Toon items op tag: Democratie

Vandaag heeft het Nederlandse kabinet zijn langverwachte voorstel voor een nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) bij de Tweede Kamer ingediend. Dit wetsvoorstel vormt een acute bedreiging voor de privacy van iedere Nederlander.

De voornaamste dreiging voor het recht op privacy in het wetsvoorstel bestaat uit de invoering van een massale internettap (sleepnet-bevoegdheid). De door het kabinet veronderstelde noodzaak hiervan is tot op heden echter niet aangetoond. Reeds hierom acht Privacy First het wetsvoorstel onrechtmatig. 

Daarnaast voorziet het wetsvoorstel onder meer in brede hack-bevoegdheden en bijbehorende decryptieverplichtingen (dit laatste zelfs op straffe van hechtenis), directe toegang tot databanken van overheid en bedrijfsleven, internationale uitwisseling van ongeëvalueerde bulk-data en eindeloze koppeling, datamining en profiling in massale hoeveelheden gegevens van voornamelijk onschuldige burgers. Deze excessieve uitbreiding van bevoegdheden gaat bovendien niet gepaard met bijbehorende waarborgen, zoals privacy by design. Ondanks het (eerder door Privacy First geadviseerde) versterkte toezicht op de diensten kan Privacy First dan ook niet anders concluderen dan dat het huidige wetsvoorstel in de kern ronduit totalitair is. In een wereld die in toenemende mate gekenmerkt zal worden door Big Data en het Internet of Things zal dit wetsvoorstel zich dan ook met name goed lenen voor toekomstig machtsmisbruik.

Privacy First herhaalt hierbij haar eerdere waarschuwing dat dit wetsvoorstel alsnog grondig ingeperkt danwel verworpen dient te worden. Bij gebreke hiervan behoudt Privacy First zich het recht voor om het wetsvoorstel, zodra van kracht, door de rechter te laten toetsen en onrechtmatig te laten verklaren.

Beluister tevens de reactie van Privacy First vanochtend bij BNR Nieuwsradio. Nader commentaar van Privacy First op het wetsvoorstel volgt binnenkort bij de parlementaire behandeling.

Op woensdagavond 2 november as. behandelt de Tweede Kamer een controversieel wetsvoorstel waardoor de reisbewegingen van iedere automobilist 4 weken in een politiedatabank zullen belanden. Indien beide Kamers dit wetsvoorstel aannemen zal Privacy First dit door de rechter ongedaan laten maken.

Massale privacyschending

Vast beleid van Privacy First is om massale privacyschendingen bij de rechter aan te vechten en onrechtmatig te laten verklaren. Privacy First deed dit de laatste jaren reeds met succes bij de centrale opslag van ieders vingerafdrukken onder de Paspoortwet en de opslag van ieders communicatiegegevens onder de Wet Bewaarplicht Telecommunicatie. Een actueel, vergelijkbaar wetsvoorstel dat zich bij uitstek voor een dergelijke megazaak leent is het huidige wetsvoorstel 33542 van minister Van der Steur inzake Automatic Number Plate Recognition (automatische nummerplaatherkenning, ANPR). Onder dit wetsvoorstel zullen de kentekens van alle auto's in Nederland (oftewel ieders reisbewegingen) door middel van cameratoezicht vier weken in politiedatabanken worden opgeslagen voor opsporing en vervolging. Iedere automobilist wordt hierdoor een potentiële verdachte. Dit is totaal niet noodzakelijk, volstrekt disproportioneel en bovendien ineffectief. Het wetsvoorstel is daarom in strijd met het recht op privacy en daarmee onrechtmatig.

Oud wetsvoorstel

Het huidige ANPR-wetsvoorstel werd reeds in februari 2013 bij de Tweede Kamer ingediend door voormalig minister Opstelten. Voorheen was ook minister van Justitie Hirsch Ballin al in 2010 van plan om een vergelijkbaar voorstel in te dienen met een bewaartermijn van 10 dagen. Vervolgens verklaarde de Tweede Kamer dit voorstel echter controversieel. De ministers Opstelten en Van der Steur deden er daarna met hun huidige wetsvoorstel echter alsnog drie scheppen bovenop. Wegens privacyzorgen lag de parlementaire behandeling van dit wetsvoorstel vervolgens enkele jaren stil, maar lijkt nu alsnog te worden gereactiveerd en zelfs te worden versterkt door een verzesvoudiging van de voorgestelde bewaartermijn door VVD en PvdA.

Data hooiberg

Volgens de huidige regels dienen de ANPR-gegevens van onschuldige burgers binnen 24 uur te worden gewist; in de optiek van de Autoriteit Persoonsgegevens dienen alle kentekens die niet verdacht zijn (zogenaamde “no-hits”) zelfs direct uit de databases te worden verwijderd. Minister Van der Steur gaat hier dus lijnrecht tegenin door ook de kentekens van niet-verdachte burgers vier weken te willen opslaan. VVD en PvdA willen deze bewaartermijn zelfs verhogen naar 6 maanden. Een dergelijke data-hooiberg vormt bij voorbaat een flagrante schending van het recht op privacy van iedere automobilist. Eventueel rechterlijk toezicht op het gebruik hiervan doet hier niets aan af.

VN Mensenrechtenraad

De afgelopen jaren heeft Privacy First dit standpunt reeds diverse malen duidelijk kenbaar gemaakt aan zowel de Tweede Kamer (vaste commissie voor Veiligheid en Justitie) als geheel als aan relevante Kamerleden persoonlijk. Privacy First heeft dit eveneens gedaan in persoonlijke meetings met minister Opstelten (juli 2013) en minister Van der Steur (juli 2014, destijds nog VVD-Kamerlid). Tevens heeft Privacy First e.e.a. onlangs aangekaart bij de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties. In mei 2017 zal de Nederlandse regering zich hierover in Genève dienen te verantwoorden.

Rechtszaak

Indien de Tweede en Eerste Kamer het huidige ANPR-wetsvoorstel zullen aannemen zal Privacy First (in brede coalitie met andere maatschappelijke organisaties) de Nederlandse Staat direct dagvaarden en de wet buiten werking laten stellen wegens strijd met het recht op privacy. Indien nodig zullen Privacy First en mede-eisers hiertoe doorprocederen tot aan het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg. Gezien de Europese en Nederlandse jurisprudentie terzake acht Privacy First de kans op een succesvolle rechtsgang buitengewoon hoog.

Update 1 november 2016: de PvdA lijkt haar eerdere steun voor verlenging van de bewaartermijn naar 6 maanden inmiddels te hebben ingetrokken, getuige het feit dat het huidige amendement alleen nog door VVD wordt ingediend.

Update 2 november 2016: vanochtend was Privacy First live in de uitzending op Radio 1; klik HIER voor het hele interview.

Update 3 november 2016: gisteravond vond in de Tweede Kamer het debat over het wetsvoorstel plaats, klik HIER om het hele debat te bekijken en HIER voor het verslag. VVD, PvdA, CDA en PVV lijken voor het wetsvoorstel te gaan stemmen. GroenLinks, D66 en SP zijn tegen. "Met D66 vreest GroenLinks dat artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens in het gedrang komt. Het heeft er alle schijn van dat Privacy First nog weleens een heel stevige zaak in handen kan hebben bij de rechter, die te vergelijken valt met de nietigverklaring van de richtlijn dataretentie en de Wet bewaarplicht telecommunicatiegegevens", aldus Kamerlid Liesbeth van Tongeren (GroenLinks) tijdens het debat met minister Van der Steur. De stemming over het wetsvoorstel zal plaatsvinden op dinsdag 8 november as. Vervolgens is de Eerste Kamer aan zet.

Update 8 november 2016: vandaag heeft de Tweede Kamer het wetsvoorstel met een bewaartermijn van 4 weken aangenomen. VVD, PvdA, CDA, PVV, 50Plus en SGP stemden voor. D66, SP, GroenLinks, Partij voor de Dieren en ChristenUnie stemden tegen. Het voorstel van de VVD voor verlenging van de bewaartermijn naar 6 maanden werd verworpen. Lees ook de analyse door PrivacyBarometer. Volgende halte: Eerste Kamer, hopelijk tevens het eindstation. Zo niet, dan volgt een prachtige rechtszaak.

Naar aanleiding van de recente aanslagen in Parijs werd Stichting Privacy First vandaag geïnterviewd door BNR Nieuwsradio. Hoe kan Nederland het beste op dit soort aanslagen reageren? Hoe kan terrorisme worden bestreden zonder dat de privacy van onschuldige burgers wordt opgeofferd? Beluister hieronder het hele interview met Vincent Böhre van Privacy First:

"Er zijn grenzen aan de technieken die de overheid mag gebruiken om de burger te controleren. Dat vindt zeventig procent van de deelnemers aan de Stelling van de Dag. U meent dat de controle met waarborgen moet worden omgeven.

Een ruime meerderheid vindt het dan ook een goede zaak dat privacywaakhond Privacy First een rechtszaak tegen trajectcontroles heeft aangespannen omdat de camera's niet alleen hardrijders registreren maar ook alle andere automobilisten die langsrijden en zich netjes aan de snelheidslimiet houden. Volgens Privacy First, dat een nationaal debat over controletechnieken wil houden, is dit onrechtmatig. "De goeden mogen niet onder de kwaden lijden", aldus een lezer. U vindt dat trajectcontrole net als in Duitsland verboden zou moeten worden.

Ook andere technische systemen vindt u onaanvaardbaar, zoals het opslaan van telefoon- en internetgegevens van burgers en het invoeren van het kenteken in parkeermeters, waar de rechter overigens al een stokje voor heeft gestoken. Over het met camera's registreren van kentekens en het opslaan van passagiersgegevens verschilt u van mening. De helft is ervoor, de andere helft is tegen.

Camera's op straat, in winkelcentra, tunnels en dergelijke vindt u echter geen bezwaar. "Het is goed voor onze veiligheid", schrijft iemand. Een ander tekent echter aan dat het niet de bedoeling is dat de camera's registreren "wat voor brood ik koop bij de bakker".

Aanvaardbaar
Zeventig procent van de lezers vindt opslaan van persoonsgegevens en camerabeelden alleen aanvaardbaar als er duidelijke waarborgen zijn, bijvoorbeeld dat ze niet worden misbruikt en dat ze maar kort worden bewaard. "Alleen toestaan indien er duidelijke garanties zijn dat de gegevens alleen voor dat ene doel beschikbaar zijn en alleen voor de juiste dienst", schrijft een lezer.

U bent het er niet mee eens dat dit soort controlepraktijken een noodzakelijk kwaad is en dus zonder meer moet worden aanvaard. Een flinke minderheid van bijna 40 procent vindt echter van wel: "Met alle terreur is het hard nodig, deze controle." Een ander schrijft: "Als er ook maar één zaak wordt opgelost omdat een persoon per ongeluk ergens op een camera staat, vind ik het prima."

Minister Van der Steur (Veiligheid) stelt dat de opsporing van misdrijven wordt bemoeilijk als bedrijven niet meer kunnen worden verplicht telefonie- en internetgegevens van burgers op te slaan. Ruim 60 procent van u is echter niet van deze argumentatie onder de indruk: "Onder het mom van veiligheid wordt een steeds meer totalitaire staat ingevoerd", aldus een lezer, die verwijst naar het boek '1984' over een futuristische dictatuur waarin 'Big Brother' elke burger via een beeldscherm in de gaten houdt.

Ruim zeventig procent van u vindt dat de overheid te veel en te vaak persoonsgegevens opslaat. "Ik vind het te ver gaan, mijn privacy wordt zo op vele terreinen geschonden," schrijft iemand. Meer dan de helft vindt dat bestrijding van misdaad en terreur ook wel zonder dit soort praktijken kan: "Het is nog nooit bewezen dat het opslaan van al deze data heeft geholpen tegen terreur.""
 
Bron: Telegraaf 8 april 2015, p. 18. Tevens gepubliceerd op http://www.telegraaf.nl/watuzegt/23898277/__Burger_ongebreideld_controleren__.html.

In de RTL avondjournaals van woensdag 11 maart 2015 werd Privacy First geïnterviewd naar aanleiding van de gewonnen rechtszaak tegen de telecom-bewaarplicht. Bekijk hieronder het hele item:

"Hoe vind je de juiste balans tussen privacy en veiligheid? Justitie wil telecomdata lang bewaren - telecombedrijven, journalisten en advocaten zijn tegen. Vandaag dient een kort geding van de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten, journalistenvakbond NVJ, stichting Privacy First en enkele telecomproviders tegen de zogeheten 'bewaarplicht' van telecomgegevens. Zij willen dat de verplichte massale opslag van metadata (locatie-, internet-, e-mail- en belgegevens) direct stopt.

1. Waar draait de rechtszaak om?

De eisers denken een goede kans te maken. Het Europees Hof van Justitie oordeelde vorig jaar dat de bewaarplicht de privacy zwaar aantast, terwijl onduidelijk is in hoeverre die nodig is voor de aanpak van terrorisme en criminaliteit. Op basis daarvan stelde de Raad van State vast dat in Nederland voortaan precies omschreven moet zijn van wie welke gegevens worden bewaard.

2. Hoeveel wordt er nu precies bewaard?

Op dit moment worden van álle Nederlanders alle telefoongegevens verplicht een jaar bewaard en internetdata een half jaar. Minister Opstelten (Justitie, VVD) verklaarde zich al bereid de wet aan te passen, maar de massale gegevensopslag te willen voortzetten. En dat mag dus niet, meent de advocaat van de eisers, Fulco Blokhuis: "Het belang van bestrijding van criminaliteit is door het Europees Hof al afgewogen. Uiteraard moet criminaliteit worden bestreden, maar het hof vond het veel te ver gaan om daarvoor de metadata van iedereen op te slaan. Bovendien is, na bijna zes jaar bewaarplicht, de effectiviteit niet aangetoond."

3. Als de eisers gelijk krijgen, wat gebeurt er dan?

De rechter doet waarschijnlijk binnen enkele weken uitspraak. Als hij de bewaarplicht schrapt, valt dan iets te zeggen over het aantal criminelen dat vervolging dreigt te ontlopen? Gerrit van der Burg, topman van het Openbaar Ministerie: "We houden het aantal zaken niet bij waarin historische verkeersgegevens een doorslaggevende rol spelen. Mijn inschatting is dat het er duizenden zijn."

Tegenstanders van de bewaarplicht wijzen erop dat ook zonder de bewaarplicht opsporingsdiensten over beldata (b.v. wie belt/mailt met wie, en waar bevinden personen zich?) kunnen beschikken. Voor de facturering bewaren telecombedrijven gegevens immers ook al maanden. En uit onderzoek van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum bleek dat driekwart van de opgevraagde data jonger was dan een half jaar.

4. Wat is eigenlijk het probleem van gegevens bewaren?

In het WODC-rapport staan gevallen van slechte beveiliging van de data, waardoor onbevoegden bijvoorbeeld zouden kunnen uitvinden wie de bron was van een journalist, of wie wanneer met welke advocaat belde. Als burgers niet meer onbespied kunnen communiceren, de bronbescherming van journalisten en het beroepsgeheim van advocaten onder druk staan, dan leidt dat ook tot onveiligheid in de samenleving, vinden de tegenstanders van lang bewaren.

Als de rechter die opvatting volgt en de huidige bewaarplicht strijdig acht met Europese grondrechten, kan hij er een streep door halen. (...)"

Bron: http://www.nrcq.nl/2015/02/18/hoe-lang-worden-al-je-bel-en-mailgegevens-nog-opgeslagen , 18 februari 2015.

'Veel commotie in Wassenaar over een vlucht met een drone. Er blijkt wel meer gevlogen te worden zonder permissie.

Er blijken dit jaar duizenden illegale vluchten met onbemande vliegtuigjes en helikopters, zogenoemde drones, te hebben plaatsgevonden. De handhaving op dit gebied is volstrekt waardeloos (...).

(...) Handhaving vindt nauwelijks plaats. Tot dusverre zijn er 17 processen-verbaal uitgedeeld waar de rechter zich nog over moet buigen. Daadwerkelijke boetes of andere straffen moeten nog altijd worden uitgeschreven.

Tijdschrift Quote haalde zich de woede van de inwoners van Wassenaar op de hals door met een drone luchtfoto's te maken. Er geldt daar een vliegverbod omdat Koning Willem-Alexander er woont (...).

(...)

Verbod geëist

De stichting Privacy First eist een verbod op drones. "Totdat er democratisch is besloten wat wel en niet mag. Nu is het een jungle. Er wordt gevlogen in een juridisch vacuüm", zegt Vincent Böhre van de stichting.

De stichting wil dat er meer middelen komen om illegale vluchten te bestraffen. "Als er een ontheffing voor nodig is, controleer dan ook of die er is. Het is nu schering en inslag dat er mee wordt gevlogen."'

Bron: Metro, 17 december 2013, p. 5. Tevens online beschikbaar.

NRC publiceerde vandaag een kort interview met Vincent Böhre (Privacy First) n.a.v. de rechtszaak tegen de Nederlandse Staat wegens illegale dataspionage door de NSA:

"Privacy First doet mee aan een zaak tegen minister Plasterk, tegen het gebruik van illegaal verkregen NSA-inlichtingen.

De Nederlandse inlichtingendiensten moeten stoppen met het  gebruik van gegevens die via buitenlandse inlichtingendiensten  zijn verkregen. Om dat te bereiken is een gelegenheidscoalitie  van journalisten, advocaten en privacyorganisaties een rechtszaak begonnen tegen minister Ronald Plasterk (Binnenlandse  Zaken, PvdA). (...) Op 27 november dient de zaak bij de rechtbank in Den Haag. Privacy First, dat opkomt voor privacybelangen, doet ook mee aan de coalitie Burgers tegen Plasterk. Vincent Böhre legt uit.  

Vanwaar deze samenwerking? 

,,Het initiatief kwam van advocaat Christiaan Alberdingk  Thijm. Toen hij ons vroeg om aan te sluiten, hebben  we meteen  toegezegd. Wij maken ons grote zorgen over de activiteiten van  inlichtingen- en veiligheidsdiensten in Nederland. 

,,Duidelijk is geworden dat die gegevens vaak illegaal verkregen zijn, dus niet volgens de Nederlandse wetten die gelden voor  aftappen of afluisteren. We hebben daar strikte eisen voor, en als Nederlander moet je erop kunnen vertrouwen dat de veiligheidsdiensten zich aan die wetten houden. Nu blijkt dat niet het geval. Er is een vertrouwensbreuk ontstaan tussen bevolking en  overheid." 

In het parlement zegt minister Plasterk van Binnenlandse Zaken ook standaard alleen dat hij óf niets weet, óf er  niets over kan zeggen. 

,,Door de onthullingen van Edward Snowden kunnen we er  niet meer van op aan dat de overheid de wet volgt, en die gegevens níet gebruikt. Wereldwijd luisterde de geheime dienst NSA mensen af. Grenzen of wetten in andere landen deden er niet toe voor de VS. En als je de geschiedenis van geheime diensten en hun onderlinge samenwerking een beetje kent, is  het zeer naïef om te denken dat de Nederlandse overheid die data dan niet óók zou gebruiken, als ze via buitenlandse diensten  voorhanden blijken te zijn."   

Wat moet deze rechtszaak opleveren?

,,Volgens mij kan hierdoor openheid van zaken  over de afluisterpraktijken komen. Het hangt er ook vanaf hoeveel lef de rechter heeft, maar hij zou bijvoorbeeld getuigenverhoren kunnen  bevelen, en deskundigen een verklaring laten afleggen. Als de  rechter het grondig aanpakt, kan hij ervoor zorgen dat er een onderzoek komt naar de precieze feiten. 

,,De staat zal met feiten moeten komen om te weerleggen dat  er illegaal wordt afgetapt. Ik verwacht dat we de zaak zullen winnen. Dan moet Plasterk stoppen met het gebruik van die info én alle burgers die onrechtmatig zijn afgeluisterd, daarover informeren."

Is dit in andere landen al gebeurd?

,,Niet dat ik weet. Maar deze zaak zou een kettingreactie kunnen veroorzaken. Een gemiddelde burger kan over deze afluisterpraktijken maar heel moeilijk zelf een zaak beginnen tegen de  staat. Dan zou hij als individu moeten bewijzen dat hij wordt afgetapt, hij zou een eigen belang moeten hebben. Terwijl wij nu  namens het algemeen belang procederen.

,,Bovendien bestaat het collectief uit mensen die een dwarsdoorsnede vormen van groepen in de samenleving waarvoor privacy extra belangrijk is. Journalisten, advocaten, en wij. Het  wordt een rechtszaak met grote gevolgen.""

Bron: NRC Handelsblad 7 november 2013, Cultureel supplement, p. 13.

"Een groep burgers en organisaties eist dat de Nederlandse staat ophoudt met het gebruiken van gegevens die zijn verkregen door de inlichtingendienst NSA.

De groep daagt de Staat daarom voor de rechter. Minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken moet op 27 november het beleid van de Nederlandse overheid verdedigen voor de rechtbank in Den Haag.

Volgens de groep, met de naam Burgers tegen Plasterk, verzamelt de NSA gegevens in strijd met de Nederlandse wet. Die gegevens komen vervolgens bij de Nederlandse inlichtingendienst AIVD terecht. De groep eist dat burgers worden geïnformeerd als hun data op deze manier werd uitgewisseld.

Onder de aanklagers bevinden zich de bekende hacker Rop Gonggrijp en ICT-journalist Brenno de Winter, die ook voor NU.nl actief is. Daarnaast hebben de Nederlandse Vereniging voor Strafrechtadvocaten, de Nederlandse Vereniging voor Journalisten (NvJ), de Internet Society Nederland en Stichting Privacy First zich aangesloten bij de rechtszaak.

Bronbescherming

De NvJ zegt dat spionage door inlichtingendiensten de bronbescherming in de journalistiek in het geding brengt.

"Ons belang is niet zozeer het privacybelang, maar het gaat ons heel sterk om het verzekeren van de bronbescherming, die hiermee onder druk komt te staan", aldus algemeen secretaris Thomas Bruning. "Dit kan klokkenluiders ontmoedigen om misstanden naar buiten te brengen."

Dat is ook de reden voor De Winter om mee te doen. "Je ziet dat het steeds moeilijker wordt om bronnen te beschermen", zegt hij. "Een overheid die alles in de gaten houdt maakt eigenlijk journalistiek onmogelijk."

Witwassen

Volgens advocaat Christiaan Alberdingk Thijm, die de groep vertegenwoordigt, wordt illegaal verkregen data 'witgewassen' door Plasterk en de inlichtingendiensten. "Deze zaak moet daar een einde aan maken."

Minister Plasterk verdedigde woensdag voor de Tweede Kamer het Nederlandse spionagebeleid.

Onlangs bleek dat de NSA 'metadata' van 1,8 miljoen Nederlandse telefoongesprekken zou hebben opgeslagen. Tijdens het debat zei Plasterk dat het ging om telefoongesprekken met buitenlandse nummers. (...)"

Bron: http://nutech.nl/internet/3621417/rechtszaak-plasterk-nsa-spionage.html, 6 november 2013.

Naar aanleiding van de draconische afluisterpraktijken door de Amerikaanse NSA konden luisteraars bij BNR Nieuwsradio vanochtend reageren op de volgende stelling: "Ik houd er altijd rekening mee dat ik afgeluisterd wordt." Veel luisteraars (60%) bleken het hier mee eens. Dat is buitengewoon zorgwekkend, omdat het laat zien dat massale afluisterpraktijken funest zijn voor een vrij land als Nederland. Het leidt bij mensen immers tot zelfcensuur en tot een "chilling effect" (verstarring, verkilling) in de maatschappij. Daardoor komt de vrije ontwikkeling van individuele mensen én van onze democratische samenleving als geheel in gevaar. De NSA mag zich dan graag als Big Brother gedragen, daarom hoeven wij als vrije burgers nog geen angstige "Big Brothers van onszelf" te worden... Beluister hieronder het hele fragment bij BNR: