Toon items op tag: Cashless society

"Euromunten, tientjes en vijftigjes, Nederlanders gebruiken ze steeds minder. Er wordt vaker gepind en steeds minder contant betaald. Banken en winkeliers zijn er blij mee, want het is veiliger, goedkoper en overzichtelijker.

Maar er zijn ook bezwaren: alle pintransacties worden door de banken geregistreerd, en het pinnen - vooral contactloos - leidt tot minder bewust koopgedrag.

Tegenstanders

Voor het eerst is er dit jaar meer keren gepind dan contant betaald. Verreweg het meeste geld wordt giraal uitgegeven. De Betaalvereniging, die dit allemaal registreert, denkt dat over tien jaar het contant geld praktisch is verdwenen.

Directeur Gijs Boudewijn: "Wij verwachten dat het gebruik van contant geld dan beperkt blijft tot tien procent. Er is een kleine groep van mensen die het zal blijven gebruiken. Je moet dan denken aan principiële tegenstanders van het pinnen, en aan de zeer ouderen en de mensen uit kwetsbare groepen."

Hij benadrukt de voordelen van pinnen. "Als je kijkt naar alle kosten, zoals het risico van overvallen, diefstal door eigen personeel, en het tellen en afstorten van het geld, is contant geld ongeveer twee keer zo duur als pinnen."

Betaalpijn

"We moeten contant geld niet wegdoen", zegt Henriette Prast, hoogleraar consumenteneconomie aan de Universiteit Tilburg. Volgens haar mis je door het contactloos pinnen de broodnodige 'betaalpijn': "Je merkt niet dat je geld uitgeeft. Contant geld blijkt de consument sterker bewust te maken van zijn uitgaven. Er zijn mensen die moeten rondkomen van honderd of tweehonderd euro per week, voor hen is het heel prettig om precies te zien hoeveel geld ze nog hebben."

"Uit ons onderzoek blijkt dat mensen hun geld zorgvuldiger uitgeven als het contant is. Sterker nog: contante betalers kopen meer gezonde producten. Met name jongeren en scholieren kopen meer ongezonde dingen als ze mogen pinnen", aldus Prast.

Volgens Bas Filippini, voorzitter van de beweging Privacy First, mag het contant geld niet verdwijnen. De privacy is volgens hem in het geding. "Als je alles moet pinnen, kijken de banken en de overheid over je schouder mee. Uiteindelijk wil de overheid ook nog weten waar je het aan uitgeeft. Ze controleren je keuzepatronen. Geld wordt verdacht gemaakt."

De tegenargumenten zijn wat Filippini betreft beperkt geldig. "Er wordt gezegd dat het de criminaliteit omlaag zou brengen als we alle transacties in kaart brengen. Nu kom ik net uit Duitsland, er wordt daar veel meer dan hier contant betaald maar de criminaliteit is echt niet hoger. Ik zie niet in waarom het nu anders zou moeten gaan dan tien jaar geleden. Ik moet zelf weten waar ik mijn geld aan uitgeef.""

Klik HIER voor de televisie-reportage bij Nieuwsuur.

In hoeverre bestaat er een recht op contante of anderszins anonieme betaling? Hoe kan dit recht juridisch worden versterkt en technisch worden gerealiseerd?

Op donderdagavond 7 april 2016 vond op de kantoorlocatie van Privacy First (Volkshotel, Amsterdam) een enerverend publieksdebat plaats over het recht op anonieme betaling. Privacy First organiseerde dit debat omdat anoniem betalen steeds meer onder druk komt te staan. Contant betalen wordt uitgebannen, zonder dat daar anonieme digitale alternatieven voor in de plaats komen.

Privacy First voorzitter Bas Filippini opende de avond en het debat werd geleid door moderator Ancilla Tilia (columnist FD). Voor het debat waren een viertal gastsprekers uitgenodigd: Vincent Jansen (Innopay – Payments & Digital Identity), Bram Scholten (DNB), Eric Verheul (KeyControls/Radboud Universiteit Nijmegen) en Olivier Oosterbaan (Leopold Meijnen Oosterbaan Advocaten).

Ancilla Tilia begon de avond met haar column voor het Financieel Dagblad ‘Ik ben niet mijn bankrekening’, waarin zij zich afvraagt: ‘Wie komt er op voor het behoud van contant geld?’

Bas Filippini – voorzitter Privacy First

Vervolgens was het woord aan Privacy First voorzitter Bas Filippini. In zijn voorwoord benadrukte Filippini dat privacy niet alleen zij aan zij staat met veiligheid, maar dat het een basisprincipe is van onze democratische rechtsstaat. Het is een fundamenteel recht om anoniem te kunnen zijn in de openbare ruimte. Het recht op anonieme betaling vormt hier een belangrijk onderdeel van. We zijn de laatste jaren echter gegaan van ‘Cash is King naar Cash is Crimineel’. Filippini is benieuwd of er privacyvriendelijke alternatieven bestaan voor bankbiljetten en klinkende munten, en om te kijken of technologie het principe van anoniem betalen kan ondersteunen in plaats van ondermijnen.

Olivier Oosterbaan – Leopold Meijnen Oosterbaan Advocaten

Olivier Oosterbaan zet zich onder meer in voor privacy en tegen identiteitsdiefstal. Tijdens het publieksdebat legt hij een paar mogelijke verwerkingsgrondslagen uit in het kader van de Wet bescherming persoonsgegevens en de balans met de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Zo vertelt hij wie er mogelijk allemaal bij een parkeertransactie betrokken zijn en welke gegevens er worden gedeeld. Daarnaast laat je hiermee de gemeente weten dat je op een bepaalde plek gedurende een bepaalde periode bent geweest. Maar ook bij sommige winkels kan je alleen nog met pin betalen en laat je de bank daardoor weten dat je op een bepaalde plek bent geweest.

Vincent Jansen – InnoPay en Digital Identity

Vincent specialiseert zich in innovatief betalen en dat heeft in zijn kader weinig met cash geld te maken. Hij geeft een inleiding over context: hoe meer context je geeft aan een betaling, hoe minder anoniem je zult zijn.

Cash geld
In deze context: hoe vaker je bij een winkel komt, hoe meer informatie je deelt met de ontvangende partij, bijvoorbeeld wanneer je elke week bij je lievelingskoffietentje komt: op den duur weet men dat je daar elke week een lekkere latte macchiato komt halen. Door meer context te geven verdwijnt een deel van je anonimiteit.

Pinnen
Wanneer je gaat pinnen, krijgt de ontvangende partij informatie: op het bonnetje staan bijvoorbeeld de laatste cijfers van je bankrekeningnummer en je pasnummer. Hierdoor kan de ontvangende partij weten dat je een terugkerende klant bent. Als klant krijg je niet veel meer informatie dan wanneer je contant betaalt: je weet bijvoorbeeld de naam van de winkel en waar deze gevestigd is. Het verschil tussen pinnen en contant betalen is dus voornamelijk dat er een betaaldienstverlener tussen zit, die moet weten wie er wil betalen en aan wie er betaald moet worden. Hierbij dient de betaaldienstverlener te weten op welke tijd en bij welke vestiging je bijvoorbeeld bent en daarbij ontstaat een hele hoop data.

Overschrijving
Hoe zit het dan bij betaling door middel van overschrijving? Hierbij heb je indien je geld wilt overmaken veel informatie nodig van de begunstigde. Wat opmerkelijk is, is dat de begunstigde ook veel informatie krijgt, zoals het rekeningnummer, de tenaamstelling en ook de adresgegevens en woonplaats van de verzender.

Trends

• Crypto-currency als trend, het fenomeen dat je eigenlijk een soort van online cash kunt hebben. Dit is niet anoniem, maar een zekere vorm van pseudonimiteit waar geen bank tussen zit en waar we met zijn allen vaststellen wie het geld heeft en waar het zich bevindt. Het is een trend die relatief jong is, maar waar veel potentie in zit, in de vorm van het hebben van 'digitaal cash'.

• Een ander fenomeen is om reguliere transacties in de huidige betaalstructuur te pseudonimiseren. Dit is een generieke trend, waarbij gegevens niet meer te relateren zijn en waarbij er minder statische gegevens met de transactie worden meegegeven.

• Een andere trend vanuit de Europese Commissie is de Payment Service Directive die in 2018 van kracht zal zijn. Hierbij krijgen banken de opdracht om, als de klant dat wil, een rekening open te stellen voor betaaldiensten en informatiediensten. Anders gezegd: ik moet een provider vertellen dat jij namens mij naar mijn afschriften kunt kijken, in al mijn bankrekeningen, om bijvoorbeeld mijn budgetcoach te worden. Wat er echter waarschijnlijk gaat gebeuren is dat bankgegevens elders geraadpleegd kunnen worden en zullen worden opgeslagen.

• De laatste trend die benoemd wordt is Social Payments, voornamelijk in de peer-to-peer sfeer dat betalen steeds meer een onderdeel wordt van interactie en dat het juist heel 'cool' en leuk kan zijn om een betaling te verrijken met context. Zodat het gaat leven in de bankomgeving, door te vermelden waarom je betaalt, waar het was en hierbij bijvoorbeeld een leuke foto te plaatsen. Een ander fenomeen is dat IBANS (wat lastige dingen zijn) mogelijk vervangen zullen worden door 06-nummers en e-mailadressen, die ook weer extra herleidbaarheid met zich meebrengen.

Bram Scholten – De Nederlandsche Bank

Sinds 2012 maakt De Nederlandsche Bank (DNB) zich zorgen over de druk op contant geld. In de jaarverslagen van DNB wordt het belang van contant geld dan ook onderstreept. Bram Scholten stelt dat contant geld een bescherming van privacy geeft. Hij citeert uit het DNB jaarverslag van 2012: ‘In deze tijd waarin de samenleving langs elektronische weg steeds meer de persoonlijke levenssfeer binnendringt blijft daaraan behoefte bestaan’. De Nederlandsche Bank heeft zich ingezet om met marktpartijen zoals Detailhandel Nederland en de Nederlandse Betaalvereniging, die de banken vertegenwoordigd, in november 2015 in het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer (MOB) in eigen kring uit te dragen dat voor toonbankbetalingen (betalingen buiten de deur) contant betalen mogelijk blijft. Daarmee wordt dus afstand genomen van het feit dat er soms geen contante betalingen meer mogelijk zouden zijn. De Nederlandsche Bank heeft gemeten dat de helft van alle betalingen nog met contant geld wordt gedaan.

Contant betalen is natuurlijk een mogelijkheid om anoniem te betalen. Als wij een recht zouden hebben om contant te betalen, dan zouden wij ook een rechtmatige mogelijkheid hebben om anoniem te betalen. In wezen is het zo dat in het Burgerlijk Wetboek contant betalen als de gewone manier van betalen wordt beschreven. Er moeten in principe nadere afspraken gemaakt worden om af te wijken van de wet om contant te betalen. In het rapport van het MOB is dan ook gesteld dat met name in situaties waarin er sprake is van een lokaal monopolie, zoals een apotheek in een gebied waar geen andere apotheken zijn, als je daar niet contant zou kunnen betalen, dan zou dit bepaalde mensen kunnen duperen, omdat mensen niet meer kunnen krijgen wat ze nodig hebben. Het MOB ziet dit als onwenselijk en vraagt zich ook af of het rechtmatig is om contant geld te weigeren. Dit is een open vraag en in wezen ook een vraag op het gebied van Europees recht, omdat op Europees niveau is vastgelegd dat contant geld een wettig betaalmiddel is. Er bestaat echter nog geen jurisprudentie van het Europees Hof van Justitie hoe dit moet worden toegepast en wat het begrip 'wettig betaalmiddel' precies inhoudt. Dat leent zich dus wellicht voor een proefproces.

Eric Verheul – Radboud Universiteit Nijmegen & Digital Security Group

Eric hield een presentatie over online betalen en online aanloggen. Wat gebeurt er precies wanneer je iets afrekent in een webshop? Bijvoorbeeld: Jan Jansen koopt iets in een webshop, wat hij precies aanschaft kan iets zeggen over hem als persoon, misschien is het wel iets waarvoor hij zich schaamt en waarvan hij niet wil dat iedereen het weet. Het zou ook kunnen dat die informatie bijzondere persoonsgegevens bevat. Wanneer je online betaalt, dan weet de bank wie jij bent en aan wie je betaalt. Dit kan vanuit privacy-oogpunt nadelig zijn, maar qua veiligheid prettig zijn. Hierdoor kan een bank bijvoorbeeld zien dat een betaling frauduleus is en deze betaling stopzetten. Daarnaast kan het voor de webshop handig zijn om je rekeningnummer te weten, wanneer zij bijvoorbeeld geld terug willen storten.

Dit staat in relatie met een online applicatie: je hebt bijvoorbeeld DigiD om te kunnen inloggen bij de Belastingdienst. Daarbij geldt dezelfde problematiek als met online betalingen, omdat je hierbij jezelf identificeert met bijvoorbeeld je naam of in sommige gevallen een pseudoniem. Zo’n toegangsdienst weet jouw identiteit en tot welke website jij toegang zoekt. En zo’n toegangsdienst zou bijvoorbeeld gehackt kunnen worden. Steeds meer zorginstellingen gaan werken met DigiD, maar hoe wenselijk is het dat DigiD weet dat jij een GGZ-instelling bezoekt? En wat als bijvoorbeeld een bank zo’n toegangsdienst verleent, hoe wenselijk is het dat zo’n partij dat allemaal weet? In de parallel met de fysieke wereld: dan weet iemand welke fysieke winkels jij allemaal bezoekt. Digitaal is het momenteel heel vanzelfsprekend dat dat allemaal zo gaat.

In 2014 hebben we een nieuwe techniek ontwikkeld: polymorfe pseudonimisering. Het werkt eigenlijk op dezelfde manier als bijvoorbeeld DigiD of een andere toegangsdienst, je moet alleen een speciale kaart laten zien en het bijzondere van die kaart is dat de toegangsdienst die die kaart leest niet je identiteit kan achterhalen, maar alleen versleutelde pseudoniemen kan aflezen. Hiermee verleent de toegangsdienst wel toegang tot een website, de website die je bezoekt weet met wie hij te maken heeft, maar de toegangsdienst heeft niet meer jouw (persoons)gegevens. Deze dienst zou je ook kunnen gebruiken voor online betalen, door bijvoorbeeld een encrypted e-wallet te vullen met geld. Met een bank kun je wel geld overmaken naar die e-wallet, maar de bank weet niet meer met wie hij precies te maken heeft, omdat de e-wallet is gepseudonimiseerd.

Na afloop van de inleidingen en presentaties volgde een publieksdebat, waarbij diverse vragen werden beantwoord en enkele aanbevelingen werden gegeven:

Aanbevelingen:

• Kijk naar het digitale betalingsverkeer en hoe dit privacyvriendelijker gemaakt kan worden.
• Contant betalen moet mogelijk blijven voor toonbankbetalingen (betalingen buiten de deur).

Een greep uit de vragen vanuit het publiek aan de gastsprekers:

In hoeverre is een prepaid creditcard een anoniem betaalmiddel?

• Voor een prepaid creditcard wordt identificatie gevraagd.
• Vaak moet ook een prepaid creditcard worden geactiveerd voor specifieke betalingen.

Hoe staan jullie er tegenover dat het briefje van 500 euro wordt uitgefaseerd?

• Het zal niet nuttig zijn in het kader van terrorismebestrijding.

Klik HIER voor de uitnodiging (pdf) die Privacy First voor dit evenement aan haar netwerk verzond. Wilt u voortaan ook een uitnodiging voor onze evenementen ontvangen? Stuur ons dan een bericht, dan zetten wij u op onze mailinglist!

In de visie van Privacy First omvat het recht op privacy ook het recht op anonieme betaling. Dit recht staat de laatste jaren echter steeds meer onder druk. Contant geld wordt meer en meer uitgebannen, zonder dat daar anonieme digitale alternatieven voor in de plaats komen. In hoeverre bestaat er een recht op contante of anderszins anonieme betaling? Hoe kan dit recht juridisch worden versterkt en technisch worden gerealiseerd?

Over deze en andere vragen debatteert Privacy First op 7 april as. onder leiding van moderator Ancilla Tilia (columnist FD) met een viertal gastsprekers: Vincent Jansen (Innopay – Payments & Digital Identity), Bram Scholten (DNB), Eric Verheul (KeyControls/Radboud University) en Olivier Oosterbaan (Leopold Meijnen Oosterbaan Advocaten). De avond wordt geopend door Privacy First voorzitter Bas Filippini. Na afloop van het publieksdebat sluiten we af met een borrel.

Iedereen is welkom en toegang is gratis. Donaties aan Privacy First worden echter zeer op prijs gesteld. Aanmelden kan via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken., maar is niet verplicht.

Datum: donderdag 7 april 2016, 20.00-22.00u (inloop vanaf 19.30u).
Locatie: Volkshotel, Wibautstraat 150 te Amsterdam (Betonnen Zaal, begane grond). Dit is tevens de kantoorlocatie van Privacy First. Een routebeschrijving vindt u HIER.

Klik HIER voor de uitnodiging die Privacy First onlangs aan haar netwerk verzond. Wilt u voortaan ook een uitnodiging voor onze evenementen ontvangen? Stuur ons dan een bericht, dan zetten wij u op onze mailinglist! Bent u overigens al donateur van Privacy First? Dit kan ook anoniem! ;)

"Cash betalen is een grondrecht." 

Door de Telegraaf werd Privacy First voorzitter Bas Filippini deze week geïnterviewd over het recht op anoniem betalen en de gevaren van een cashloze samenleving. Hieronder het volledige krantenartikel:

"Vroeger was betalen een anonieme handeling. Dankzij het gemak van pinnen, 'pin only'-initiatieven en de opkomst van winkelen op internet laten burgers bij het afrekenen steeds meer sporen na. Maar wat gebeurt er eigenlijk met die gegevens?

In de jacht op zwartspaarders lukte het de Belastingdienst om alle transactiegegevens te bemachtigen van Nederlanders die betaalden met een betaalkaart van een buitenlandse bank. De betalingsgegevens werden drie jaar lang opgeslagen en konden naderhand gekoppeld worden aan klantgegevens van webwinkels of postorderbedrijven die adressen en andere informatie bewaren van hun klanten.

Het gemak waarmee de fiscus bij al die gegevens kon, verontrust Bas Filippini van Privacy First. Hij heeft geen goed woord over voor de methode die de Belastingdienst hanteert om zwartspaarders op te sporen.

„Moet iedereen dadelijk achterom kijken bij elke betaling die je doet?” Filippini vreest dat overheden in hun ijver om belastingontduikers en criminelen op te sporen „de hele maatschappij in een elektronische gevangenis zetten”. Daarom ijvert zijn stichting onder meer voor de bescherming van het fundamentele recht op anoniem betalen. Een recht dat aan alle kanten in het geding is, zo ziet Filippini met lede ogen aan.

Neem de parkeermeters die in steeds meer gemeenten opduiken en die geen muntgeld meer accepteren. Terwijl dat „toch een wettelijk betaalmiddel is”. Filippini bereidt een proces voor tegen gemeenten die muntgeld weigeren. Maar zijn acties tegen de verdringing van cash uit het reguliere betalingsverkeer krijgen nog niet massaal bijval in Nederland. Van de potentiële gevaren, die Filippini schetst, liggen de meeste landgenoten niet wakker.

Hoe anders is het sentiment in Duitsland waar veel burgers nog hangen aan betalen met papiergeld. In de pijnlijke historische wetenschap dat persoonsgegevens in verkeerde handen kunnen komen, is privacy bij de Oosterburen een groot goed. Daar is het niet ongebruikelijk om met een koffertje bankbiljetten een auto aan te schaffen. Maar als het op betalen aankomt is de internationale trend een andere. Steeds meer vooraanstaande economen pleiten voor een cashloze samenleving. En in Zweden denkt de politiek serieus na over een verbod op papiergeld.

Het is de criminalisering van cashgeld die Filippini dwars zit. „Bij de Belastingdienst en de FIOD leeft het hardnekkige misverstand dat zij criminaliteit voor 100 procent moeten oplossen. Maar dat betekent 100 procent controle en dan leef je niet meer in een rechtsstaat.”

Bovendien zijn data te manipuleren en kunnen er fouten sluipen in de databases. „Wie zet de vinkjes achter je naam? Zo creëren we een bureaucratisch monster.”"

Bron: De Financiële Telegraaf, 28 oktober 2015, p. 23; klik HIER voor het artikel bij de Telegraaf online. Een kortere versie verscheen dezelfde dag in het Noordhollands Dagblad, Leidsch Dagblad, IJmuider Courant, Haarlems Dagblad en De Gooi- en Eemlander.

"Omwille van de privacy zou het mogelijk moeten zijn contant te betalen bij de parkeerautomaat. Als parkeerbeheerder Cition de parkeerautomaten niet wil ombouwen, spant de stichting Privacy First opnieuw een rechtszaak aan. Dat bevestigt voorzitter Bas Filippini van de belangenvereniging voor mensen die zich zorgen maken om hun privacy. Sinds de zomer van 2013 is in Amsterdam digitaal parkeren ingevoerd waarbij automobilisten hun kenteken moeten invoeren in de parkeerautomaat. Tegelijkertijd is de mogelijkheid tot contant betalen gestopt. Veruit de meeste parkeerders pinnen hun verschuldigde parkeerbelasting of gebruiken een app op de mobiele telefoon om de kosten te voldoen. Slechts zeven procent van de parkeerders betaalde contant, wees onderzoek van de gemeente toentertijd uit.

Eerder spande Filippini al met succes een rechtszaak aan tegen Cition vanwege de verplichte invoering van het kenteken bij de parkeerautomaat. Hierdoor had de gemeente volgens Privacy First ongewenste inzage in de locatie waar de parkeerder zijn auto neerzet en daar tekende Filippini bezwaar tegen aan. De rechter oordeelde in het voordeel van Privacy First en vonniste dat de boete die Filippini kreeg opgelegd moest worden versnipperd. Want met de betaalbon uit de automaat, zonder kenteken in te voeren, kon weldegelijk worden aangetoond dat er was betaald voor de parkeertijd, vond de rechter.

Maar nu keert Privacy First zich tegen een andere doorn in het oog: de verplichte pinbetaling. Zelfs als iemand wegens privacybezwaren weigert zijn kenteken in te voeren, kan diegene middels de banktransactie alsnog worden geïdentificeerd , aldus Filippini. In de optiek van Privacy First omvat het recht op anonimiteit in de openbare ruimte tevens het recht op anonieme betaling.

Daarnaast benadrukt de stichtingsvoorzitter dat contant geld nog steeds een wettig betaalmiddel is in Nederland. Filippini denkt dat hij zelfs recht heeft op de contante betaling, en dat wil hij door de rechter getoetst zien. De overheid criminaliseert cash geld steeds meer , legt Filippini uit. Nu al mag je zonder waarschuwing vooraf niet met meer dan 10.000 euro rondreizen. In Spanje mag nergens meer een cash transactie van meer dan 2.500 euro plaatsvinden!

Vandaag ploft het bezwaarschrift bij Cition op de mat. Filippini wacht de reactie af."

Bron: Telegraaf 8 mei 2015, p. 14. Tevens gepubliceerd op http://www.telegraaf.nl/binnenland/24018301/___Muntgeld_moet_terug___.html, 8 mei 2015.

Zoals vandaag door Privacy First aangekondigd in de Telegraaf, bij RTL Nieuws en bij AT5:

In steeds meer Nederlandse gemeenten wordt kentekenparkeren ingevoerd. Begin dit jaar won Privacy First voorzitter Bas Filippini een rechtszaak over kentekenparkeren tegen de gemeente Amsterdam. Invoering van een kenteken bij parkeren is sindsdien niet meer verplicht, zolang de parkeerder maar kan aantonen voor de parkeerplek betaald te hebben. Voor privacyvriendelijk parkeren is echter méér nodig: anoniem parkeren vereist anonieme betalingsmogelijkheden. Vandaag begint de voorzitter van Privacy First daarom een nieuwe juridische procedure om dit bij de rechter te kunnen afdwingen.

Recht op anoniem parkeren

Iedere burger heeft het recht op anonimiteit in de openbare ruimte. Dit recht vloeit voort uit de combinatie van twee klassieke mensenrechten: het recht op privacy en de vrijheid van beweging. Deze rechten worden gegarandeerd door het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Dit geldt ook voor parkeren op een openbare locatie. Bij parkeren zonder invoering van het kenteken is in veel gemeenten echter nog steeds geen sprake van anonimiteit: betalen kan vaak slechts middels een pinpas of creditcard. Bijvoorbeeld in de gemeente Amsterdam. Zelfs als iemand wegens privacybezwaren weigert zijn kenteken in te voeren, kan diegene middels de banktransactie alsnog worden geïdentificeerd.

Recht op anonieme betaling en contant geld als wettig betaalmiddel

In de optiek van Privacy First omvat het recht op anonimiteit in de openbare ruimte tevens het recht op anonieme betaling. Daarnaast is contant geld een wettig betaalmiddel: de burger heeft het recht om hiermee te kunnen betalen. Door verplicht pinnen worden beide rechten geschonden. Dit geldt niet alleen bij kentekenparkeren, maar ook in winkels, restaurants, sportcentra en andere openbare gelegenheden. In de nieuwe rechtszaak van Privacy First tegen kentekenparkeren wil voorzitter Bas Filippini dit door de rechter aan het Europese privacyrecht laten toetsen.

Aanleiding en doel van de zaak

Aanleiding voor de zaak is een boete die Filippini onlangs ontving nadat hij in Amsterdam niet had betaald voor een parkeerplek. Hij had immers wel willen betalen, maar kon dit niet doen zonder schending van zijn recht op privacy. In Amsterdam kunnen parkeerders namelijk alleen nog betalen middels een pinpas, creditcard of mobiele app. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de gemeente Hoorn, waar kentekenparkeren is ingevoerd met de mogelijkheid van contante betaling bij de parkeerautomaat. Een andere mogelijkheid is de invoering van anonieme parkeerkaarten. Doel van de zaak van Filippini is de invoering van anonieme betalingsmogelijkheden in Amsterdam, gevolgd door de rest van Nederland. Evenals zijn eerdere zaak tegen kentekenparkeren zal de uitspraak van de rechter immers niet alleen voor Amsterdam gelden, maar voor alle Nederlandse gemeenten die kentekenparkeren hebben ingevoerd of van plan zijn dit te doen.

Bezwaarschrift

De eerste stap in de juridische procedure wordt vandaag door Filippini gezet middels indiening van een bezwaarschrift bij de Amsterdamse parkeerbeheerder Cition BV. Mocht Cition de bezwaren van Filippini niet honoreren en geen anonieme betalingsmogelijkheden invoeren, dan volgt beroep bij de rechtbank Amsterdam. Filippini heeft een sterke zaak en is bereid om over deze kwestie door te procederen tot aan het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. Filippini wordt in deze zaak vertegenwoordigd door zijn advocaat Benito Boer, die hem reeds bijstond in de recente zaak tegen verplichte invoering van kentekens en de actuele zaak tegen trajectcontroles op snelwegen.

Klik HIER voor het bezwaarschrift zoals dat vandaag door Privacy First bij Cition is ingediend (pdf). Wordt vervolgd!

Op dinsdagochtend 11 november as. vindt bij de rechtbank Amsterdam een unieke rechtszitting plaats: de zaak van Privacy First voorzitter Bas Filippini tegen kentekenparkeren in Amsterdam.

De rechtszaak draait in de kern om twee aspecten bij kentekenparkeren die Stichting Privacy First onrechtmatig acht: 1) verplichte registratie van kentekens en 2) gebrek aan anonieme betalingsmogelijkheden. Beide aspecten zijn in strijd met het recht op privacy wegens gebrek aan noodzaak en proportionaliteit. Bovendien ontbreekt een privacyvriendelijk alternatief.

Aanleiding voor de zaak is een parkeerboete die Filippini ontving wegens het niet invoeren van zijn kenteken in een parkeerautomaat. Dit omdat verplichte invoering van kentekens bij parkeren in strijd is met het recht op privacy. Iedere vrije burger heeft immers het recht op privacy in de zin van anonimiteit in de openbare ruimte, ook als men ergens de auto parkeert. Dit recht wordt beschermd door artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.

In steeds meer Nederlandse gemeenten wordt kentekenparkeren ingevoerd. De uitkomst van deze zaak zal dus invloed hebben op het parkeerbeleid van alle Nederlandse gemeenten.

Klik HIER voor ons beroepschrift zoals wij dat eerder dit jaar indienden bij de rechtbank Amsterdam (inclusief ons eerdere bezwaarschrift en de daaropvolgende reactie van parkeerbeheerder Cition, pdf). Klik HIER voor het latere verweerschrift van de gemeente Amsterdam (pdf).

Privacy First wordt in deze zaak vertegenwoordigd door mr. Benito Boer van Alt Kam Boer Advocaten in Den Haag. Dit advocatenkantoor verzorgt tevens de cassatiefase in ons civiele Paspoortproces bij de Hoge Raad.

De rechtszaak van onze voorzitter tegen de gemeente Amsterdam is openbaar: u bent van harte welkom. Adres: rechtbank Amsterdam, Parnassusweg 220. Datum & tijdstip: dinsdag 11 november 2014, 9.00u. Zaaknr: AMS 14/1512 Parkbl.  Wij hopen op uw komst!

Update 12 november 2014: gisteren vond eindelijk de langverwachte rechtszitting plaats. Namens de voorzitter van Privacy First voerde onze advocaat Benito Boer het woord; klik HIER voor zijn pleidooi (pdf). De gemeente Amsterdam werd tijdens de zitting vertegenwoordigd door de gemeentelijke belastinginspecteur Bas Brekveld. Tijdens de zitting kwamen tal van principiële aspecten rond de zaak aan bod, waaronder de opslagtermijnen en mogelijke toegang door derden, anonieme betalingsmogelijkheden en privacyvriendelijke alternatieven. De zaak kreeg veel aandacht in de media, waaronder de Telegraaf en Radio 1. RTL Nieuws was tijdens de zitting met een cameraploeg aanwezig; klik HIER voor het item gisteravond in het RTL Journaal en HIER voor overige publicaties en interviews. Het vonnis van de rechtbank staat vooralsnog gepland voor 23 december as. Privacy First hoopt op een positieve uitspraak!

© RTL

Update 18 december 2014: het vonnis van de rechtbank Amsterdam is vandaag 6 weken uitgesteld.

Update 30 januari 2015: eerder dan verwacht heeft de rechtbank vandaag uitspraak gedaan en onze voorzitter in het gelijk gesteld! Bij parkeren hoeft geen kenteken te worden ingevoerd als kan worden aangetoond dat voor de parkeerplek betaald is. Het Parool en de Telegraaf hadden de primeur. Klik HIER voor ons nieuwsbericht en HIER voor het hele vonnis.

De ING Bank wil eind 2014 een proef gaan doen met gerichte aanbiedingen van bedrijven aan ING-klanten op basis van ING-klantprofielen. Beluister HIER de eerste reactie van Privacy First op dit controversiële plan bij BNR Nieuwsradio.

De ING Bank wil eind 2014 een proef gaan doen met gerichte aanbiedingen van bedrijven aan ING-klanten op basis van ING-klantprofielen. Bij deze proef draait alles om Big Data: enorme hoeveelheden gegevens waarin allerlei kenmerken en patronen van individuen en groepen kunnen worden geanalyseerd en geprofiled. Dergelijke profielen kunnen vervolgens worden doorverkocht aan de hoogste bieder. Van gerichte aanbiedingen door bedrijven zal echter slechts sprake zijn indien de ING-klant daarvoor "expliciete toestemming" heeft gegeven, zo probeert ING ons gerust te stellen. Geruststellend is dit echter allerminst. Fundamenteel uitgangspunt in het privacyrecht is immers de doelbinding: gegevens die voor doel A verkregen zijn, mogen niet voor doel B (of C t/m Z) gebruikt worden. In de bancaire sector is dit doelbindingsvereiste min of meer heilig. Mensen moeten er immers van op aan kunnen dat hun financiële transacties volstrekt veilig zijn bij hun bank en niet voor andere doelen kunnen worden gebruikt of misbruikt. ING lijkt deze doelbinding te willen omzeilen door ING-klanten om "toestemming" voor commercieel gebruik van hun vertrouwelijke klantendata te vragen, in ruil voor een eventueel voordeeltje hier en daar. Dergelijke toestemming is alleen rechtsgeldig als deze vrijelijk (zonder enige druk, dwang of misleiding), voldoende specifiek en op basis van volledige, objectieve informatie gegeven is. Zal hiervan sprake zijn als ING dit project "in de markt" probeert te zetten? En passen dit soort projecten eigenlijk wel bij een bank? Een bank is toch geen winkel? Hoe "vrij" zal de toestemming van ING-klanten zijn die financieel in zwaar weer zitten? En hoe volledig en objectief zal de informatie zijn die ING aan haar klanten voorlegt? Worden ook nu reeds ING-klantenprofielen samengesteld aan de hand van Big Data? Zo ja, had daar geen toestemming voor moeten worden gevraagd? Uit financiële data kunnen immers vaak de meest gevoelige details over het privéleven van mensen worden afgeleid. Welke waarborgen hanteert ING ter voorkoming van klantendiscriminatie? Voor welke verdere doelen en partijen zullen de Big Data van ING beschikbaar komen? De overheid? Verzekeraars? Wat gaan al deze partijen met die data doen? Valt dat eigenlijk wel te overzien? Oftewel: vormt de generieke "toestemming" die ING van klanten vraagt geen carte blanche voor toekomstig datamisbruik? Zolang dergelijke vragen niet behoorlijk beantwoord zijn adviseert Privacy First u om niet met dergelijke praktijken van ING akkoord te gaan. En weer contant te gaan betalen i.p.v. digitaal. Wel zo goed voor uw privacy! J

Update 17 maart 2014: ING heeft besloten om de controversiële proef voorlopig niet uit te voeren. Privacy First houdt zich aanbevolen voor advies terzake aan ING.

Een pinpas of creditcard met RFID-chip? Géén goed idee! Bekijk onderstaand filmpje: