenminste een vrijwillig karakter zal kunnen krijgen.

Met vriendelijke groet,

Stichting Privacy First"    (Klik HIER voor de ontvangstbevestiging.)

Dit Algemeen Overleg werd vervolgens uitgesteld naar 15 mei en vond gisteren plaats met als resultaat dat bovenstaande aanbevelingen van Privacy First door een meerderheid van de Tweede Kamer zijn overgenomen; klik HIER voor een geluidsopname (mp3, 84 MB). Op de vraag van Pierre Heijnen (PvdA) wanneer een wetsvoorstel ter invoering van een identiteitskaart zonder vingerafdrukken zal worden ingediend, antwoordde minister Spies (BZK) dat dit nog vóór deze zomer zal gebeuren. Tevens sprak een Kamermeerderheid van PvdA, PVV, D66, SP en GroenLinks zich uit voor het schrappen van de verplichte afname van vingerafdrukken voor het paspoort en drong er bij de minister op aan om zich daar in Brussel sterk voor te maken. Volgende week zal de Tweede Kamer hier een motie over aannemen. De Nederlandse regering heeft dan het mandaat om op Europees (en internationaal) niveau te kunnen onderhandelen over wijziging van de Europese Paspoortverordening.

Hiermee lijkt de cirkel rond: op initiatief van Nederland (onder Amerikaanse druk) besloot de Europese Unie in 2004 tot verplichte opname van vingerafdrukken in paspoorten. Nut en noodzaak daarvan zijn echter nooit aangetoond. Daarnaast is van opname van vingerafdrukken in Amerikaanse paspoorten evenmin ooit sprake geweest. Het is nu aan Nederland om in Brussel haar eigen biometrische rommel te gaan opruimen: "the polluter pays". Daarbij zal Nederland landen als Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk ongetwijfeld snel aan haar zijde kunnen vinden. Hypocriete Amerikaanse druk mag in dit verband geen hindernis vormen. Integendeel: ook de Verenigde Staten zullen moeten gaan inzien dat hun buitenlands beleid slechts weerstand oplevert en (daardoor) uiteindelijk averechts werkt. De tijd dat de afname van vingerafdrukken onder het mom van terrorismebestrijding kon worden afgedwongen ligt inmiddels ver achter ons. Het zou van visie getuigen als men dat anno 2012 ook zou gaan inzien in The Land of the Free and the Home of the Brave.

Update 4 juni 2012: de spanning stijgt... op donderdagmiddag 7 juni as. vindt er een plenair Kamerdebat plaats over de Paspoortwet waarbij o.a. de kwestie van vingerafdrukken en gewetensbezwaarden aan de orde zal komen. Waarschijnlijk zal Pierre Heijnen (PvdA) dan tevens een motie indienen die de regering oproept om zich in Brussel sterk te maken voor afschaffing van de verplichte afname van vingerafdrukken op Europees niveau. Tijdens het Algemeen Overleg (AO) van 15 mei jl. bleek voor een dergelijke motie een ruime Kamermeerderheid te bestaan; klik HIER voor het concept-verslag van dit AO.

Onderstaand artikel van Privacy First-medewerker Vincent Böhre verscheen deze maand in het tijdschrift De Filosoof (Universiteit Utrecht). Morgen staat de Paspoortwet hoog op de politieke agenda: in een debat met minister Spies (BZK) zal onder meer de kwestie van de verplichte afname van vingerafdrukken voor paspoorten en identiteitskaarten aan de orde komen. Onlangs heeft Privacy First er bij alle partijen in de Tweede Kamer (opnieuw) op aangedrongen om z.s.m. een identiteitskaart zonder vingerafdrukken in te (laten) voeren en de regering te verzoeken om de Paspoortverordening op Europees niveau te laten herzien. Dit opdat verplichte afname van vingerafdrukken óók voor het paspoort geschrapt zal kunnen worden of tenminste een vrijwilig karakter zal kunnen krijgen. Onderstaande biedt daartoe een quick recap met een positieve twist. Een digitale versie van het artikel vindt u HIER (pp. 6-7, pdf).

Het biometrisch paspoort als onbedoeld privacygeschenk

"Eind 2001 stelde het CDA voor om de vingerafdrukken van alle Nederlanders via het paspoort op te slaan voor opsporingsdoeleinden. Door andere partijen werd dit voorstel echter meteen naar de prullenbak verwezen omdat het zou leiden tot een Big Brother maatschappij. Toch werd een nog verdergaand voorstel zeven jaar later vrij geruisloos tot wet verheven. Naast opsporing en vervolging zouden ieders vingerafdrukken en gezichtsscan (biometrische persoonsgegevens) onder de nieuwe Paspoortwet tevens gebruikt kunnen worden voor terrorismebestrijding, binnen- en buitenlandse staatsveiligheid, rampenbestrijding en de uitvoering van wettelijke identificatieplichten. Dit zonder dat deze wettelijke doeleinden parlementair waren besproken.[1] Door de Eerste Kamer werd de nieuwe Paspoortwet zelfs zonder stemming aangenomen. Media stonden erbij en keken ernaar. Hoe had dit zo ver kunnen komen?

‘Bystander syndrome’

In zekere zin was (en is) de nieuwe Paspoortwet emblematisch voor het Nederlandse tijdsgewricht na ‘9/11’. Een tijdsgewricht waarin (veronderstelde) anti-terrorismemaatregelen moeiteloos door ons parlement konden worden geloodst. Dergelijke maatregelen zouden immers onze veiligheid bevorderen, zo werd ons voortdurend verteld. Mensen hebben van nature de neiging om autoriteiten te volgen en zich naar de status quo te schikken. In mensenrechtelijke zin zou men het tijdsgewricht na ‘9/11’ kunnen beschouwen als een gigantisch experiment van Milgram: zonder al te veel weerstand zijn diverse mensenrechten jarenlang op de maatschappelijke pijnbank gelegd. Zo ook bij de totstandkoming van de nieuwe Paspoortwet. Ieder Eerste Kamerlid had tenminste om een parlementaire stemming kunnen verzoeken. Journalisten en wetenschappers hadden tijdig aan de bel kunnen trekken. Maar men stond erbij en keek ernaar. Deze wet zou Nederland immers ‘veiliger’ maken. Maar waarop was die aanname gebaseerd? Zou Nederland door de massale opslag van vingerafdrukken in reisdocumenten en bijbehorende databanken niet juist onveiliger worden? Deze vraag was nooit publiekelijk gesteld, laat staan bediscussieerd en beantwoord.

Disproportioneel

Hét Nederlandse overheidsargument voor de invoering van vingerafdrukken in paspoorten en identiteitskaarten luidt reeds sinds eind jaren 90 als volgt: dit zou lookalike fraude met reisdocumenten belemmeren. Bij lookalike fraude misbruikt iemand andermans reisdocument waarmee hij/zij uiterlijke gelijkenis vertoont. Over de omvang van dit type fraude zijn in de parlementaire geschiedenis nauwelijks vragen gesteld. Uit een recent Wob-verzoek van Privacy First bleek dat het slechts om tientallen gevallen per jaar gaat (met Nederlandse reisdocumenten op Nederlands grondgebied).[2] In het licht hiervan is de invoering van vingerafdrukken in reisdocumenten van 17 miljoen Nederlanders volstrekt disproportioneel. Dit nog afgezien van de tientallen, zo niet honderden miljoenen euro’s die de overheid erin geïnvesteerd heeft.

Risico’s

Met de invoering van een ‘biometrische identiteitsinfrastructuur’ ontstaat een nieuwe vorm van fraude die buitengewoon moeilijk te detecteren en te bestrijden is: biometrische identiteitsfraude, bijvoorbeeld door hacking. Niet alleen bij argeloze burgers en bedrijven, maar ook in de publieke sfeer (spionage). Daarnaast is inmiddels gebleken dat in 21-25% van de gevallen de biometrische gegevens in de chip van Nederlandse reisdocumenten niet correct kunnen worden uitgelezen (geverifieerd). Bij controle lopen burgers dus een groot risico om ten onrechte van fraude verdacht te worden. Voor terrorismebestrijding is het biometrische paspoort al evenmin geschikt: terroristen gebruiken over het algemeen hun eigen, authentieke reisdocumenten. Over het gebruik van biometrie in de sfeer van veiligheids- en inlichtingendiensten is helaas weinig bekend, al laten mogelijke doelen zich makkelijk raden: identificatie van zwijgende verdachten en "interessante" personen in de openbare ruimte, herkenning van emoties, leugendetectie en de herkenning of inzet van dubbelgangers. Hetzelfde geldt in het domein van opsporing en vervolging, ook in combinatie met openbaar cameratoezicht en automatische gezichtsherkenning. Bovendien maakt het RFID (Radio Frequency Identification)-aspect van de chip in het document uitlezen op afstand mogelijk; burgers kunnen hierdoor ongemerkt worden geïdentificeerd en gevolgd. Bij wettelijke identificatieplichten denke men verder aan de eventuele invoering van vingerscans bij banken, sociale diensten, het internet etc. (Sinds eind vorig jaar loopt reeds een Nederlandse pilot met mobiele vingerscanners voor de politie.) En tenslotte is er nog het domein van de rampenbestrijding: biometrie als logistiek middel of ter identificatie van slachtoffers bij grootschalige calamiteiten. Al met al gaan deze mogelijkheden voor het gebruik van biometrie minstens tien, zo niet honderd stappen verder dan louter de bestrijding van lookalike fraude met reisdocumenten. Hierbij dient men zich te realiseren dat al deze mogelijkheden vroeg of laat zullen worden gebruikt. In jargon heet dit function creep; historisch gezien is dit onvermijdelijk. Wetenschappelijk onderzoek naar toekomstige toepassingen van biometrie vindt continu plaats. Daarnaast is de democratische rechtsstaat helaas geen universeel of statisch fenomeen, zelfs niet in onze eigen contreien. Het is dan ook zeer twijfelachtig of onze wereld door grootschalige inzet van biometrie ‘veiliger’ zal worden.

Positieve kentering

Het is precies deze zorg die in de zomer van 2009 een kleine Nederlandse revolutie veroorzaakte: de totstandkoming van de nieuwe Paspoortwet leidde destijds tot een storm van kritiek en tot het ontstaan van de huidige Nederlandse privacybeweging. Nieuwe privacy-organisaties als Privacy First schoten als paddenstoelen uit de grond, maatschappelijke coalities werden gesmeed en rechtszaken tegen de nieuwe Paspoortwet opgetuigd.[3] Dit maatschappelijke boomerang-effect duurt tot de dag van vandaag voort. Het recht op privacy staat sindsdien steeds hoger op de maatschappelijke en politieke agenda. In die zin is het biometrische paspoort vooralsnog een onbedoeld geschenk uit de hemel gebleken."

[1] Zie Vincent Böhre, Happy Landings? Het biometrische paspoort als zwarte doos, WRR oktober 2010, http://www.wrr.nl/publicaties/publicatie/article/happy-landings-het-biometrische-paspoort-als-zwarte-doos-46/.
[2] Zie Privacy First, Onthullende cijfers over 'look-alike' fraude met Nederlandse reisdocumenten (20 maart 2012), http://www.privacyfirst.nl/acties/wob-procedures/item/524-onthullende-cijfers-over-look-alike-fraude-met-nederlandse-reisdocumenten.html.
[3] Zie Böhre supra noot 1, p. 111 e.v.