Toon items op tag: Big Brother

De Amsterdamse politie overweegt de invoering van mobiele bodyscanners met röntgenstraling op straat, zo meldt televisiezender AT5 vandaag. Mocht de politie inderdaad tot de invoering van 'naaktscanners' willen overgaan, dan zal Stichting Privacy First niet aarzelen om zowel het Amsterdamse politiekorps als de verantwoordelijke burgemeester Van der Laan persoonlijk voor de rechter te slepen wegens schending van 1) de menselijke waardigheid, 2) de onschuldpresumptie, 3) de privacy, 4) de bewegingsvrijheid, 5) de lichamelijke integriteit en 6) de gezondheid van alle Amsterdammers. De invoering van mobiele röntgenscanners brengt immers zowel de privacy als de gezondheid van onschuldige burgers actief in gevaar.

Privacy First doet hierbij een dringende oproep voor politieke maatregelen: deze donderdag staat het onderwerp preventief fouilleren op de agenda van de Amsterdamse gemeenteraad. Het is in eerste instantie aan de gemeenteraad om de Amsterdamse politie terug te fluiten en de invoering van naaktscanners te verbieden. Indien de gemeenteraad hierin faalt, behoudt Privacy First zich het recht voor om alle nodige maatregelen ter preventie van de invoering van naaktscanners te treffen.

Update 19.00u: luister HIER naar de reactie van Privacy First op FunX Radio.

Update 29 juni 2012: van invoering van mobiele bodyscanners is voorlopig geen sprake. Wel doet burgemeester Van der Laan nog onderzoek naar e.e.a. Naar verwachting komt dit onderwerp pas begin 2013 opnieuw op de agenda van de Amsterdamse gemeenteraad. Het debat over preventief fouilleren (en eventuele invoering van bodyscanners) dat gisteren plaatsvond in de Amsterdamse raadscommissie voor Algemene Zaken kunt u HIER terugzien (vanaf 233m40s).

Op 11 juni 2012 vindt in Den Haag het Nationaal Privacy Debat plaats. (Klik HIER voor de aankondiging hiervan op televisie in november 2011.) Met een serie webcasts scherpt Webwereld in de aanloop naar dit nationale evenement alvast de meningen. Onder leiding van journalist Brenno de Winter kruisen steeds enkele deskundigen de degens over een aspect van het thema privacy. In deze vierde video praat De Winter met Vincent Böhre van Stichting Privacy First en social-mediakenner Jan Willem Alphenaar over het doembeeld van de bewakingsstaat, waarin de overheid de burger permanent in de gaten houdt. Volgens Privacy First zijn we niet naar zo'n maatschappij op weg, maar zitten we er al middenin. Hoe heeft dit zo ver kunnen komen en wat valt er tegen te doen?
Bekijk hieronder de webcast:


© Nationaal Privacy Debat / IDG Nederland

In heel Nederland is het inmiddels schering en inslag aan het worden: openbaar cameratoezicht. Camera's met gezichtsherkenning, met bewegingsdetectie en zelfs met ingebouwde microfoons. Dit alles voor de "veiligheid". Wiens veiligheid? De veiligheid van de beurskoersen van de beveiligingsindustrie? De gemoedsveiligheid van politici met een veiligheidspsychose? In de vroege ochtend van woensdag 9 mei jl. werd Vincent Böhre van Privacy First door jongerenzender FunX Radio geïnterviewd over cameratoezicht en de vraag in hoeverre dit onze privacy aantast. Het hele fragment kun je hieronder terugluisteren (mp3, 6 MB):

In vrijwel alle rechtszaken die inmiddels tegen de nieuwe Paspoortwet aanhangig zijn is een belangrijk onderwerp tot nu toe onderbelicht gebleven: het gebruik van gevoelige persoonsgegevens door geheime diensten. In dit geval draait het om biometrie: digitale gezichtsscans en vingerafdrukken die via paspoorten en identiteitskaarten in allerlei databanken terechtkomen. Momenteel bevinden die databanken zich nog bij gemeenten en bij de paspoortfabrikant in Haarlem (Morpho, voorheen Sagem), in de toekomst ongetwijfeld ook elders, uiteindelijk wereldwijd. In die zin is iedere Nederlander een potentiële globetrotter: op termijn zullen uw vingerafdrukken en gezichtsscan wellicht tot in de verste uithoeken van de wereld te vinden zijn. Niet alleen in de databanken van "bondgenoten", maar ook in de databanken van landen waarmee die "bondgenoten" op hun beurt weer (al dan niet geheime) uitwisselingsverdragen hebben gesloten. En daar is totaal geen zicht op. Evenmin is publiekelijk bekend waar geheime diensten onze biometrie voor willen gebruiken. Een Privacy First-medewerker die dit graag voor de WRR had willen onderzoeken liep al snel tegen een muur van onderzoeksrestricties op. Dus blijft het voorlopig gissen... Mogelijke intelligence-doeleinden van biometrie zijn: 1) identificatie van zwijgende verdachten en "interessante" personen in de openbare ruimte, 2) herkenning van emoties en leugendetectie, 3) de inzet of herkenning van dubbelgangers, 4) spionage, etc. Het eerste doel (identificatie) wordt vergemakkelijkt door het RFID-aspect van de biometrische chip in uw paspoort of ID-kaart. Die chip is daardoor immers op afstand uitleesbaar.

Terug naar ons hoofdonderwerp: het gebruik van gevoelige persoonsgegevens door geheime diensten. Tegenwoordig is dit "appeltje eitje": veel mensen zetten inmiddels ongegeneerd hun halve privéleven op internet, bijvoorbeeld op Facebook. En voorzover die informatie niet op het internet te vinden is, is het wel te traceren in databanken van bedrijven en de overheid. Zoals u in uw studententijd misschien weleens vanuit uw luie stoel de televisie aanzette met een biljartkeu, zo kunnen geheime diensten tegenwoordig "met één druk op de knop" uw hele leven tevoorschijn toveren, inclusief uw vingerafdrukken. Maar mag dat eigenlijk wel? En maakt het in dit verband iets uit of uw vingerafdrukken zijn opgeslagen bij 1) de gemeente, 2) een centrale databank of 3) de paspoortfabrikant? "Ja, dat mag", en "nee, het maakt niet uit waar ze zijn opgeslagen", zo impliceerde de Staat (bij monde van de landsadvocaat) tot medio 2011 consequent:

"Vingerafdrukken zullen ook aan de inlichtingendiensten AIVD en MIVD moeten worden verstrekt. Informatieverstrekking aan deze diensten is geregeld in artikel 17 van de Wet op de Inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Dat gold vóór inwerkingtreding van delen van de gewijzigde Paspoortwet. Het wordt met de gewijzigde Paspoortwet niet anders. De vermelding in artikel 4b lid 2 sub d Paspoortwet ("staatsveiligheid") is slechts ingegeven door overwegingen van transparantie."
(Bron: Conclusie van Antwoord in de Paspoortzaak van Privacy First d.d. 28 juli 2010, par. 2.17; woordelijk herhaald in o.a. de verweerschriften van de Staat in de Paspoortzaken van Van Luijk d.d. 29 okt. 2010 & 10 juni 2011 (respectievelijk par. 3.17 & 5.8) en Deutekom d.d. 23 nov. 2010, par. 4.17.) 

Hierin stelt de Staat dus dat er door de nieuwe Paspoortwet in wezen niets zou veranderen, aangezien uw vingerafdrukken allang door de AIVD zouden kunnen worden opgevraagd. Inmiddels is de ontwikkeling van een centrale biometrische databank echter stopgezet en worden uw vingerafdrukken nog "slechts" relatief kort opgeslagen bij de gemeente en de fabrikant, waardoor de discussie in rechte zich inmiddels daarop toespitst. Bijvoorbeeld op 27 oktober jl. in een enkelvoudige kamer van de rechtbank Amsterdam: 

Rechter: "Ja, ik vroeg mij nog even af, mevrouw [landsadvocaat], u zegt, de angst van meneer dat inlichtingen- en veiligheidsdiensten inzage kunnen hebben in zijn persoonsgegevens, zijn vingerafdrukken en gezichtsscan, die [angst] wordt eigenlijk weggenomen door artikel 65 [Paspoortwet]..."
Landsadvocaat: "Artikel 65 ziet alléén op de vingerafdrukken."
Rechter: "Meneer [X] heeft gewezen op de artikelen 17 t/m 34 van de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten [WIVD]. Hoe ziet u dat?"
Landsadvocaat: "Ik kan daar heel kort iets over zeggen, hoe je dat in relatie tot elkaar zou moeten zien. (...) Het punt is, daar is in de wetsgeschiedenis natuurlijk ook al het een en ander over gezegd, wanneer wordt dat dan een inzagemogelijkheid: als je een centrale administratie hebt met een biometrische zoekfunctie. Er zijn allerlei voorschriften, maar het is niet zo dat de AIVD bij wijze van spreken met een vingerafdruk zou kunnen aankomen en tegen de gemeente zou kunnen zeggen "laat ons maar eens zien bij wie die vingerafdruk hoort". Maar die mogelijkheid, die is er niet. Er is eenvoudigweg geen biometrische zoekfunctie. De enige verstrekkingsmogelijkheid op dat vlak, wat kunnen gemeenten met vingerafdrukken, die kunnen daar een print van maken, en een print houdt in: een vel papier met puntjes. Dat is de weergave op papier van die vingerafdrukken. Dus de AIVD zou, even aangenomen dat zou zijn voldaan aan de voorwaarden waaronder zij op grond van de WIVD informatie kan opvragen, een naam kunnen opgeven bij de gemeente waar die persoon staat ingeschreven, en daar dan persoonsgegevens opvragen. Voorzover dat vingerafdrukken zou betreffen, is dat dus niet meer dan die print met die puntjes. Dus het kan nooit zo zijn, en dat is toch een belangrijk punt, dat de AIVD met vingerafdrukken aan zou komen, en zou zeggen: van wie zijn deze vingerafdrukken?"
Advocaat: "Dat is niet de vrees van mijn cliënt. De vrees van mijn cliënt is dat de AIVD kan zeggen: wij willen de vingerafdrukken van meneer [X] zien."
Landsadvocaat: "Als de AIVD de vingerafdrukken van meneer [X] zou willen hebben, dan heeft de AIVD daarvoor de reisdocumentenadministratie niet nodig. Die zitten bij wijze van spreken hier op de stukken, op het bekertje..."
Advocaat: "Nou, ik zie niemand van de AIVD hier de vingerafdrukken van mijn cliënt afnemen, en het gaat niet alleen om hemzelf, het gaat erom dat hij zegt: ik vind het in strijd met mijn geweten om eraan mee te werken dat op die manier in feite van alle Nederlanders de vingerafdrukken kúnnen worden opgevraagd door de AIVD. Niet alleen de zijne, maar die van iedereen."
Rechter: "Met de regelgeving die er nu ligt, is het dan praktisch mogelijk dat de AIVD naar de gemeente Amsterdam stapt en zegt: wij zouden graag de vingerafdrukken van meneer [X] willen hebben?"
Landsadvocaat: "Uuh, nou [onverstaanbaar], artikel 65 tweede lid [Paspoortwet] zegt dat de vingerafdrukken niet mogen worden gevraagd anders dan voor de aanvraag- en uitgiftebevoegdheid. Voorzover de AIVD op grond van eigen regelgeving wél die gegevens zou mogen opvragen, zou dat dus niet meer kunnen zijn dan die puntjes.  Want de gemeente heeft ook niets anders."
Interruptie vanuit publiek: "Wel via [paspoortfabrikant] Morpho."
Rechter: "U bent geen partij in dit geding. Ik moet u toch vragen om niet mee te procederen." 

Louter een "print met puntjes" dus, bij de gemeente, aldus de landsadvocaat. Het vorderen van vingerafdrukken bij de paspoortfabrikant bleef tijdens deze rechtszitting helaas onbesproken. Vervolgens werd de zaak binnen de rechtbank Amsterdam naar de meervoudige kamer (drie rechters) doorverwezen. Daar kwam dit punt op 25 januari jl. alsnog kort aan bod, en wel als volgt:

Rechter 3: "En hoe zit het dan als de informatie bij de producent is?"
Landsadvocaat: "Uuuuhhh.... Op welke basis zou die dan die gegevens mogen verstrekken?"
Rechter 3: "Nou, dat vraag ik aan u."
Op deze vraag volgt geen duidelijk antwoord van de kant van de landsadvocaat, maar slechts een vage verwijzing naar art. 65 lid 2 Paspoortwet. Vervolgens valt er een pijnlijke stilte... en vragen de rechters op dit punt niet door.
Rechter 3: "En meneer [advocaat van X], hoe ziet u dat op dit punt?"
Advocaat: "Anders!" [hilariteit bij het publiek] De advocaat van X verwijst vervolgens uitgebreid naar de relevante wetsgeschiedenis van de Paspoortwet en de bepalingen van de WIVD 2002.
Landsadvocaat: "Zelfs als het zo zou zijn dat de AIVD op basis van art. 17 WIVD tóch vingerafdrukken zou kunnen vragen, dan zouden ze nooit meer dan alleen een print met die puntjes krijgen.  (...) Dan zou men een print krijgen van de vingerafdrukken, en dat is dus een print met puntjes." Even later, na mondelinge attendering door een ambtenaar van BZK: "Ik heb net iets verkeerd gezegd. Ik heb gezegd dat je een print krijgt met puntjes, maar ik begrijp nu dat je een print krijgt met een plaatje."

Na een dozijn rechtszittingen over de Paspoortwet luidt de officiële toelichting van de Staat op het gebruik van vingerafdrukken door geheime diensten dus als volgt: "een print met een plaatje, bij de gemeente". Blijft dus de vraag of e.e.a. ook digitaal kan worden opgevraagd bij 1) de gemeente en 2) de paspoortfabrikant, en zo ja, wat er dan vervolgens precies mee gebeurt. Idem voor de gezichtsscan. De eerstvolgende rechtszitting in de Paspoortwet-saga volgt op maandag 2 april as. (11.00u) bij de Raad van State. Het is dan aan de Raad om deze kwestie alsnog op te helderen en daartoe desnoods getuigen-deskundigen op te roepen.

Update 10 feb. 2012: naar aanleiding van bovenstaand bericht zijn schriftelijke vragen gesteld door Europarlementariër Sophie in 't Veld aan zowel paspoortfabrikant Morpho als aan de Europese Commissie. Parallel hieraan heeft Tweede Kamerlid Gerard Schouw vergelijkbare Kamervragen gesteld aan minister Liesbeth Spies van Binnenlandse Zaken.

Gisteravond zond EenVandaag een kritische reportage uit over het nieuwe grenscontrolesysteem @migo-Boras. De hele reportage kunt u hieronder bekijken. Naast Vincent Böhre van Privacy First ziet u in de uitzending ook onderzoeksjournalist Dimitri Tokmetzis. Voorzover ons bekend is Tokmetzis de eerste journalist die een artikel over @migo-Boras schreef, begin 2011 op de website Sargasso. Vervolgens noemde journalist Bart de Koning het systeem nadrukkelijk in zijn toespraak tijdens het internationale CPDP-congres in Brussel. Daarna bleef het echter lange tijd stil, totdat er eind oktober 2011 een uitvoerig artikel over verscheen in NRC Next en NRC Handelsblad. Een maand later uitten diverse maatschappelijke organisaties (waaronder met name Privacy First) hun zorgen over @migo-Boras bij de VN-Mensenrechtenraad in Genève. Nederland zal zich daarover in mei 2012 bij de VN moeten verantwoorden. Ook wordt het systeem (en het gebrek aan wetgeving eromheen) inmiddels onderzocht door de Europese Commissie, vooral op instigatie van de Duitse regering. De Duitse media zijn zeer kritisch over @migo-Boras en besteden er tot nu toe meer aandacht aan dan de Nederlandse. Mocht het systeem binnenkort ongewijzigd worden ingevoerd, dan kan de Nederlandse overheid voor de rechter worden gedaagd wegens schending van o.a. 1) het recht op privacy en 2) het Verdrag van Schengen. Dit kan rechtstreeks bij het Europese Hof van Justitie (door de Europese Commissie of door Duitsland) of eerst op nationaal niveau, bij de Nederlandse rechter (door individuele automobilisten en/of Stichting Privacy First).

Een recent artikel van Tokmetzis met belangrijke overheidsdocumentatie over @migo-Boras vindt u HIER. Deze documentatie werd door Tokmetzis verkregen middels een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Het zou de Nederlandse overheid sieren om het niet op verdere Wob-procedures te laten aankomen en resterende documenten alsnog op eigen initiatief (of op verzoek van de Tweede Kamer) openbaar te maken. Zo niet, dan resteert ook in dit verband een gang naar de rechter...

Updates: lees ook het artikel over @migo-Boras van dr. Jaap-Henk Hoepman onder de treffende titel "Met zo'n vriend heb je geen vijand meer nodig...".
Meer overheidsdocumentatie over @migo-Boras uit 2008 verscheen begin maart 2012 HIER n.a.v. een Wob-verzoek bij het ministerie van Defensie. Klik HIER voor informatie over verdere ontwikkelingen en een interview met Privacy First over @migo-Boras d.d. 1 augustus 2012.

In Amerika kan alles 10 keer gekker dan hier, en soms nemen dingen daardoor wel hele bizarre vormen aan... Neem nou het nieuwste speeltje van het US Department of Homeland Security: lantaarnpalen die alles en iedereen continu in de gaten kunnen houden en zelfs tegen je kunnen 'praten', ahum, security messages kunnen roeptoeteren. Zal ook deze Amerikaanse 'vondst' binnenkort naar Europa overwaaien? Niet als het aan Privacy First ligt. Hieronder alvast onze eerste reactie in het nieuwe BNN-televisieprogramma 24/7 (vanaf 14m02s):

Deze week incasseerde Big Brother een terechte nederlaag in Groningen: een proef met 'luistercamera's' in de Groningse binnenstad is totaal mislukt. Doel van de proef was om 'afwijkend gedrag' te kunnen detecteren. Dit blijkt echter technisch onhaalbaar: de microfoons kunnen niet eens een vechtpartij onderscheiden van een langsrijdende brommer. Burgemeester Peter Rehwinkel heeft daarom besloten de microfoons af te schaffen.

Het besluit van de burgemeester past in een actuele Europese trend: onlangs werd op aandringen van het Europees Parlement de geldkraan voor het Europese Big Brother-project INDECT dichtgedraaid. Ook dit project was bedoeld ter opsporing van 'afwijkend gedrag'. De politie verwachtte hiermee misdaden te kunnen voorspellen en voorkomen, ongeveer zoals in de Hollywoodfilm 'Minority Report'.

Het wachten is nu op de ontwikkeling van nieuwe software ter opsporing van afwijkend Big Brother-gedrag bij beleidsmakers. Privacy First houdt u op de hoogte...!  ;)

Bronnen: Volkskrant 20 juli & Webwereld 8 juni 2011.

Korpschef Frank Paauw van de politie Rotterdam-Rijnmond vindt dat het DNA van alle Nederlanders verplicht zou moeten worden opgeslagen in een nationale databank voor de opsporing van misdrijven. Dit verklaart korpschef Paauw in een interview in de partijkrant van Leefbaar Rotterdam. Terwijl privacy volgens hem “een groot goed” is, denkt korpschef Paauw met de massale opslag van DNA “de wereld veiliger” te kunnen maken.

Korpschef Paauw citeert in de partijkrant van Leefbaar Rotterdam de 19^e-eeuwse criminoloog Lacassagne die stelde dat “iedere maatschappij de criminaliteit krijgt die het verdient”. Stichting Privacy First zou hier tevens privacycriminaliteit onder willen verstaan en wijst korpschef Paauw graag op een relevanter citaat van Benjamin Franklin: “Hij die vrijheid opgeeft voor veiligheid verdient geen van beide.”

Verplichte opslag van het DNA van alle Nederlanders in een nationale databank vormt bij voorbaat een collectieve mensenrechtenschending. Alleen al het volstrekt disproportionele karakter ervan betekent immers een grove schending van het recht op privacy en lichamelijke integriteit van iedere Nederlander. Afgezien van het totale gebrek aan kennis en respect voor de mensenrechten dat korpschef Paauw met zijn uitlatingen etaleert, getuigt dit ook van een achterhaalde maatschappijvisie waarin veiligheid en privacy jarenlang een valse tegenstelling vormden. Privacy is veiligheid: de persoonlijke veiligheid van het individu tegenover een overheid die haar eigen burgers niet meer vertrouwt en iedere Nederlander als potentiële verdachte wenst te behandelen. Privacy First wil deze ontwikkeling een halt toeroepen en gaat hierbij uit van een positieve maatschappijvisie waarin vertrouwen en vrijheid basiswaarden zijn.

Update: korpschef Paauw krijgt zowel vanuit de politiek als vanuit het Ministerie van Veiligheid en Justitie geen enkele steun voor zijn plan. Minister Opstelten noemt het "disproportioneel" en "over de schreef".

Zonder dat iemand het weet wil Justitie kunnen grasduinen in uw bankgegevens en telefoonverkeer. Lees HIER over Operatie Verkeerstoren.